Iragarkia

57. ALDIZKARIA - 2023ko martxoaren 21a

1. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA

1.1. XEDAPEN OROKORRAK

1.1.1. Foru legeak eta legegintzako foru dekretuak

5/2023 FORU LEGEA, martxoaren 9koa, Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrena.

NAFARROAKO FORU KOMUNITATEKO LEHENDAKARIA NAIZEN HONEK.

Aditzera ematen dut Nafarroako Parlamentuak onetsi duela honako:

NEKAZARITZAKO ELIKAGAIAK MERKATURATZEKO KANAL LABURREN FORU LEGEA.

AURKIBIDEA

Hitzaurrea

I. kapitulua.–Xedapen orokorrak.

1. artikulua. Xedea.

2. artikulua. Helburuak.

3. artikulua. Definizioak.

4. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak kanal laburrean merkaturatzeko baldintzak.

5. artikulua. Elikagaien segurtasunaren eta higienearen erantzukizuna nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburretan.

6. artikulua. Nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak merkaturatzeko osasun- eta higiene-baldintzak egokitzea.

7. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrak sustatzea.

II. kapitulua.–Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistroa, informazioa eta identifikazioa.

8. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroa.

9. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena ematea.

10. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena eman dutenen betebeharrak.

III. kapitulua.–Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburrak identifikatzea eta logotipoak erabiltzeko arauak.

11. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrak identifikatzea.

12. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren logotipoa erabiltzeko arauak.

IV. kapitulua.–Kontrol ofiziala eta zehapen-araubidea.

13. artikulua. Kontrol ofiziala.

14. artikulua. Zehapen-araubidea.

Xedapen gehigarri bakarra.–Osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak egiteko epea.

Lehen xedapen iragankorra.–Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistrora migratzea.

Bigarren xedapen iragankorra.–Azaroaren 12ko 107/2014 Foru Dekretuak arautzen duen Nekazaritzako elikagaiak zuzenean saltzen dituzten operadoreen Nafarroako erroldaren indarraldia.

Xedapen indargabetzailea.–Indargabetutako arauak.

Azken xedapenetako lehena.–Garatzeko ahalmena.

Azken xedapenetako bigarrena.–Indarra hartzea.

Eranskina: nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak merkaturatzeko osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien giden gutxieneko edukia.

HITZAURREA

Elikagaiak era askotako ingurune geografikoetan eta klima-baldintzetan ekoizten dira. Horregatik, hainbat eratako nekazaritzako elikagaiak daude, hainbat eratara ekoizten direnak. Historian, elkarri estu loturik izan dira lehen sektorea edo ekoizpen-sektorea, gizartea eta landa-eremuetako ekonomia, bai eta ingurumena ere: mendez mende, elikagaiak zuzenean saltzea, dela ustiategietan bertan, dela tokiko azoka eta merkatuetan, izan da biztanleria hornitzeko bide nagusia, hiriak ez baitzeuden sobera garaturik, eta ekoizleak zein kontsumitzaileak bata bestearengandik gertu baitzeuden, geografikoki, kulturalki zein sozialki.

XX. mendean, nekazaritza-produktibitatea izugarri handitu zen, eta biztanleria hirigune handietan metatu zen, hein handi batean, landa-eremuetako herritarrak hiriguneetara joan zirelako. Horrek berekin ekarri zuen landa-eremuko herri asko jendez hustea. Aldi berean, elikagaiak banatzeko katea saltoki ertain eta handiak zituzten enpresa askotan antolatu zen, askotariko produktuak eskaintzen zituztenak. Produktu horiek, normalean, banaketa-talde handiak zituzten jabe, zeinek negoziatzeko ahalmen handia baitzuten ekoizleen aurrean.

Lehen sektoreari dagokionez, jarduera antolatu zen, gehienean, produktibitatea areagotzeko eta kostuak murrizteko printzipioak ardatz hartuta. Horren eraginez, landareen nahiz animalia arrazen aniztasuna galdu egin zen. Horrez gain, atomizazio maila handiari eutsi zitzaion; hots, hizpide dugun sektorea nekazaritzako ustiategi txikiz osatuta zegoen.

Ekoizpen- eta banaketa-eredu horiek herritarrak hornitu dituzte egundaino, eraginkortasunez, elikagai osasuntsu eta seguruak emanez. Nolanahi ere, lotura galdu da kontsumitzaileen eta ekoizleen artean; kontsumitzaileak ez daki elikagaiak nondik datozen, tentsioa dago ekoizpen-sistemen eta ingurumenaren artean, eta biodibertsitatea galdu egin da. Horren guztiaren eraginez, ekoizpen-sektorea muturreko ahultasun egoeran dago balio-katean.

Azken urteotan gora egin du gertu ekoitzitako elikagai fresko eta garaikoen kontsumo-eskaerak; eta jakin nahi izaten da zein diren ekoizleak, zer eremutan aritzen diren, zer ekoizpen-sistema erabiltzen duten, eta tokiko arrazak eta barietateak zein diren. Era berean, kontuan izaten da zer interakzio duen nekazaritza-jarduerak ingurumenean, paisaian eta landa-eremuen garapenean.

Beraz, elikagaien banaketa hurbileko salmentaren bidez egiteak, hots, ekonomia-eragile gutxi batzuek esku hartzen dutela, eraginkorki lagun dezake elikakateko desorekak zuzentzen, ustiategi txikien kasuan, bereziki; eta, aldi berean, aukera ematen du kalitatezko produktuak, tokiko espezie eta barietateekin edo sistema tradizionalak erabilita egindakoak, merkatuetan sar daitezen. Hala berean, hizpide dugun jarduerak eraginkorki lagun dezake beste jarduera batzuk garatzen, hala nola elikagaien transformazioa, banaketa, jatetxeak edo nekazaritza-turismoko establezimenduak, horiek guztiek areagotzen baitute nekazaritzako elikagaien inguruko jarduna eta ekonomia nahiz enplegua sortzen dute landa-eremuetan.

Europar Batasunean, ez dago arau espezifikorik nekazaritzako ustiategiei lotutako merkaturatze-zirkuitu laburrei buruz. Nolanahi ere, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2021eko abenduaren 2ko 2021/2115 (EB) Erregelamenduaren 25. eta 83. kontuan hartuzkoetan tokiko merkatuak eta hornidura-kate laburrak aipatzen dira (erregelamendu horrek arau batzuk ezartzen ditu Europar Batasuneko estatuek, Nekazaritza Politika Erkidearen esparruan, prestatu beharreko plan estrategikoentzako laguntzetarako). Hor, kooperazioa bultzatzeko laguntzei dagokienez, zenbait helburu aipatzen dira, besteak beste, nekazariek balio-katean duten posizioa hobetzea eta nekazaritzak gizartearen eskakizunei (elikaduraren eta osasunaren arlokoei) eman beharreko erantzuna. Erreferentzia horiek beroriek arauaren eranskinetan ageri dira, bai eta eragin- eta emaitza-adierazleen zatian ere.

Aipatutako erregelamendu horrek indarrik gabe utzi du -2023ko urtarrilaren 1etik aurrera- Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2013ko abenduaren 17ko 1305/2013 (EB) Erregelamendua, Landa Garapenerako Europako Nekazaritza Funtsaren bidez landa-garapenari laguntzeari buruzkoa. Erregelamendu horrek, 2. artikuluan, honela definitzen du banaketa-kate laburra: ekonomia-eragile gutxi batzuek esku hartzen dute bertan, eta esku hartzen duten eragile horiek elkarlanaren arloan, tokiko ekonomia-garapenaren arloan, eta ekoizpenaren, eraldaketaren eta kontsumoaren arteko lotura geografiko eta sozial hurbilen arloan aritzen dira. Bestetik, 35.2 artikuluan aukera ematen du eragileen elkarlanerako eta sustapenerako laguntzak emateko, banaketa-kate laburrak eta tokiko merkatuak ezartzeari eta garatzeari begira. Nolanahi ere, Batzordearen 2014ko martxoaren 11ko 807/2014 (EB) Erregelamendu Delegatuak, zeinak aurreko erregelamendua osatzen baitu, laguntza mugatu egiten du ekoizlearen eta kontsumitzaileen artean gehienez ere bitartekari bat duten kateetara.

