117. ALDIZKARIA - 2021eko maiatzaren 20a

1. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA

1.1. XEDAPEN OROKORRAK

1.1.1. Foru legeak eta legegintzako foru dekretuak

6/2021 FORU LEGEA, maiatzaren 10ekoa, Nafarroako Gobernuari eta Lehendakariari buruzko abenduaren 3ko 14/2004 Foru Legearen 68. artikulua aldatzen duena.

NAFARROAKO FORU KOMUNITATEKO LEHENDAKARIA NAIZEN HONEK.

Aditzera ematen dut Nafarroako Parlamentuak onetsi duela honako:

FORU LEGEA, NAFARROAKO GOBERNUARI ETA LEHENDAKARIARI BURUZKO ABENDUAREN 3KO 14/2004 FORU LEGEAREN 68. ARTIKULUA ALDATZEN DUENA.

HITZAURREA

Foru lege honek Nafarroako Gobernuari eta Lehendakariari buruzko abenduaren 3ko 14/2004 Foru Legea aldatzen du, eta, horretarako, Nafarroako Parlamentuko kideen gehiengo osoak onets dezala eskatzen da, hala ezartzen baita Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoko 20.2 eta 25 artikuluetan eta Nafarroako Parlamentuaren Erregelamenduaren 152. eta 153. artikuluetan.

Hona Nafarroako Gobernuari eta Lehendakariari buruzko abenduaren 3ko 14/2004 Foru Legearen 68. artikuluaren testua:

“68. artikulua. Ustelkeria delituengatik ikertutakoak.

1. Kargu publiko hautatu batek edo izendapen libreko batek modu frogagarrian jakinez gero epaitegi edo auzitegi eskudun batek auto bat eman duela, ikertuaren egoera prozesalean edo egoera parekidean jartzen duena Zigor Kode indardunaren 404.etik 444.era bitarteko artikuluetan edo 472.etik 509.era bitartekoetan aurreikusitako delituak ustez egiteagatik, ulertuko du berak karguan segitzea bateraezina dela herritarrei printzipio etikoen indarraz eta instituzioen ospe ona babesteko beharraz eman behar zaien konfiantzarekin.

2. Horrela ulertuko du, halaber, izendapen libreko goi karguen kasuan, kargutik kentzeko ahalmena duenak”.

Nafarroako Gobernuari eta Lehendakariari buruzko abenduaren 3ko 14/2004 Foru Legearen V. titulua -Etika eta gardentasuna- berritasun modura sartu zen (64. artikulutik 68.era) maiatzaren 17ko 6/2018 Foru Legearen bidez, zeinak honako foru lege hauek aldatu baitzituen: Nafarroako Gobernuari eta Lehendakariari buruzko abenduaren 3ko 14/2004 Foru Legea; Nafarroako Gobernuko kideen eta Nafarroako Foru Komunitatearen Administrazioko goi karguen bateraezintasunei buruzko azaroaren 4ko 19/1996 Foru Legea, eta Nafarroako Foru Komunitateko Arartekoari buruzko uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legea.

68. artikulu horren idazketak interpretazio-arazoak eragin ditu, eta egoera bidegabeen iturri izan daiteke, bertan azaltzen diren zigor-prozesuen korrelazioari dagokionez.

Martxoaren 30eko 1/2015 Lege Organikoaren bidez, Zigor Kodearen azaroaren 23ko 10/1995 Lege Organikoa aldatu zen. Aldaketa horrek, besteak beste, egotziaren figura desagertzea ekarri zuen.

Oso interesgarria da lege organiko horren zioen azalpena –zehazki, aldaketa horren zioak– aztertzea. Izan ere, honako hau esaten da bertan:

“Horregatik, Prozedura Kriminalaren Legearen oraingo 118. artikulua –defentsa-eskubidea arautzen duena– aldatzen da, eta argi eta zehazki aitortzen da egintza zigorgarri bat gauzatu izana egozten zaion pertsona orok egikaritu ahalko duela bere defentsa-eskubidea, legean aurreikusitakoak beste mugarik gabe, eta ikertutako egintza zigorgarria egozten zaionetik zigorra azkendu arteko denbora finkatzen da eskubide hori egikaritzeko denbora-tarte gisa. Defentsa-eskubidearen oinarrizko edukia da askatasunez izendatutako abokatu baten laguntza izatea, edo, halakorik ezean, ofiziozko abokatu batena, zeinarekin komunikatu eta elkarrizketatu ahalko baita isilpean, edozein momentutan, egintza zigorgarri bat egozten zaion unetik; gainera, abokatu hori aurrean egongo da deklarazio guztietan eta gauzatzen diren identifikazio- eta bekaldura-eginbideetan edo egitateak berreraikitzeko eginbideetan”.

“Ikertu edo auzipetuaren eskubide guztiak hizkera ulergarrian eta hartzailearen inguruabar pertsonaletara egokituta jakinaraziko zaizkio, hau da, adina, heldutasun-maila edo desgaitasuna kontuan hartuta”.

