186. ALDIZKARIA - 2021eko abuztuaren 10a

2. NAFARROAKO TOKI ADMINISTRAZIOA

2.2. XEDAPEN ETA IRAGARKIAK, HERRIEN ARABERA ANTOLATUAK

ORKOIEN

Komunikazio inklusiboa eta hizkera ez-sexistaren erabilera sustatzeko ordenantza behin betiko onartzea

Orkoiengo Udalbatzak, 2021eko apirilaren 15ean egindako osoko bilkuran, hasierako onarpena eman zion komunikazio inklusiboa sustatzea eta hizkera ez-sexista erabiltzea arautzen duen ordenantzari. Ordenantza hori 2021eko maiatzaren 11ko Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen, 109. zenbakian.

Nafarroako Toki Administrazioari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legearen 325. artikuluan xedatutakoarekin bat, eta jendaurrean jartzeko epea igaro eta alegaziorik aurkeztu ez denez, Ordenantza hori behin betiko onesten da, eta argitara dadila agintzen da, dagozkion ondorioetarako.

Orkoienen, 2021eko uztailaren 21ean.–Alkatea, Carlos Arróniz Loyola.

ORKOIENGO UDAL EREMUAN KOMUNIKAZIO INKLUSIBOA ETA HIZKERA EZ-SEXISTA SUSTATZEA ARAUTZEN DUEN ORDENANTZA

Zioen azalpena

Gaur egungo gizartean, emakumeen eta gizonen arteko eskubide eta aukera-berdintasuna aitortzen duen arau-garapen garrantzitsua dugu. Hala ere, oso urrun gaude berdintasun formal hori, aldi berean, berdintasun erreal eta eraginkor baten isla izatetik. Desberdintasun horren adierazpen nabarmenetako bat emakumeak hizkuntzan eta komunikazioan ikusezin bihurtzea da, bai eta irudi sexista eta diskriminatzaileen bidez irudikatzea ere.

Hizkuntza pentsamenduaren adierazpena da, eta funtsezko elementua pertsonen arteko komunikazioan. Kontuan hartuta esaten ez den guztia ez dela existitzen, ezinbestekoa da hizkuntzaren erabilera nolabait modu ez-sexistan arautzea, gizarte osoa ikusaraziko duena, berdintasun-baldintzetan.

Udal-ordenantza honen helburua da, batetik, zenbait mezuren anbiguotasuna saihestea eta administrazio-hizkeraren diskurtsoan emakumeen presentzia agerian uztea; eta, bestetik, Orkoiengo Udaleko langileak prestatzea, komunikazio-estrategia barneratzaile eta ez-sexistak eskura jarriz.

Gogoratu behar da sexismo linguistikoa ez dagoela hizkuntzan sistema gisa, baizik eta hiztun-komunitateak finkatu eta ontzat emandako erabileretako batean; baina erabilerak aldatu egiten dira. Horrek garamatza hizkuntza etengabe aldatzen ari den errealitate gisa ulertzera. Are gehiago, ez da ahaztu behar hizkuntzak eboluzionatu egiten duela garai bakoitzean, erabiltzen duen komunitatearen beharrei erantzuteko. Horregatik, gurea bezalako gizarte batean, non sexuen arteko berdintasun handiagoa eskatzen den, hizkuntzak, gizarte-produktu gisa, berdintasun hori islatu ez ezik, lagundu ere egin behar du.

Orain arte, sexismo linguistikoaren erabilera finkatua dela eta, androzentrismoan oinarritutako hizkuntza bat erabili dugu, figura maskulinoa generikotzat jotzen duena, hau da, sexu femeninoari ere aplika dakiokeena. Gaur egun, hizkuntzaren erabilera hori ez da egokiena, eta beharrezkoa da komunikatzeko modu horren deserrotzearen inguruan sentsibilizatzea, pertsona guztiak identifikatuko gaituen hizkuntza ez-sexista erabiltzea bultzatuz.