Ezin ahantzi, era berean, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2012ko azaroaren 21eko 1151/2012 (EB) Erregelamendua, Nekazaritzako Produktuen eta Elikagaien Kalitate-araubideei buruzkoa, zeinetan Batzordeari eskatzen baitzitzaion, 55. artikuluan, txosten bat aurkez ziezaiela Europako Parlamentuari eta Kontseiluari -2013ko urtarrilaren 4an, beranduenez- aztertuta ea egokia den edo ez etiketatze-sistema berria ezartzea tokiko nekazaritza-ekoizpenerako eta salmenta zuzenetarako, lagungarria izan zitekeelakoan ekoizleek beren produktuak merkaturatzeko. Zeregin horri heltzeko, "Local agriculture and short food supply chains" hitzaldia egin zen 2012ko apirilean. Hitzaldi horren ondorioz, Europako Batzordeak honako txosten hau egin zuen 2013an: "Short food supply chains and local food systems in the EU", zeinetan bildu baitziren gai horren inguruko ideiak eta proposamenak.

Bestalde, aipatu egin behar da zein diren zuzeneko salmentari buruzko salbuespenak elikagaien higieneari eta segurtasunari buruzko Europar Batasuneko legeria zabalean, "Higiene-paketea" deritzon horretan, zeinak honako hauek biltzen baititu, bereziki:

–Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2002ko urtarrilaren 28ko 178/2002 (EE) Erregelamendua, Elikagaiei buruzko legeen printzipio eta betekizun orokorrak ezarri, Elikagaien Segurtasuneko Europar Agintaritza sortu eta elikagaien segurtasunari buruzko prozedurak finkatzen dituena.

–Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko 852/2004 (EE) Erregelamendua, elikagaien higieneari buruzkoa.

–Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko 853/2004 (EE) Erregelamendua, Animalia jatorriko elikagaien higienerako berariazko arauak ezartzen dituena.

–Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2017ko martxoaren 15eko 2017/625 (EB) Erregelamendua, Elikagaien eta pentsuen legedia eta animalien osasun eta ongizateari, landare-osasunari eta produktu fitosanitarioei buruzko arauak aplikatzen direla bermatzeko egiten diren kontrol eta beste jarduera ofizialei buruzkoa, erregelamendu hauek aldatzen dituena: Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 999/2001 (EE), 396/2005 (EE), 1069/2009 (EE), 1107/2009 (EB), 1151/2012 (EB), 652/2014 (EB), 2016/429 (EB) eta 2016/2031 (EB), Kontseiluaren 1/2005 (EE) eta 1099/2009 (EE), bai eta Kontseiluaren 98/58/EE, 1999/74/EE, 2007/43/EE, 2008/119/EE eta 2008/120/EE zuzentarauak. Halaber, honako hauek indargabetzen ditu: Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 854/2004 (EE) eta 882/2004 (EE) erregelamenduak, Kontseiluaren 89/608/EEE, 89/662/EEE, 90/425/EEE, 91/496/EEE, 96/23/EE, 96/93/EE eta 97/78/EE zuzentarauak, eta Kontseiluaren 92/438/EEE Erabakia (kontrol ofizialei buruzko erregelamendua).

Araudi horren aplikazio-eremutik kanpo dago honako hau: ekoizleak lehen mailako produktuen kantitate txikiak zuzenean hornitzea, dela azken kontsumitzaileari, dela azken kontsumitzailea hornituko duten txikizkako tokiko saltokiei. Horrez gain, Europar Batasuneko estatuen esku uzten du, beren zuzenbide nazionalarekin bat, ezar ditzaten jarduera horiek arautuko dituzten arauak, baldin eta bat badatoz Europar Batasuneko legeekin. Arriskuen Analisiaren eta Kontrol-puntu Kritikoen Sistemari (APPCC) buruzko eskakizunek malguak izan behar dute, egoera guztietan aplikatzeko modua eman behar baitute, baita enpresa txikietan ere, betiere elikagaietan zaindu beharreko higiene-helburuak arriskuan jarri gabe. Azkenik, gidak prestatzea, hedatzea eta erabiltzea sustatzen da, Europar Batasunekoak zein nazio mailakoak, bai higiene-jardunbide egokiei buruzkoak, bai APPCC sistemaren printzipioak aplikatzeari buruzkoak. Hala ere, elikagai-enpresek aukerakoa izanen dute gida horiek erabiltzea.

III

Europako legeriaren antzera, Espainiako legeriak ere ez du garatu nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrei buruzko araurik, ez eta kanal horietarako elikagaien segurtasun espezifikoari buruzko araurik ere, eta hura autonomia-erkidegoen esku utzi du, oinarri hartuta Espainiako Konstituzioak 148.1.7 artikuluan (nekazaritzako eta abeltzaintzako gaiak) eta 148.1.12 artikuluan (barne-azokak) ematen dizkien eskumen esklusiboak. Hala ere, Espainiak, Europar Batasunaren antzera, kanal horietan eragina duten arauen zerrenda bat ezarri du, besteak beste:

–9/2015 Errege Dekretua, urtarrilaren 16koa, arautzen dituena Europar Batasunak lehen mailako nekazaritza ekoizpenerako higienearen arloan emandako araudia aplikatzeko baldintzak. Zehazki, 4.4 artikuluan xedatzen du ezen nekazariek bete behar dituztela 852/2004 (EE) Erregelamenduan eta 183/2005 (EE) Erregelamenduan, zein den aplikatzekoa, ezarritako higiene-betebeharrak.

–1086/2020 Errege Dekretua, abenduaren 9koa, elikagaien ekoizpenaren eta merkaturatzearen higienearen arloan Europar Batasunaren xedapenak aplikatzeko baldintza jakin batzuk arautzen eta malgutzen dituena eta haren aplikazio-eremutik kanpoko jarduerak arautzen dituena. Europar Batasuneko higiene-paketearen erregelamenduek Europar Batasuneko estatuei aukera ematen dietenez salbuespenak, egokitzapenak edo malgutzeak ezartzeko, errege dekretu horrek aplikatu egin ditu establezimendu eta produktu mota jakin batzuetan. Errege dekretuak, bestalde, erregelamendu horien aplikazio-eremutik kanpo utzitako zenbait jarduera arautu ditu, eta EBko araudia Espainian behar bezala aplikatzen laguntzen duten neurriak ezarri ditu. Horrela, besteak beste, tratamendu berezia ematen dio elikagai tradizionalen ekoizpenari edo hiltegi txikien funtzionamenduari; etxeko eta ehizan harrapatutako hegaztiak hiltegitik kanpo hiltzeko baimena ematen du; arautzen du zer baldintza bete behar diren ekoizleak zuzenean hornitu diezazkion, azken kontsumitzaileari edo txikizka saltzen duten tokiko saltokiei, ustiategian hildako animalien haragi kantitate txikiak; ezartzen ditu zuzenean salduko den esne gordinak bete beharreko baldintza batzuk, edo arautzen du zer distantzia egonen den ustiategiaren eta merkatuen edo establezimenduen artean (haragiaren kasuan, distantzia horrek ezin du ehun kilometrotik gorakoa izan, non eta, muga geografiko bereziak dituzten eskualdeetan, agintaritza eskudunak ez duen hori baino erradio handiagoa baimentzen, autonomia-erkidegoaren barnean, betiere).

