2. NAFARROAKO TOKI ADMINISTRAZIOA
2.2. XEDAPEN ETA IRAGARKIAK, HERRIEN ARABERA ANTOLATUAK
MAÑERU
Udal ordenantza, Hizkera ez-sexistaren erabilera eta komunikazio inklusiboaren sustapena arautzen dituena. Behin betiko onespena
Mañeruko Udalak, 2023ko urtarrilaren 18an egin osoko bilkuran, erabaki zuen hasiera batean onestea Hizkera ez-sexistaren erabilera eta komunikazio inklusiboaren sustapena arautzen dituen udal ordenantza. Iragarkia 2023ko 26. Nafarroako Aldizkari Ofizialean eman zen argitara, otsailaren 7an.
Nafarroako Toki Administrazioari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legearen 325.1. artikuluan xedatuari jarraikiz, eta jendaurrean egoteko epea iraganik inork alegaziorik aurkeztu gabe, ordenantza behin betiko onetsi, eta osorik argitaratzeko agintzen da, behar diren ondorioak izan ditzan.
Mañerun, 2023ko martxoaren 27an.–Alkatea, Nuria García Aróstegui.
UDAL ORDENANTZA, HIZKERA EZ-SEXISTAREN ERABILERA ETA KOMUNIKAZIO INKLUSIBOAREN SUSTAPENA ARAUTZEN DITUENA
Zioen azalpena
Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna oinarrizko eskubidea da, eta gizarte demokratiko orok izan behar duen balioa. Egun, emakumeen eta gizonen arteko eskubide eta aukera berdintasuna aitortzen duen araudi garapen zabala dugu. Nolanahi ere, berdintasun hori berdintasun erreala eta efikaza izatetik oso urrun gaude.
Esan beharra dago emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunak kalte sozialak eta ekonomikoak eragiten dituela, bai eta giza mailan ere. Hortaz, nabarmentzekoa da toki administrazioak gai honen inguruan duen rola funtsezkoa dela; aldaketa sustatzeko eta alor horretako lorpenak neurtzeko xedez, politika proaktiboak sustatzeari dagokionez.
Desberdintasun horren markarik agerikoenetako bat da emakumea hizkuntzan eta komunikazioan ikusezin egotea, baita hura irudi sexistak eta baztertzaileak erabiliz irudikatzea ere. Sexismoa hizkeraren erabileran nazioarteko arazo gisa identifikatu zen 1975ean Mexikon egindako Emakumeei buruzko lehenengo mundu-konferentzian. Horrez geroztik, hizkuntzen erabilera sexista saihesteko proposamenak eta gomendioak egiten dira behin eta berriz. Zentzu horretan, hizkera lagungarria izan daiteke aldaketa sustatzeko, eta ezagutzak eta kultura transmititzeko, baina, desberdintasuna areagotzeko tresna ere bihurtzen ahal da.
Gogoan izan behar da, zalantza izpirik egon ez dadin, hizkuntza sistema ez dela neutroa. Mintzaira ez da sortu hiztunak baino lehen. Gaur egun erabiltzen dugun zeinu sistema hau gizon eta emakumeok joan gara lantzen, sortzen eta birsortzen, komunikaziorako eta pentsamendurako. Horregatik guztiagatik, ordenantza hau onestearekin, Udalak zenbait mezuren anbiguotasuna eragotzi eta emakumearen presentzia azaleratu nahi du administrazio hizkuntzaren diskurtsoan, betiere arau gramatikalak behartu gabe, eta, horren bidez, Mañeruko Udaleko administrazioko langileak gaztelaniak eta euskarak dituzten estrategia ez-sexistak erabiltzera ohitzeko ekimenari erantzun nahi zaio, eta egungo gizarteak eskatzen dituen aldaketekin sentsibilizatu.
Hori dela eta, Mañeruko Udalak, ordenantza honen bitartez, modu aktiboan lagundu nahi du hizkerako eta irudietako sexismoa ezabatzen, urrats bat aurrera eginez gizarte askoz justuagoa eta berdinzaleagoa eraikitzeko bidean. Beraz, borondate politiko eta legegile horien ondorioz, eta Mañeruko Udaleko teknikari eta politikarien prestakuntza prozesuaren ondorioz, oinarri argi hauek dituen Ordenantza aurkezten da:
–Hizkera eta irudiak sexistak ez izatea jokamolde demokratikoa da.
–Emakumeek pentsamenduan lekua izateko, hizkuntzan beraien tokia izan behar dute.
–Orokorren ez da uste nahita erabiltzen denik hizkera modu sexistan, baina egitearen ondorioak berdinak dira: emakumeak ikusezinak bihurtzea.