Ordenantza hau Orkoiengo Udala Europar Batasunak adierazten dituen genero-zeharkakotasunaren jarraibideetara eta indarrean dagoen estatuko eta autonomia-erkidegoko araudira egokitzeko prozesuaren barruan kokatzen da.

Estatu mailan, Emakumeen eta Gizonen Berdintasun eragingarrirako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoak, 14. artikuluko 11. paragrafoan, botere publikoen jarduteko irizpide orokor gisa ezartzen du hizkera ez-sexista ezartzea administrazio eremuan, eta hizkuntza hori sustatzea harreman sozial, kultural eta artistiko guztietan. Era berean, azaroaren 28ko 33/2002 Foru Legeak, Emakumeen eta Gizonen Aukera Berdintasuna sustatzekoak, ezartzen du administrazioak emandako dokumentuak berrikusi behar direla, horietan erabilitako hizkera sexista ez dela bermatzeko. Autonomia-erkidegoaren eremuan ere, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako apirilaren 4ko 17/2019 Foru Legeak 21. artikuluan ezartzen du administrazio publikoek erabiliko duten hizkera inklusiboa eta ez-sexista izango dela. Horrek esan nahi du Nafarroako administrazio publikoek “berdintasunezko irudi bat transmititzen dela zainduko dutela, genero-rolei lotu gabe eta emakumeen zein gizonen askotariko irudia eskainiz”.

Horrekin bat etorriz, Orkoiengo I. Berdintasun Planak (2018-2021), Orkoiengo Udalean berdintasuna sustatzeko helburu eta ekintzen barruan, “Tokiko gobernantza eta genero-zeharkakotasuna” izeneko arloa du. Arlo horretako jarduketen artean dago “toki-erakundean hizkuntzaren eta irudien erabilera ez-sexista txertatzeko araudia, prozedurak eta tresnak prestatzea”.

Era horretan, berdintasunaren arloan Udala lotzen duen indarreko araudi osoa betetzen dela bermatuko da, eta, aldi berean, Orkoiengo herritarrei emakumeen irudi sexista edo diskriminatzailea ez duten komunikazio, arreta eta udal-zerbitzuen dispentsa eskainiko zaie, estereotipo sexistarik gabeko hizkuntzaren eta komunikazioaren erabilera bultzatuz eta Toki Administrazioan hizkuntzaren erabilera diskriminatzailea eta sexista desagerraraziz.

Gainera, herritarrek, legez dagozkien eskubideak erabiliz, udalari eskatu ahal izango diote sexuagatik diskriminatzen ez duten zerbitzuak emateko. Udal honek, legea betez eta berdintasunarekin dituen konpromisoekin bat etorriz, ezinbestean erantzun beharko dio eskaera horri.

Horregatik guztiagatik, eta aipatutako araudia kontuan hartuta, ordenantza hau onartzea erabaki da:

I. KAPITULUA

Ordenantzaren aplikazio-eremua

1. artikulua. Ordenantza hau Orkoiengo Udalean eta haren menpeko organismo eta erakunde guztietan aplikatuko da.

2. artikulua. Udal-eskumeneko zerbitzuetan, hirugarren erakundeek edozein kudeaketa-formula erabiliz ematen dituztenean, ordenantza hau aplikatuko da, dagokien neurrian.

II. KAPITULUA

Administrazio-harremanak

3. artikulua. Orkoiengo Udalak eta haren mendeko erakundeek sortzen dituzten argitalpenak, administrazio-dokumentuak, ordenantzak, zirkularrak, formularioak, inprimakiak eta abar, oro har, hizkuntza eta irudiak modu ez-sexista eta ez-diskriminatzailean erabiliz idatziko dira.

4. artikulua. Orkoiengo Udalak beste administrazio publiko batzuei zuzendutako dokumentu, jakinarazpen eta komunikazioak, oro har, hizkera eta irudi ez-sexista eta ez-diskriminatzailea erabiliz idatziko dira.

III. KAPITULUA

Herritarren eskubideak

5. artikulua. Herritarrek eskubidea dute Orkoiengo Udalari hizkuntza eta irudi ez-sexista erabiltzeko eskatzeko, bai gaztelaniaz, bai euskaraz.