Nolanahi ere, eta bat etorrita errege dekretu horren 20. artikuluan adierazitakoarekin, lehen mailako nekazaritza-produktuak ekoizten edo biltzen dituztenek, produktuok zuzenean hornitu nahi badituzte, bete beharko dute 852/2004 (EE) Erregelamenduan eta 9/2015 Errege Dekretuan ezarritakoa. Era berean, animalia-jatorriko lehen mailako produktuak zuzenean hornitzean, edozein modutan hornitzen direla ere, bete beharko da 852/2004 (EE) Erregelamenduan xedatutakoa, I. eranskinean ezarritakoa, bereziki, 853/2004 (EE) Erregelamendua aplikatu behar zaion zatian.

Azkenik, ezartzen du ezen Elikagaien Segurtasunerako eta Nutriziorako Espainiako Agentziak, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioarekin eta gainerako agintaritza eskudunekin elkarlanean, betekizun espezifikoak ezarriko dituela eta gida batzuk garatuko dituela elikagaien arloko higieneari eta osasunari buruzko arauak behar bezala aplikatzen laguntzeko.

–Elikagai Enpresen eta Elikagaien Osasun Erregistro Orokorrari buruzko otsailaren 18ko 191/2011 Errege Dekretuak 2.2 artikuluan xedatzen du ezen honako establezimendu hauek ez dutela izena emateko betebeharrik: elikagaiak manipulatzen, eraldatzen, ontziratzen, biltegiratzen eta zerbitzatzen baizik egiten ez duten establezimenduak, taldeei edo azken kontsumitzaileari berari saltzeko edo eskura emateko, etxez etxe banatuta edo ez, bai eta establezimendu horiek ezaugarri berak dituzten beste establezimendu batzuk hornitzen dituztenean ere, baldin eta hizpide dugun hau jarduera marjinala bada haien jardunean –ekonomiari zein produkzioari dagokienez–, gauzatzen bada tokiko osasun-unitatearen edo osasun-eremuaren esparruan edo, dagokion agintaritza eskudunak hala zehaztuta, haren ezaugarri edo xede bera duen lurralde-esparruan. Establezimendu horiek izena eman beharko dute horretarako ezarritako erregistro autonomikoetan. Aurretik, alabaina, elikagai-enpresaren operadoreak jakinaren gainean jarri beharko ditu agintaritza eskudunak, establezimendua non kokatzen den, horren arabera.

Apirilaren 20ko 8/2010 Foru Legea argitaratuta, Nafarroa autonomia aitzindaria izan zen, nazio mailan, haren bidez arautu baitzuen nekazaritza- eta abeltzaintza-ustiategiei lotutako produktuen zuzeneko salmenta. Foru-lege horren helburu nagusia zen ustiategi horien errenta, eta, horrenbestez, lehen sektorearen bideragarritasuna hobetzea.

Hala ere, arau horrek mugak jartzen ditu zenbait alderditan eta, hortaz, ez du lortu merkaturatze-zirkuitu laburrak eta zuzenak bultzatzea. Esaterako, arau horrek exijitzen du ezen ustiategian bertan lortutako lehengaiak baizik ez daitezela manipulatu eta eraldatu, eta ustiategian prestatzen eta saltzen diren produktu guztiak ustiategikoak bertakoak izan daitezela. Horrez gain, honela definitzen du zuzeneko salmenta: halako merkataritza jarduera non bitartekorik ez dagoen ekoizlearen edo eraldatzailearen eta kontsumitzailearen artean.

Nekazaritzako elikagaien trazabilitatea eta elikadura-segurtasuna arautzeari dagokionez, nekazaritzako ustiategiari lotutako artisau-enpresetara mugatzen da, baina arauak ez ditu figura horiek definitzen. Bestalde, trazabilitatea exijitzen zaie produktuetan sartuko diren edo sar daitezkeen osagai, lehengai, gehigarri eta substantzia guztiei, eta hori, nolabait, ez dator bat horiek guztiak ustiategitik bertatik etortzeko eskakizunarekin.

Era berean, zuzeneko salmentarako hiru modalitate definitzen dira, eta horietako bat 8/2010 Foru Legearen 4. artikuluko definizioaren aurkakoa da, bitartekari batek esku-hartzeko aukera ematen baitu. Beste modalitate batek aukera ematen du Europar Batasun osoan osasun-baimenarekin saltzeko, baina ez da zehazten jarduera hori zer baldintzatan eta zer bitartekorekin gauzatuko den, eta kontraesanean dago 10. artikuluak nekazaritzako elikagaien artisau-enpresei ezartzen dien eskakizunarekin, ekoizpen-zentrotik gertu merkaturatzeko exijitzen baitie. Hiru salmenta-modalitateek ezaugarri komunak dituzte: Europako araudiak exijitutako ekipamendua eta funtzionamendua izatea, higiene-printzipio orokorrak betetzen direla eta irizpide mikrobiologikoak errespetatzen direla bermatzea, eta arriskuak kontrolatzeko sistema bat edo, hala badagokio, higiene-jardunbideen gida bat abian jartzea.

Nafarroako arauak ezartzen du nekazaritzako elikagaien artisau-enpresek izena eman dezaketela edo ekoizle eta prestatzaileen errolda batean (salmenta zuzena denean edo osasun-erregistrotik salbuetsita dagoenean) edo nekazaritzako elikagaien industrien erregistroan (beren produktuak merkaturatzen dituztenean eta osasun-erregistroa dutenean). Horrek galarazten du informazio guztia modu bateratuan tratatzea. Jardunbide egokien gidei buruzko artikuluan, mugatzen du zer jarduera baino ezin daitezkeen egin ustiategietan: zukuak, marmeladak eta fruten eta barazkien kontserbak egitea; sagardoa, ardoa, likoreak eta pattarrak egitea; haragi-produktuak egitea; esnekiak egitea; eztia eta produktu eratorriak manipulatzea eta egitea; landare-espezieak manipulatzea, elikaduran erabiltzeko infusioetarako eta elikaduran erabiltzeko eragile aromatiko gisa; oliba-olio birjina estra egitea; eta arrautzak saltzea.

Azkenik, 8/2010 Foru Legeak aipatzen du, zenbait artikulutan aipatu ere, erregelamenduz garatuko dela, eta horixe egin zuen, hain zuzen ere, azaroaren 12ko 107/2014 Foru Dekretuak. Eduki urria du, eta haren berrikuntza nagusia da Nafarroako zuzeneko salmentako nekazaritzako elikagaien operadoreen errolda sortzea eta kudeatzea. Errolda horretan izena eman beharko dute bai Nafarroako nekazaritza-ustiategien erregistroan izena emanda duten nekazaritza-ustiategietatik zuzeneko salmentan merkaturatzea erabakitzen duten horiek, bai nekazaritza-ustiategi berezkoa duten Nafarroako nekazaritzako elikagaien artisau-enpresen erregistroan izena emanda duten entitateek. 8. artikuluak, jarduera aitortzeari buruzkoak, aukera ematen die nekazaritzako elikagaien artisau-enpresei Internet bidez eta EBkoak ez diren herrialdeetan merkaturatzeko; hori ez dator bat 8/2010 Foru Legearekin, gertuko lurralde-eremua hartzen baitu. "Higiene-paketeari" dagokionez, foru-dekretuaren xedapen bakarrak adierazten du ezen zuzeneko salmentaren erroldan dauden operadoreek higiene arloko jardunbide zuzenen gidak, Espainiakoak nahiz Europar Batasunekoak, erabiliko dituztela, baldin eta 852/2004 (EE) Erregelamenduan ezarritako baldintzak betetzen badituzte; ez du besterik esaten.