–Aipatzen ez dena, ez da existitzen.
Araudi hau, beraz, justifikatua dago, interes orokorreko gaiari heltzen baitio, eta bere helburua lortzeko beharrezkoak diren arauak biltzen baititu, beharraren, eraginkortasunaren eta proportzionaltasunaren printzipioei jarraikiz.
Arau esparrua
Hona hemen komunikazio inklusiboaren esparruan eragiten duten zenbait xedapen eta arau:
–Genero-indarkeriaren aurka oso-osoko babesa emateko neurriei buruzko 1/2004 Lege Organikoak azpimarratzen du, halaber, estereotipoetan oinarrituta emakumea diskriminatzen duten irudiak ez erabiltzearen garrantzia, eta 10. artikuluan dio ez dela zilegi "emakumearen irudia modu iraingarri edo diskriminatzailean erabiltzen duen publizitatea".
–Emakumeen eta Gizonen Berdintasun Eragingarrirako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoak hizkera ez-sexista ezartzen du, botere publiko guztien jarduketarako, administrazio eremuan erabili beharreko irizpide nagusi gisa, eta dio hura sustatu behar dela harreman sozial, kultural eta artistiko guztietan.
–Emakumeen kontrako indarkeriari aurre egiteko apirilaren 10eko 14/2015 Foru Legeak honako hau dio III. tituluan: "tratamenduagatik edo agertzeko moduagatik, emakumeen kontrako indarkeria justifikatzen, arinkeriaz tratatzen edo bultzatzen duten publizitateko edukiak eta iragarkiak egitea eta zabaltzea saihestuko da, bai eta emakumeen duintasuna urratzen duten mezu berariazkoak edo esan gabekoak dituztenak ere, Estatuko oinarrizko arauetan ezarritakoarekin bat".
–Emakumeen eta Gizonen arteko Berdintasunari buruzko apirilaren 4ko 7/2019 Foru Legeak 21. artikuluan ezartzen du ezen administrazio publikoek erabiltzen duten hizkera inklusiboa eta ez-sexista izanen dela. Nafarroako administrazio publikoek "zainduko dute transmititzen den irudia berdintasunezkoa dela, genero-rolekin loturarik gabea eta emakumeez nahiz gizonez irudi askotarikoa eskaintzen duena".
Horrez gainera, Ordenantza honekin "Genero Berdintasuna Nafarroako Toki Entitateetan" izenburuko dokumentuan adierazitako xedetako bat betetzen da. Udaletako berdintasun alorretako lana planifikatu, kudeatu eta ebaluatzeko ibilbidea. Nafarroako Berdintasunerako Institutuak egin du ibilbidea, eta haren helburuen artean dago hizkera eta irudi ez-sexistak eta inklusiboak erabiltzea.
Horrenbestez, eta aipatutako araudia beterik, erabaki da honako ordenantza hau onestea:
I. KAPITULUA
Ordenantzaren aplikazio esparrua
1. artikulua. Ordenantza hau aplikatuko da Mañeruko Udalean eta haren mendeko erakunde eta enteetan.
2. artikulua. Udalaren eskumeneko zerbitzuetan, edozein kudeaketa molde dela medio hirugarrenek ematen dituzten haietan, ordenantza hau aplikatuko da, haiei dagokien neurrian.
II. KAPITULUA
Administrazio-harremanak
3. artikulua. Mañeruko Udalaren edo haren mendeko erakunde autonomoen argitalpen, dokumentu administratibo, ordenantza, zirkular, formulario, inprimaki eta abarretan, oro har, hizkera eta irudi inklusiboak erabiliko dira.
4. artikulua. Orokorrean, Mañeruko Udalak beste administrazio publikoei igortzen dizkien agiriak, jakinarazpenak eta adierazpenak, hizkera eta irudi inklusiboak erabiliz idatziko dira.
III. KAPITULUA
Herritarren eskubideak
5. artikulua. Herritarrek eskubidea dute Mañeruko Udalari eskatzeko komunikazio-sistema ez-sexista erabil dezan, bai gaztelaniaz bai euskaraz.
6. artikulua. Administrazioari ahoz zuzentzen zaizkion herritarrei hizkera ez-baztertzailearekin eginen zaie harrera. Horretarako, Udalak prestakuntza emanen die langileei hizkera eta komunikazio inklusiboaren erabilera bermatzeko.