6. artikulua. Administraziora ahoz jotzen duten herritarrei hizkera ez-diskriminatzailez erantzungo zaie. Horretarako, Udalak prestakuntza emango die bere langileei, jendeari arreta emateko lantokietan hizkuntza ez-sexista eta komunikazio inklusiboa erabiltzen dela bermatzeko, ordenantza honetako IV. kapituluan ezarritakoaren arabera.

IV. KAPITULUA

Udalaren kanpoko irudia

7. artikulua. Orkoiengo Udalak eta haren menpeko erakunde autonomoek estereotipo sexistarik gabeko hizkera eta irudia erabiliko dute, oro har herritarrei zuzentzen zaizkienean, bai gaztelaniaz bai euskaraz.

Hizkuntza eta irudi ez-sexista erabiliko da dokumentu hauetan:

a) Bandoak, ediktuak, kartelak eta informazio-plakak.

b) Zigiluak, tanpoiak, logotipoak, idazpuruak eta antzeko elementuak.

c) Eraikin, kale eta espazio publikoen errotulazioa; elementu ikonikoak barne, hala nola piktogramak (komunak, igogailuak, pasatzea debekatuta, etab.), emakumeak ikusezin edo gutxiagotuta geratu gabe.

d) Udal bulego eta bulegoetako errotulazioa, arropak eta udal langileen uniformeak.

e) Seinaleztapen horizontala zein bertikala, turismo-intereseko lekuak, zerbitzuen kontrola eta adierazleak.

f) Udalak herritarren eskura jartzen dituen dokumentuak eta ereduak, administrazio-prozedurei buruzko informazioa emateko.

g) Udal-jarduerei buruzko informazio, propaganda, jai-egitarau, iragarki eta kartelei buruzko liburuxkak.

h) Zabalkunde-idazkiak eta buletinak.

i) Udalaren webgunea eta intraneta.

j) Kontratuak, hitzarmenak, fakturazioa, etab.

k) Udalerriaren kanpo-irudia edo irudi instituzionala islatzeko erabiltzen den beste edozein bitarteko edo formatu.

8. artikulua. Publizitatea komunikabideetan.

Orkoiengo Udalaren eskakizuna izango da prentsan eta ikus-entzunezko hedabideetako publizitatean eta Interneten txertatutako udal-iragarkietan mezuak modu ez-sexista eta ez-diskriminatzailean erabiltzea, bai udalaren web-orriaren bidez, bai sare sozialen bidez.

9. artikulua. Hizkera ez-sexistan idatziko dira Orkoiengo Udalak, udal erakunde eta enpresek eta udal langileen akordio eta/edo hitzarmen kolektiboak sortzen dituzten argitalpenak, administrazio-dokumentuak, ordenantzak, zirkularrak, formularioak, inprimakiak eta abar.

10. artikulua. Iragarkiak udal euskarrietan (adibidez, mupiak, jai-programak, etab.) iragartzen dituzten erakundeei jakinaraziko zaie iragarkiak modu ez-sexistan eta ez diskriminatzailean jartzeko betebeharra, eta iragarkiak eta dokumentuak behar bezala egokitzeko materialak eta/edo eskuliburuak eskainiko zaizkie Berdintasun Arloaren bitartez.

V. KAPITULUA

Kontratuak, dirulaguntzak eta hitzarmen publikoak

11. artikulua. Kontratazio publikoa.

Orkoiengo Udalak zerbitzu publikoak kontratatzeko egiten dituen espedienteetan, emakumeentzako irudi edo mezu iraingarriak eta/edo diskriminatzaileak ez erabiltzeko konpromisoa jasotzen duen klausula bat jasoko da, eta proiektu teknikoa idaztean hizkuntzaren erabilera ez-sexista baloratuko da.

12. artikulua. Dirulaguntza publikoak.

Dirulaguntza publikoak emateko, proiektuaren hizkuntza eta irudiak sexistak ez izatea baloratuko da.