Kontuan hartuta aipatutako foru-araudi guztiak eraginkortasun mugatua duela bere helburuak betetzeko, Nafarroako Parlamentuak, 2018ko azaroaren 19ko saioan, mozio bat onetsi zuen. Mozio horretan, Nafarroako Gobernuari eskatu zion foru-dekretu bat gara zezala, malgutu zitezen zuzeneko salmentan edo merkaturatze-zirkuitu laburrean aritzen diren nekazaritza-ustiategi txikiek bete beharreko higiene- eta osasun-baldintzak, bai lehen mailako ekoizpenetan, baita nekazaritzako elikagaiak eraldatzean eta merkaturatzean ere. Nolanahi ere, 2019an COVID-19a agertu zen; 2020ko martxoaren 11n, Osasunaren Mundu Erakundeak pandemia deklaratu zuen; horren ondorioz, martxoaren 14ko 463/2020 Errege Dekretuak alarma-egoera deklaratu zuen, eta denboran barrena arau ugari eman ziren. Horregatik guztiagatik, foru-dekretuaren proiektuaren izapidetzea eten egin zen. Proiektu horren zirriborroak, besteak beste, honako hauek ezarri zituen:

a) Aplikazio-eremua, zeina ustiategi txikietara mugatu baitzen, zehazki, jarduera nagusia elikagaien lehen mailako ekoizpena zuten eta lehen-mailako beren produktuen kantitate txikiak zuzenean azken kontsumitzaileari edo merkaturatzeko kanal laburren bitartez hornitzen dituzten ustiategi horietara; ezaugarri tradizionalak dituzten elikagaien ekoizleak, eta nekazaritzako elikagaien ekoizle txikiak, elikagaien kantitate mugatuak eraldatzen, prestatzen, ontziratzen edo merkaturatzen dituztenak, zuzenean azken kontsumitzaileari edo merkaturatzeko kanal laburren bitartez.

b) Definizio hauek: lehen mailako ekoizpena eta produktuak, ezaugarri tradizionalak dituzten elikagaiak, tokiko edo hurbileko merkaturatzea, zuzeneko salmenta eta zirkuitu laburreko salmenta. Gainerakoan, Espainiako eta Europako arauetan dauden definizioei heltzen die.

c) Produktuak ekoizteko, egiteko, eraldatzeko eta merkaturatzeko etapetan bete beharko liratekeen baldintza eta betekizun higieniko eta sanitarioen egokitzapena edo malgutzea, sektore bakoitzerako berariazko arau teknikoak ezarrita.

d) Nekazaritzako elikagaien enpresek, jarduerari ekin aurretik, Nafarroako elikagai-enpresen osasun-erregistroari jakinarazpen bat aurkezteko betebeharra.

Merkaturatutako elikagaien kantitate txikiei dagokienez, foru-dekretuaren proiektuak adierazten zuen geroago zehaztuko zirela, sektoreka, hura garatzeko arauetan.

2015eko irailaren 25ean, Nazio Batuen Erakundearen Batzar Nagusiak Garapen Jasangarriari buruzko 2030 Agenda onartu zuen. Agenda horrek 17 helburu ditu, munduan bizitza modu jasangarri, inklusibo eta bidezkoan hobetzeko.

Horrekin bat etorrita, 2019ko abenduaren 11n, Batzordeak Itun Berdea aurkeztu zuen, Europa 2050ean kontinente neutro bihurtzeko ibilbide-orria, alegia, eta zenbait ekintza zehaztu zituen klima-aldaketaren eta ingurunearen degradazioaren aurka borrokatzeko, ekonomia jasangarria bultzatzeko eta baliabideen erabilera eraginkorra bultzatzeko. Bide horretan, 2020ko maiatzaren 20an, "Baserritik mahaira" estrategia aurkeztu zen. Estrategia horrek zenbait neurri ezarri zituen, honako helburu hauek betetzeko asmoz: elikagai osasungarriak, arrazoizko prezioan saldutakoak eta jasangarriak bermatzea; lehen sektoreak are ekarpen handiagoa egin dezala klima-aldaketari aurre egitearen, ingurumena babestearen eta biodibertsitatea zaintzearen arloetan, eta nekazaritzaren lehiakortasuna nahiz ekonomia-etekin bidezkoa bermatzea, horiek guztiak gakoak baitira Europako elikadura-sistemaren trantsizioa lortzeko. Estrategian aurreikusitako helburuak bat datoz 2021/2115 (EB) Erregelamendukoekin, hots, Nekazaritza Politika Erkidearen esparruan Europar Batasuneko estatuek egin behar dituzten plan estrategikoei buruzko erregelamendukoekin.

Araudi, plan eta estrategia horiek guztiek aukera berriak ematen dizkiete elikaduraren balio-katean esku hartzen duten guztiei, eta aukera ematen dute, bereziki, elikagaiak zuzenean saltzen dituzten nekazarien posizioa hobetzeko, hurbileko eta gertuko merkataritza sustatzen baitute. Zeregin garrantzitsua betetzen dute landa-eremuetan, askotan despopulazioa pairatzen dutenetan, laguntzen baitute deslokalizatzen ez diren tokiko ekonomia eta enplegua sortzen, eta sinergiak sortzen baitituzte beste sektore batzuekin, hala nola landa-turismoarekin edo nekazaritza-turismoarekin eta kultura-turismoarekin, eta, aldi berean, murriztu egiten dira salgaien garraioak sortutako berotegi-efektuko gasen isurtzeak.

Bestalde, eta munduko eta Europako joerekin bat etorrita, azken urteotan kontzientziazio eta erantzukizun handiagoa sortu da kontsumitzaileen artean, besteak beste honako alderdi hauei begiratzen baitiete: elikagaien osasuna eta segurtasuna, produktuen kalitatea eta trazabilitatea, animalien jasangarritasuna eta ongizatea, klima eta ingurumena, energia aurreztea eta energia berriztagarrien erabilera, hondakinak baliaraztea eta tratatzea, eta elikagaiak alferrik galtzea. Era berean, badago tokiko eta sasoiko produktu freskoak kontsumitzeko joera edo eskaria ere, gero eta nabarmenagoa dena, non ekoizlearen eta bezeroen arteko zuzeneko kontaktua balioesten den, uste baita produktua nork ekoizten duen jakinda produktuaren kalitatea eta jatorria ezagutzen dela, eta, banaketa-kate handietako produktu estandarizatuenen aldean, produktu bakanak, bereziak eta nortasunekoak bilatzen dira.

Osasun-larrialdiko egoerek ere, hala nola COVID-19ak sortutakoak, agerian utzi dute elikagaiak ekoiztea eta hornitzea funtsezko jarduerak direla, oso garrantzitsuak, herritar guztientzat. Gertaera horien ondorioz, halaber, indartu egin da online salmenta. Online salmenta pandemiaren aurretik ere bazegoen, baina indar handiz egin du gora konfinamendu-aldiek hauspoturik, baita familia askok, osasun arrazoiengatik, etxean bakarturik egon behar izan dutenean eta ohiko bideak aldi batez itxi zirenean, hala nola ostalaritza, jatetxeak eta kafetegiak (HORECA, gaztelaniazko akronimoa) eta udal-merkatuak.

Kontuan izanik hamar urte baino gehiago igaro direla 8/2010 Foru Legea argitaratu zenetik, elikagaien ekoizpen- eta merkaturatze-sistemetan aurrerapenak izan direla, eta EBk garapen jasangarriarekin dituen konpromisoak eta gizartearen eskaera berriak ere aintzat harturik, komeni da aipatutako foru-lege hori eta hura garatzeko araudia indargabetzea, bai eta beste bat ematea ere, egungo joerekin bat datorrena.

Foru-lege honek lau kapitulu ditu: lehena xedapen orokorrei buruzkoa da; bigarrena, nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistro berriari buruzkoa; hirugarrena, merkaturatzeko metodo hori identifikatzeko logotipo bat sortzeari buruzkoa, eta laugarrena, kontrol ofizialari eta zehapen-araubideari buruzkoa.