“Helburu horrekin bildu zen Hizkera Juridikoaren Argitasunerako Batzordea, zeinen gomendioak kontuan hartu baitziren lege honetako arauak idazteko orduan. Batzordearen ondorioen artean dago esandako hitzaren konnotazio negatiboak eta estigmatizatzaileak ekidin behar direla, eta hizkera zigor-arloko prozesuaren fase bakoitzean gertatzen den errealitatera egokitu behar dela. Arrazoi horiek direla eta, egotzi hitzaren ordez beste egokiago batzuk erabili behar dira, hala nola ikertu eta auzipetu, prozesuaren fasearen arabera. Erreformak bere egin ditu ondorio horiek. Horrela, hitz horietako lehenengoak delitu batekin duen erlazioagatik ikerketapean dagoen pertsona identifikatzeko balioko du; auzipetu terminoarekin, berriz, oro har, kausaren instrukzioa amaitu ostean, agintaritza judizialak delitu-egitate jakin batean parte hartu izana formalki egozten dion pertsona izendatuko da”.

68. artikuluak eragina dauka pertsona bat ikertuaren egoera prozesalean jartzen bada zigor prozesu batean delitu zehatz batzuk direla-eta, baina ikertuaren figura hori zigor kodean sartu zen eskubideak aitortzen dituen figura gisa; zehazki, defentsarako eskubidea.

Gainera, inputatuaren figura ezin da ikertuaren figuraren pare jarri, zeren eta inputatuarena bitan bereizi da: ikertua eta auzipetua. Alegia, 68. artikuluaren egungo idazketak ondorio negatiboak dauzka pertsona batengan zigor-arloan bere eskubideak jakinarazten zaizkion une berean.

Egungo idazketaren beste arazoetako bat da Prozedura Kriminalaren Legean ez dela argitzen pertsona batek noiztik aitzina daukan ikertuaren izaera; hortaz, 68. artikuluaren aplikazioak arazoak sor ditzake, eta, beraz, segurtasun juridikoaren izenean bidezkoa da zehaztea zigor prozesuaren une bat, irakurketa bat baino gehiago egiteko biderik emanen ez duena.

Egungo idazketa nahasgarria da eta irakurketa bat baino gehiago egiteko bidea ematen du, baita ikertuaren izaera duen pertsona batek dimisioa eman beharrari buruz ere; izan ere, honako hau dio: “(...) ulertuko du berak karguan segitzea bateraezina dela herritarrei printzipio etikoen indarraz eta instituzioen ospe ona babesteko beharraz eman behar zaien konfiantzarekin.”

Azkenik, artikuluak “ustelkeria” delituez hitz egiten badu ere, zigor kodean ez dira hitzez hitz aipatzen bertan ustelkeria delitu gisa jasotzen direnak.

Herritarrek administrazio publikoekiko eta, batez ere, politikarekiko duten konfiantza oso kaltetuta dagoen mundu honetan, egoki da eredugarritasuna ziurtatuko duten etika- nahiz osotasun-jarrerak izatea.

Halere, azken urteotako esperientzia ikusita, bidezkoa da artikulu hori berrikustea, segurtasun juridiko handiagoa emateko eta balizko lege-hauste baten zantzu gehiago dauden une batera geroratzeko, zigor prozesuan, haren ondorioak. Hona aldaketak: tituluaren idazketa berria, non jarrera-kode bat ezartzen baita, argi utzita prozesuaren zein unetan sortzen diren ondorioak, zer delituk eragiten duten hori abiaraztea, kargua utzi beharra (ez soilik kargua uzteko borondatea), eta, azkenik, baina ez garrantzi txikiagoa duelako, epeak.

Artikulu bakarra. Nafarroako Gobernuari eta Lehendakariari buruzko abenduaren 3ko 14/2004 Foru Legearen 68. artikulua aldatzen da. Hona testua:

“68. artikulua. Jarrera-kodea, administrazio publikoaren aurkako delituak direla-eta.

1. Goi-kargudun bati edo izendapen askeko bati Zigor Kodean aurreikusitako Administrazio Publikoaren aurkako delituetako bat ustez egin izanagatik ahozko judizioaren hasiera edo behin-behineko espetxeratzearen kautelazko neurria jakinarazten zaion unean, ulertuko du berak karguan segitzea bateraezina dela herritarrei printzipio etikoen indarraz eta instituzioen ospe ona babesteko beharraz eman behar zaien konfiantzarekin, eta, hortaz, bere karguari uko egin beharko dio.

2. Uko egite hori berehala aurkeztu beharko dio kargurako izendatu zuenari.

3. Uko egiten ez badio, izendatu zuen pertsonak hiru egun naturaleko epean kendu beharko du kargutik”.

Azken xedapen bakarra.–Indarra hartzea.

Foru lege honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.

Nik, Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko Lege Organikoaren 22. artikuluan xedatutakoa bete dadin, foru lege hau B.M. Erregearen izenean aldarrikatzen dut, Nafarroako Aldizkari Ofizialean berehala argitara eta “Estatuko Aldizkari Ofizialera” igor dadila agintzen dut eta herritar eta agintariei bete eta betearaz dezatela manatzen diet.

Iruñean, 2021eko maiatzaren 10ean.–Nafarroako Foru Komunitateko Lehendakaria, María Chivite Navascués.

Iragarkiaren kodea: F2107706