Orkoiengo Udalaren dirulaguntzak eta laguntzak jasotzen dituzten elkarte eta taldeek hizkuntza ez-sexista erabiliko dute komunikazio publikoetan.

13. artikulua. Administrazio publikoen arteko hitzarmenak.

Administrazio publikoen arteko hitzarmenak hizkuntza eta irudi ez-sexistekin idatziko dira.

VI. KAPITULUA

Udaleko langileak eta barne-funtzionamendua

14. artikulua. Urteko plantilla organikoan, lanpostuak izendatzeko, lanpostua betetzen duen pertsonaren sexua femeninoan eta maskulinoan erabiliko da.

15. artikulua. Sail, buruzagitza eta zerbitzuetako errotulu guztiei izen orokorra emango zaie, edo femeninoari edo maskulinoari egokituko zaizkie, betetzen dituztenen izaeraren arabera.

16. artikulua. Lanpostuen deialdietan:

a) Lanpostuaren izena femeninoan zein maskulinoan emango da.

b) Udalak egiten dituen lanpostuen deialdi publiko guztietan, derrigorrezkoa izango da hizkuntzaren eta komunikazioaren erabilera ez-sexista egitea probetan, eta, betetzen ez bada, deialdien oinarrietan ezartzen den moduan zigortuko da.

VII. KAPITULUA

Aholkularitza eta kontrolekoak

17. artikulua. Aholkularitza.

Hizkuntzaren erabilera ez-sexistatzat hartu behar dena mugatzeari edo udalerrian komunikazio inklusiboa sustatzeari dagokionez, Orkoiengo Udaleko Berdintasun Arloa arduratuko da horri buruzko aholkuak emateaz.

18. artikulua. Jarraipena eta kontrola.

Berdintasun Arloa arduratuko da, halaber, Ordenantza honen betetze-mailaren jarraipena egiteaz eta udal-jarduera guztietan komunikazio inklusiboa sustatzeaz. Arlo horretan, eginkizun hauek ditu:

a) Hizkuntza ez-sexistaren erabilerari buruzko sentsibilizazio eta prestakuntza ekintzak sustatzea herritarren bizitzako eremu guztietan eta, bereziki, Udal Administrazioko zerbitzu eta sailetan. Prestakuntza hori Orkoiengo Udalaren Berdintasun Planean aurreikusitakoaren arabera lehenetsi behar da.

b) Laguntza teknikoko eta hizkuntza-aholkularitzako zerbitzu bat egitea arlo horretan eskumena duten profesionalen kontura, beharrezkoa denean.

c) Araudi hau betetzen dela zaintzea, herritarrei hizkuntza ez-sexista eta komunikazio inklusiboa erakusteko.

VIII. KAPITULUA

Hizkuntzaren erabilera ez-sexista eta komunikazio inklusiboa sustatzea

19. artikulua. Orkoiengo Udalak Nafarroako Gobernuaren ekimen eta kanpainetan parte hartuko du, eta, koordinatuta, beste toki-erakunde batzuekin batera, hizkuntzaren eta irudien erabilera inklusiboak sustatzeko.

20. artikulua. Orkoiengo Udalak Ordenantza honen berri emango du bere web orriaren bidez. Webgune hori desgaitasunen bat duten pertsonek erabiltzeko modukoa izan beharko da, informaziorako eta komunikaziorako irisgarritasunaren printzipioa betetze aldera.

21. artikulua. Orkoiengo Udalak hedapen-estrategia bat ezarriko du, Ordenantza bere langileei eta/edo udalerriari, oro har, ezagutarazteko.

AZKEN XEDAPENAK

Lehenengoa.–Ordenantza hau indarrean jarriko da behin betiko onespenaren erabakia Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta hamabost egunera.

Bigarrena.–Berdintasun Arloa gaituta dago Ordenantza honen betetze-mailaren jarraipena egiteko eta hori bermatzen duen edozein gairi buruzko proposamenak egiteko.

Iragarkiaren kodea: L2111361