I. kapituluak foru-legearen oinarrizko alderdiak arautzen ditu, hala nola lortu nahi diren xedea eta helburuak. Izan ere, zuzeneko eta hurbileko salmenta sustatuta, zeinetan nekazariaren eta azken kontsumitzailearen arteko harremana funtsezkoa baita, helburu hauek bete nahi dira: nekazarien eta abeltzainen errenta hobetzea, landa-eremuetako ekonomia bultzatzea, ingurumenarekin lotura duten alderdietan laguntzea eta herritarrak ohartzea lehen sektoreak elikagai seguruak, jasangarriak eta kalitatezkoak ematen dituela.

Arauak aplikazio-eremua zein den hobeto ulertzen laguntzen duten zenbait kontzeptu ezarri ditu, argi eta zehatz ezarri ere: lehen mailako ekoizpena, ekoizpen eraldatua, lehen mailako osagaia eta merkaturatzeko kanal laburra. Arauak zehazten du, era berean, zer baldintza bete behar diren jo dadin nekazaritzako merkataritza-jarduera gertukoa dela; eta zuzeneko salmenta eta hurbileko salmenta bereizten ditu (zuzeneko salmenta: nekazaria edota abeltzaina eta kontsumitzailea kontaktuan daudena; hurbileko salmenta: bitartekari bat bakarra izan dezakeena bi aldeen artean).

Aipatutakoez gain, I. kapituluan jorratzen dira elikagaien osasun-eta higiene-baldintzekin lotura duten zenbait alderdi. Kasu honetan, agintari eskudunak behartuta daude hizpide dugun merkaturatze motara egokitutako jardunbide egokien gidak egitera, nolabaiteko malgutasuna emanda, baina betiere Europar Batasuneko, Espainiako eta autonomia-erkidegoetako arauetan baimendutako salbuespenen esparruan. Hala ere, elikagaien segurtasunaren eta higienearen erantzule da –ezin bestela izan– kontsumitzaileari saltzen dion ekoizlea edo bitartekaria.

Azkenik, arauak aukera ematen dio Nafarroako Gobernuari susta dezan nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburra, sustapen- eta ikusgarritasun-kanpainak eginda, bai eta dagozkion gidak prestatzeko kanpainak eginda ere. Horrek ekarriko du hizpide dugun jarduera indartzea eta herritarrek harengan konfiantza izan eta balioets dezatela.

Foru-lege honen II. kapituluak erregistro berri bat ezartzen eta arautzen du, zeinean izena eman beharko dute nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren bidez jarduten duten horiek. Gaian eskumena duen departamentuak kudeatuko du; ordezkatuko du indarrean dagoen Nekazaritzako Elikagaiak Zuzenean Saltzen dituzten Operadoreen Nafarroako Errolda, eta funtsezko tresna izanen da Nafarroako Gobernuak gauza ditzan hartan izena eman duten operadoreak dinamizatzeko eta sustatzeko jarduerak, eta informazioa lortu ahal izateko, zuzen-zuzenean lortu ere, merkaturatutako ekoizpenaren bolumenari eta motari buruz; horrela, Foru Administrazioak hobeto kudeatu eta bultzatu ahal izanen ditu. Ofiziala eta publikoa izanen da, eta informazio eguneratua izanen du. Hori dela eta, arauan ezarri da zer baldintza bete behar diren hartan izena emateko, zer betebehar izanen dituzten bertan izena eman dutenek, eta zer arrazoirengatik ezabatu daitekeen izena erregistrotik.

III. kapituluak Nafarroako Gobernua behartzen du bereizgarri edo logotipo bat garatzera, azken kontsumitzaileak identifikatu ditzan eta jakin dezan noiz erabili diren merkaturatzeko kanal laburrak. Establezimenduetan eta produktuetan erabili ahal izanen da, merkatuan dauden beste logotipo batzuekin batera, baita paketatutako produktuetan ere. Zehazten da, era berean, zein diren logotipo hori erabiltzeko arauak. Hala nahi duten operadoreek erabili ahal izanen dute, betiere merkataritzako beren jarduna ikusgarri egiteko eta hura bereizteko beste establezimendu eta bide batzuen bitartez gauzatzen den hartatik.

Azkenik, IV. kapitulua kontrol ofizialari eta zehapen-araubideari buruzkoa da, zeina gaian eskumena duen departamentuari baitagokio, hargatik eragotzi gabe nekazaritza eta abeltzaintzaren, elikagaien segurtasun eta kalitatearen, osasun publikoaren, merkataritzaren eta kontsumoaren arloko agintari eskudunek egiten dituzten jarduketak. Alde horretatik, nekazaritzako ustiategien eta elikagaien sustapenaren arloan eskumena duen zerbitzuko funtzionarioetatik kontrol-lanak egin behar dituzten horiek agintaritza-agenteak izanen dira, eta egokitzat jotzen duten informazio guztia bildu ahal izanen dute beren eginkizunak betetzean.

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

1. artikulua. Xedea.

Honako hauek dira foru-lege honen xedeak:

a) Arautzea eta sustatzea elikagaiak zuzenean, edo gehienez ere bitartekari batez, merkaturatu daitezela lehen sektoreko ekoizleen edo horien elkarte asoziatiboen, Nafarroako nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategietako titularren eta azken kontsumitzaileen artean.

b) Bide ematea ekoizleak bil daitezen elikagaien kantitate txikiak saltzeko segurtasun- eta higiene-baldintzak malgutzeko irizpideetara, bat etorrita Europar Batasuneko, Espainiako eta autonomia-erkidegoetako legeetan ezarritakoarekin.

c) Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistroa sortzea, eta ezartzea izena emateko baldintzak eta betebeharrak.

d) Aurreko a) letran adierazitako merkaturatzea identifikatzeko sistema bat ezartzea, baita hura erabiltzeko arauak ere.

2. artikulua. Helburuak.

Foru-lege honen helburua da landa-eremuak garatzen laguntzea eta, bereziki:

a) Tamaina txikiko nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategiei laguntzea, haien bideragarritasuna hobetuta, lehiakorragoak bihurtuta, haien dibertsifikazio ekonomikoa sustatuta, eta gazteak sektorean sar daitezen ahalbidetuta.

b) Nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategien titularrek errenta duinak izan ditzaten erdiestea eta haien produktuek balio erantsia izan dezaten lortzea, bai eta bidezko prezioak ere, bai ekoizlearentzat, bai kontsumitzailearentzat.

c) Produktuak jatorrian zuzenean aprobetxatzea ahalbidetzea, horrela elikagai horien lekualdaketa-, bitartekotza- eta merkaturatze-gastuak murriztuz, nekazariek eta abeltzainek kudeatutako merkaturatze-zirkuitu laburrak eta zuzenak sustatzearen bidez, aldi berean erantzuna emanez eskaera sozial gero eta handiagoa duten tokiko produktuei, jatorri ezagunekoei eta sasoikoei. Hain zuzen, zirkuitu horiek aztarna ekologiko txikiagoa dute, gizartean ongi baloratuta eta goraldian dagoen merkatu batez arduratzen dira, eta kate osoari, hala ekoizpen-eragileei nola kontsumitzaileei, bidezko prezioak eskaintzen dizkiete.

d) Nekazaritzako elikagaiak erostea erabakitzen duten kontsumitzaileei informazio zuzena, egokia eta nahikoa bermatzea, produktuen jatorriarekiko eta hurbileko merkaturatze-eredu batekiko konfiantza areagotzeko.

e) Herritarrek nekazaritzako elikagaien sektoreko ekoizleak ezagutu eta haien balioaz ohar daitezen sustatzea, natura-ingurunea zaintzeko egiten duten ekarpenagatik, elikagai seguru, jasangarri eta kalitatezkoak hornitzeagatik, eta landa-eremuetan biztanleria mantentzen laguntzeagatik.

f) Klima-aldaketa arintzen laguntzea, hurbileko salmentak onurak ekartzen baitizkio ingurumenari.

g) Alferrik galtzen diren elikagaien kopurua murrizten eta kontsumo arduratsua bultzatzen laguntzea, banaketa-katea laburtuta eta elikagaien manipulazioa eta biltegiratzea murriztuta.

h) Landa-turismoa edo nekazaritza-turismoa sendotzen laguntzea, bai eta Nafarroako hurbileko nekazaritza-elikagaiei lotutako jatetxeak eta ostalaritza ere.