IV. KAPITULUA
Udalaren kanpoko irudia
7. artikulua. Mañeruko Udalak eta haren mendeko erakunde autonomoek estereotipo sexistarik gabeko hizkera eta irudia erabiliko dute herritarrekin komunikatzen direnean, bai gaztelaniaz bai euskaraz:
Komunikazio inklusiboa erabiliko da dokumentu hauetan:
a) Udalak, administrazio prozedura guztien gaineko argibideak eman beharrez, herritarren eskura jartzen dituen agiri eta ereduak.
b) Zigiluak, tanpoiak, logotipoak, idazpuruak eta gisako elementuak.
c) Jaietako programak.
d) Dibulgazioko iragarkiak, idazkiak eta buletinak.
e) Prestakuntza ekintzen dibulgazioa (ikastaroak, hitzaldiak, jardunaldiak, mintegiak).
f) Udal egoitza eta bulegoetako errotuluak, eta udal langileen arropa edo uniformeak.
g) Bando ofizialak, ediktuak, kartelak eta argibide plakak.
h) Eraikin, karrika eta eremu publikoetako errotuluak.
i) Autobus eta taxi markesinak eta geltokiak.
j) Interes turistikoko, zerbitzuen kontroleko eta trafikoko seinaleak, etzanak izan ala zutikakoak.
k) Udalaren web orria.
8. artikulua. Publizitatea hedabideetan.
Mañeruko Udalak eskatuko du sare sozialetan eta egunkarietan argitaratzen diren udal iragarkietan eta ikus-entzunezko baliabideetako (irratia eta telebista) publizitatean mezuek hizkera inklusiboa (ez-sexista eta ez-baztertzailea) izan dezaten.
V. KAPITULUA
Kontratuak, dirulaguntzak eta hitzarmen publikoak
9. artikulua. Kontratazio publikoa.
Mañeruko Udalak zerbitzu publikoetarako egiten dituen kontratazio espedienteetan, klausula bat txertatuko da, emakumeendako iraingarri eta/edo baztertzaile diren irudi edo mezuak ez erabiltzeko konpromisoa eskatzeko, eta baloratu eginen da proiektu teknikoa idaztean hizkera inklusiboa erabiltzea.
10. artikulua. Dirulaguntza publikoak.
Dirulaguntza publikoak ematerakoan baloratuko da proiektuaren hizkera eta irudiak sexistak ez izatea.
Mañeruko Udalaren dirulaguntza jasotzen duten elkarte eta kolektiboek hizkera inklusiboa erabili behar dute komunikazio publikoetan.
11. artikulua. Administrazio publikoen arteko hitzarmenak.
Administrazio publikoen arteko hitzarmenen hizkera eta irudia inklusiboak izanen dira.
VI. KAPITULUA
Aholkularitza eta kontrola
12. artikulua. Aholkularitza.
Udalerrian hizkera modu ez-sexistan erabiltzea edo komunikazio inklusiboa sustatzea zer den erabakitzeari dagokionez, Berdintasun Zerbitzuko teknikariak izanen dira horri buruz aholku emateko arduradunak.
13. artikulua. Jarraipena eta kontrola.
Mañeruko Udaleko Berdintasun alorraz arduratzen den zinegotzitza/batzordea arduratuko da ea ordenantza betetzen den zaintzeaz eta haren xedea betetzeko lagungarri den edozein gairi buruzko proposamenak egiteaz. Horretarako, teknikarien laguntza izanen du.
VII. KAPITULUA
Hizkera ez-sexistaren erabilera eta komunikazio inklusiboa sustatzea
14. artikulua. Mañeruko Udalak antolatuko dituen prestakuntza planetan, tresnak egin edo abian jarriko dira, ordenantza honetan ezarritako helburuak lortzeko.
15. artikulua. Mañeruko Udalak Nafarroako Gobernuaren ekimen eta kanpainetan parte hartuko du, eta beste udal entitate batzuekin batera lan eginen du, hizkeraren eta irudien erabilera inklusiboa sustatzeari begira.
16. artikulua. Udalak ordenantza honen berri emanen du bere webgunearen bidez; hura desgaitasuna duten pertsonentzat egokitua egonen da, informazioaren eta komunikazioaren arloan irisgarritasunaren printzipioa betetze aldera.
17. artikulua. Mañeruko Udalak hedapenerako estrategia erabakiko du, Udaleko langileei eta, oro har, herritarrei ordenantzaren berri emateko.
AZKEN XEDAPENAK
Lehenengoa.–Ordenantza hau indarrean jarriko da testu osoa Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta 30 egun naturalen buruan.
Bigarrena.–Mañeruko Udaleko Berdintasunerako alorraz arduratzen den zinegotzitzak eskumena du nahi bezainbat agindu edo argibide emateko, ordenantza honetan jasotakoa behar bezala interpretatze, egite eta aplikatze aldera.
Iragarkiaren kodea: L2305012