3. artikulua. Definizioak.

1. Foru-lege honen ondorioetarako, honako definizio hauek aplikatuko dira:

a) Nekazaritzako elikagaien ekoizle-elkartea: edozein elkarte, edozein forma juridiko duela ere, baldin eta haren kideak nekazaritzako elikagaien ekoizleak badira, bakoitzak bere ustiategia badu, eta nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrak baliatzen badituzte beren ekoizpena merkaturatzeko, eraldatzeko edo prestatzeko, banaka zein elkartearen bitartez.

b) Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburra: nekazaritzako elikagaien ekoizleak nekazaritzako elikagaiak saltzea edo hornitzea azken kontsumitzaileari, zuzenean edo, gehienez ere, bitartekari batez. Zuzeneko salmentaren bidez edo hurbileko salmentaren bidez egin ahal izanen da, eta lotuta dago tamaina txikiko nekazaritza-ustiategietara, zeinek lehiatzeko zailtasunak izan baititzakete merkaturatzeko kanal arruntetan.

c) Jantoki kolektiboa: merkataritza-xedea edo xede soziala duen establezimendua, publikoa edo pribatua, zeinetan ematen baitira zuzenean nekazaritzako elikagaien ekoizleengandik edo bitartekariengandik eskuratutako nekazaritzako elikagaiekin osorik edo partez prestaturiko janariak.

d) Elikagaien merkataritza elektronikoko enpresa: euskarri elektroniko edo web-plataforma baten bidez nekazaritzako elikagaien ekoizleen eta azken kontsumitzaileen artean harreman zuzena izateko behar den logistika ematen duen pertsona fisikoa edo juridikoa. Euskarri hartan, azken kontsumitzaileek eskura izanen dituzte bai informazioa, bai harremanetarako datuak, bai haiengandik eskura ditzaketen produktuak, halako moduz non erosketa on-line egin baitaiteke, entregatzeko modua edozein dela ere: ustiategian bertan, aurrez hitzartutako bilketa-gune batean edo etxean.

e) Txikizkako merkataritza-establezimendua: elikagaiak manipulatu, prestatu, elaboratu edo eraldatzen diren establezimendua, eta, saltoki izanik, elikagaiok biltegiratzen dituztenak azken kontsumitzaileari eman arte, eskura edo urrutira. Honako hauek sartzen dira: salmenta ibiltariko lokalak eta ibilgailuak, laguntza-biltegiak, nagusiki azken kontsumitzaileari elikagaiak saltzen zaizkien instalazioak, eta jatetxeak eta ostalaritza-establezimenduak ere (barnean dira landa-turismoko eta nekazaritza-turismoko ostatuak).

f) Kontsumo-taldea: nekazaritzako elikagaien ekoizleei edo haien elkarteei zuzenean eta batera erosten dieten azken kontsumitzaileen erakundea edo taldea. Hainbat eratakoak izan badaitezke ere, guztiek ezaugarri bera dute: azken kontsumitzaileen talde edo elkarte txikiak dira, nekazaritzako elikagaien ekoizleekin zuzenean harremanetan jartzen dira, eskaerak egiten dituzte eta saskiak banatzeko antolatzen dira.

g) Lehen mailako osagaia: elikagai baten ehuneko 50 baino gehiago hartzen duen gaia. Elikagai hori kontsumitzen duenak hura lotzen du, oro har, osagai horren izenarekin, eta haren kantitatea adierazi ohi da.

h) Udal-merkatua eta azoka txikia: udalak edo beste erakunde publiko edo pribatu batzuek antolatutako guneak, non nekazaritzako elikagaien ekoizleek edo bitartekariek, modu iraunkorrean edo egun zehatzetan, nekazaritzako elikagaiak saltzen baitizkiete azken kontsumitzaileei. Espazio horietan izan daitezke, haiekin batera, salmenta ibiltariko beste saltoki batzuk.

i) Azken kontsumitzailea: elikagai baten azken buruko kontsumitzailea den pertsona fisikoa edo juridikoa, elikagai hori erabiliko ez duena elikaduraren sektoreko merkataritza-eragiketa edo -jarduera batean.

j) Bitartekaria: nekazaritzako elikagaien ekoizlearen eta elikagaien azken kontsumitzailearen artean merkataritza-jarduera bat gauzatzen edo bideratzen duena, dela bere establezimenduen bidez, dela merkataritza elektronikoaren bidez.

k) Nekazaritzako elikagaien ekoizlea: Nafarroako Nekazaritza Ustiategien Erregistroan izena emandako ustiategien titularrak diren nekazariak edo abeltzainak, pertsona fisikoa edo juridikoa dela kontuan hartu gabe, nekazaritzako beren elikagaiak (freskoak edo eraldatuak) saltzen dituztenak merkaturatzeko kanal labur baten bidez.

l) Nekazaritzako elikagaien ekoizpena: nekazaritzako elikagaien ekoizleak lortutakoa, lehen mailakoa izan daiteke edo eraldatua, baldin eta lehen mailako haren osagaiak ustiategitik bertatik badatoz.

m) Lehen mailako ekoizpena: landare-produktuak eta onddoak biltzearen bidez, animaliak hil aurretik haztearen eta akuikulturaren bidez, jeztearen, ehizaren eta arrantzaren bidez eta basoko produktuak biltzearen bidez lortutakoa.

n) Ekoizpen eraldatua: lehen mailako ekoizpenetik abiatuta lortzen dena, hura nabarmen aldatzen duen edozein ekintza baliatuta (tratamendu termikoa, ketzea, ontzea, heltzea, lehortzea, marinatzea, erauzketa, estrusioa edo prozedura horien konbinazioa), bai eta ustiategiko animaliak goitik behera zabaltzea eta zatikatzea ere, behar bezala baimendutako establezimenduetan hil eta prozesatu ondoren.

ñ) Hurbileko salmenta: nekazariak ekoitzitako nekazaritzako elikagaiak (lehen mailakoak edo eraldatuak) azken kontsumitzaileari merkaturatzea gehienez ere bitartekari bakar batek esku-hartzen duela, 4. artikuluan ezarritako baldintzak beteta.

o) Zuzeneko salmenta: nekazariak ekoitzitako nekazaritzako elikagaiak (lehen mailakoak edo eraldatuak) azken kontsumitzaileari merkaturatzea bitartekaririk esku-hartzen ez duela, 4. artikuluan ezarritako baldintzak beteta. Zuzeneko salmenta lotuta dago, bereziki, nekazaritza-ustiategitik edo eremu geografiko jakin bateko ekoizpen-lekutik gertu egotearekin, non azken kontsumitzaileek zuzenean edo bide telematikoz eskuratzen baitute nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren zati bat, nekazaritzako elikagaien ekoizlearekin harremanetan jarrita.

p) Nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak: nekazaritzako elikagaien ekoizleek urtean gehienez prestatu eta merkaturatu ditzaketen produktu eraldatuen kopuru maximoak, zeinak foru lege honen babesean garatzen diren gidetan zehaztuko baitira.

2. Aurreko definizioez gain, aplikatuko dira Europar Batasuneko, Espainiako eta Foru Komunitateko araudietan elikadura-segurtasunari, elikagaien informazioari eta etiketatzeari eta nekazaritzako lehen mailako ekoizpenari buruz emandako definizioak.

4. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak kanal laburrean merkaturatzen direla jotzeko baldintzak.

1. Foru-lege honen ondorioetarako zuzeneko salmentatzat jotzeko, nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren merkaturatzeak honako baldintza hauek bete beharko ditu:

a) Nekazaritzako elikagaien ekoizleak zuzenean saldu beharko dio azken kontsumitzaileari, aurrez aurre edo Internet bidez, biak bertan direla eta bitartekorik gabe.

b) Nekazaritzako elikagaien ekoizlearen nekazaritza-ustiategiak izena eman beharko du Nafarroako Nekazaritza Ustiategien Erregistroari buruzko Foru Legearen testu bategina onesten duen uztailaren 2ko 150/2002 Legegintzako Foru Dekretuan ezarritako erregistroan, eta, erregistro horretan dagoen informazioaren arabera, nekazaritzako bost lan-unitate izanen ditu gehienez. Elkarteen kasuan, ustiategiak lehentasunezko gisa kalifikaturik egon beharko du aipatutako legegintzako foru-dekretuaren arabera, eta nekazaritzako hamar lan-unitate izanen ditu gehienez.

c) Nekazaritzako elikagaien ekoizleak inskribatuta egon beharko du nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistroan, 8. artikuluan aipatzen den moduan.

d) Salmenta, ahal dela, nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategian bertan eginen da, baina egin ahal izanen da, era berean, udal-merkatuetan eta azoka txikietan, ustiategiari lotutako landa-turismoko edo nekazaritza-turismoko ostatuetan, kontsumitzailearen etxean, salmenta elektronikoaren bidez ekoizlearen webgune batean edo baimendutako beste edozein lekutan, iraunkorra ez bada.

e) Salmenta Nafarroako lurralde-eremuan egin beharko da, edo, bestela ere, nekazaritzako elikagaien ekoizlearen ustiategitik gehienez ere ehun kilometrora. Horrelakoetan, dagokion erkidegoan produktu horiek merkaturatzeari buruzko araudia aplikatuko da. Muga horiek ez dira aintzat hartuko salmenta merkataritza elektronikoaren bidez egiten bada.

f) Bermatuko da betetzen direla foru-lege honen 5. eta 6. artikuluetan adierazitako nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrei aplikatu behar zaizkien osasun- eta higiene-printzipio orokorrak.

2. Foru-lege honen ondorioetarako hurbileko salmentatzat jotzeko, nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren merkaturatzeak honako baldintza hauek bete beharko ditu:

a) Nekazaritzako elikagaien ekoizleak edo nekazaritzako elikagaien ekoizle-elkarte batek azken kontsumitzaileari saltzea, gehienez ere bitartekari bakar batek parte hartzen duela.

c) Nekazaritzako elikagaien ekoizleak inskribatuta egon beharko du nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistroan, 8. artikuluan aipatzen den moduan.

d) Bitartekariak nekazaritzako elikagaien ekoizleek hornitutako nekazaritzako elikagaien ekoizpena saldu beharko dio zuzenean azken kontsumitzaileari. Izaten ahal da txikizkako merkataritzako establezimendu bat, udal-merkatu bateko edo azoka txiki bateko saltoki bat, landa-turismoko edo nekazaritza-turismoko ostatu bat, jatetxe edo ostalaritza-establezimendu bat, jantoki kolektibo bat (publikoa edo pribatua), garraio-agentzia bat edo antzeko zerbitzu bat, merkataritza elektronikoko enpresa bat edo beste edozein formula, baldin eta aukera ematen badu azken kontsumitzaileak jakin dezan, zuzen, egoki eta nahikoa informazio izanik jakin ere, nekazaritzako zer ustiategitatik datozen erosi edo kontsumitzen dituen nekazaritzako elikagaiak. Baldin eta elikagaiak kolektibo kalteberei hornitzen bazaizkie, hala nola adinekoei, haurrei edo gaixoei, talde horiek hornitzeari buruzko arau espezifikoak aplikatuko dira.

3. Deusetan galarazi gabe foru-lege honek ezarritako betebeharrak, Nafarroako nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburretan jarduten duten nekazaritzako elikagaien ekoizleek eta bitartekariek Nafarroako elikagaien enpresa eta establezimenduen osasun erregistroan izena emanen dute, beharrezkoa izanez gero eta jarduerari ekin aurretik, haien funtzionamendua arautzen duen arauan ezarritako moduan.

5. artikulua. Elikagaien segurtasunaren eta higienearen erantzukizuna nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburretan.

1. Saldutako produktuen segurtasunaren eta higienearen erantzule izanen dira nekazaritzako elikagaien ekoizlea eta nekazaritzako elikagaien ekoizpena merkaturatzeko eta azken kontsumitzaileari entregatzeko prozesuan parte hartzen duen bitartekaria, eta produktu horiek kaltegabeak izatea zainduko dute. Elikagaiak ekoizteko, eraldatzeko eta saltzeko etapa guztietan jarduera horiek gauzatzeko dagokien araudia bete beharko dute.

2. Aurreko apartatuan xedatutakoa galarazi gabe, elikagai kantitate txikiak merkaturatzen badira, nekazaritzako elikagaien ekoizleak eta bitartekariak aplikatu ahal izanen dituzte agintaritza eskudunak baliozkotutako elikagaien osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak, Europako, Espainiako eta autonomia-erkidegoetako osasun araudia eta gainerako araudi aplikagarria betetzen direla ziurtatzeko. Gida horiek hizkera inklusiboa eta ez-sexista erabiliko dute; genero estereotipoetan edo sexu orientazio, genero adierazpen edo sexu identitateagatiko edozein diskriminaziotan oinarritutako ereduak erabiltzea saihestuko dute. Era berean, irakurketa errazeko formatuan, letra handituan edo beste sistema alternatibo batzuetan bertsioak izan beharko dira, irisgarritasun unibertsala errazteko.

6. artikulua. Nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak merkaturatzeko osasun eta higiene baldintzak egokitzea.

1. Nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak merkaturatzea errazteko, osasunaren eta landa-garapenaren arloko agintari eskudunek osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak eginen dituzte modu koordinatuan. Gida horietan, produkzio, elaborazio, eraldaketa eta merkaturatze etapetan bete beharreko higiene eta osasun baldintza eta betekizunen egokitzapenak ezarriko dira, galarazi gabe higiene eta osasun bermeak betetzea eta azken kontsumitzaileentzako elikagai seguruak eta kaltegabeak merkaturatzea.

2. Elikagaien osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidetan jasotako egokitzapenak honako hauek izaten ahal dira:

a) Europar Batasuneko, Espainiako edo autonomia-erkidegoetako araudian jasotako instalazio, ekipamendu eta funtzionamenduko betekizun jakin batzuk salbuestea edo albo batera uztea.

b) Arriskuen Analisiaren eta Kontrol-puntu Kritikoen Sistema (APPCC) sinplifikatzea edo, kasua bada, horren ordez, osasun eta higiene arloetan aritzeko jardunbide egokiak ezartzea.

3. Elikagaien osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak produktu edo produktu mota bakoitzerako espezifikoak izanen dira, eta foru-lege honen eranskinean jasotako gutxieneko edukia izanen dute.

4. Produktu edo produktu mota bakoitzeko merkaturatuko den kantitate txikia dagokion osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidan zehaztuko da, eta hori izanen da 1. eta 2. apartatuetan adierazitako malgutasunean aplikatzen ahalko den gehienekoa.

5. Nekazaritzako elikagaien ekoizle edo bitartekari batek hainbat produktu edo produktu mota merkaturatzen dituenean, 4. apartatuan produktu edo produktu mota bakoitzerako adierazitako muga aplikatuko da, modu independentean.

6. Elikagaien osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak betekizun sanitarioen egokitzapenari buruzko arau teknikoetatik abiatuta eginen dira, eta foru-agindu bidez onetsiko dira, osasunaren eta landa-garapenaren arloan eskumenak dituzten Nafarroako Gobernuko departamentuetako titularrek batera proposatuta, eta haien diseinuan parte hartuko dute nekazaritzaren ekoizpenean, eraldaketan eta merkaturatzean inplikatutako sektore eta operadoreek.

7. Nekazaritzako elikagaien kopuru txikiak merkaturatzen dituzten nekazaritzako elikagaien ekoizleek erregelamenduz onartutako higienearen eta jardunbide egokien gidak aplikatzen ahalko dituzte, eta agintari eskudunek horien erabilera eta aplikazioa oso-osorik egiaztatu beharko dute.

7. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrak sustatzea.

1. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrak sustatzeko, Nafarroako Gobernuak ekintzak eginen ditu 8. artikuluan jasotako erregistroan izena emandako nekazaritzako elikagaien ekoizleak eta haien ustiategiak ikusarazteko, bai eta bitartekariak ikusarazteko ere. Horrela, azken kontsumitzaileen konfiantza areagotuko da merkaturatze eredu horretan, hobeki ezagutu eta gehiago baloratuko da natura ingurunea eta landa-eremuetako biztanleria kontserbatzeko eta mantentzeko egiten duten ekarpena, eta handituko da elikagai seguru, jasangarri eta kalitatezkoen hornidura.

Ekintza horietan hizkera inklusiboa eta ez-sexista erabiliko da, genero rolekin loturarik ez duen berdintasunezko irudia sustatzeko, emakumeen eta gizonen askotariko irudia eskaintzeko, eta sexu orientazioagatik, genero adierazpenagatik eta sexu identitateagatik edozein diskriminazio saihesteko. Era berean, irakurketa errazeko formatuan, letra handituan, zeinu-hizkuntzan, azpitituluekin edo irisgarritasun unibertsala errazteko beste sistema alternatibo batzuetan dauden bertsioak erabili ahal izanen dira.

2. Nafarroako Gobernuak jardunbide egokien gidak prestatuko ditu, nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren garapena errazteko. Gida horiek hizkera inklusiboa eta ez-sexista erabiliko dute; genero estereotipoetan edo sexu orientazio, genero adierazpen edo sexu identitateagatiko edozein diskriminaziotan oinarritutako ereduak erabiltzea saihestuko dute. Era berean, irakurketa errazeko formatuan, letra handituan edo beste sistema alternatibo batzuetan bertsioak izan beharko dira, irisgarritasun unibertsala errazteko.

II. KAPITULUA

Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistroa, informazioa eta identifikazioa

8. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroa.

1. Nafarroako Gobernuak nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistro bat ezarriko du, eta bertan ezinbestean inskribatuko dira nekazaritzako elikagaien ekoizleak eta jarduera horretan aritzen diren bitartekariak. Erregistroak identifikatuko du operadoreak zuzeneko salmenta, hurbileko salmenta edo biak egiten dituen.

2. Erregistroa ofiziala eta publikoa izanen da, eta izena emandako operadoreak eta haien jarduera ikusarazten lagunduko duten datuak jasoko ditu, bai eta, ahal denean, genero-adierazleak eta sexuari buruzko aldagaia –maskulinoa, femeninoa eta beste bat aukerak izanen ditu–, eta irisgarritasunari buruzkoak. Informazio hori datu pertsonalen babesari buruzko araudiaren mende egonen da, gaian eskumena duen departamentuak kudeatuko du, eta behar bezala eguneratuta mantenduko da.

3. Operadoreak erregistroan sartzeko, foru-lege honetan aurreikusitako baldintzak bete beharko dira.

4. Erregistroan sartzeak operadoreei Nafarroako Gobernuak garatzen dituen logotipoak erabiltzeko eskubidea emanen die, Nafarroako nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburretan duten parte-hartzea ikusarazteko.

9. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena ematea.

1. Nekazaritzako elikagaien ekoizleek, ekoizleen elkarteek eta bitartekariek, nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena eman nahiz izanez gero, baldintza hauek bete beharko dituzte:

a) Eskabide bat aurkeztea Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkideari buruzko urriaren 1eko 39/2015 Legearen 16. artikuluaren araberakoa. Administrazioaren formularioek, inprimakiek eta euskarriek hizkuntza inklusiboa eta ez-sexista erabiliko dute. Era berean, irakurketa errazeko formatuan, letra handituan edo beste sistema alternatibo batzuetan bertsioak egiten ahalko dira, irisgarritasun unibertsala errazteko.

b) letran adierazitako eskabideari jardueraren gaineko adierazpen bat eranstea, gutxienez honako informazio hau izanen duena:

Lehena.–Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren bidez merkaturatuko diren produktu motak eta aurreikusitako kantitateak, izan zuzeneko salmentan, hurbileko salmentan edo bietan.

Bigarrena.–Nekazaritzako ustiategiaren edo ustiategien inskripzio-zenbakia edo zenbakiak Nafarroako nekazaritza ustiategien erregistroan.

Hirugarrena.–Kanal laburretan merkaturatzeko erabilitako instalazioen, ekipoen eta sistemen (garraiobideak barne) deskribapena eta kokapena.

Laugarrena.–Zein lurralde eremutan merkaturatuko den eta nola: nekazaritzako ustiategian bertan saltzea, udal merkatuetan eta azoka txikietan, landa-turismoko edo nekazaritza-turismoko ostatuetan, merkataritza elektronikoaren bidez, kontsumo taldeetan, etxez etxeko entregen bidez, jatetxe edo ostalaritza establezimenduetan, jantoki kolektiboetan, edo beste batzuetan.

Bosgarrena.–Operadoreak erregistroari jakinaraztea egokitzat jotzen duen beste edozein informazio interesgarririk, hala nola marka propioak, kalitate ikurrak edo beste batzuk.

c) Bitartekariek adierazi beharko dute nekazaritzako elikagaien zer ekoizleri erosiko dioten nekazaritzako elikagaien ekoizpena.

d) Ekoizle elkarteen kasuan, elkartea osatzen duten pertsonak identifikatu beharko dira, eta horiek guztiek erregistroan izena emanda egon beharko dute aldez aurretik.

2. Eskatutakoa aurreko apartatuaren arabera aurkeztea baldintza bakarra eta nahikoa izanen da erregistroan sartzea izapidetzeko eta kanal laburrean merkaturatzeko eskubideak eta betebeharrak eskuratzeko, alde batera utzi gabe kasuan kasuko erregistroetan aldez aurretik izena eman behar izatea eta egiten ahal diren kontrol ofizialak, bai eta jarduera garatzeko beharrezkoak izaten ahal diren beste baimen osagarri batzuk ere.

3. Gaian eskumena duen departamentuak operadoreari jakinaraziko dizkio erregistroan esleitutako inskripzio-identifikatzailea eta zein diren kanal laburreko merkaturatze modalitatean aurreikusitako jarduerak.

4. Erregistroko izen-emateak indarraldi mugagabea izanen du.

5. Honako arrazoi hauengatik eman ahal izanen da baja erregistroan:

a) Izena emandako operadoreak berariaz hala nahi duelako; kasu horretan, artikulu honen 1. apartatuan adierazitako edozein bidetatik jakinarazi beharko du.

b) Erregistroko informazioa ez eguneratzeagatik edo ondoz ondoko bi urtetan merkaturatze jarduerarik ez egiteagatik.

c) Operadoreak elikagaien enpresa eta establezimenduen erregistroan, osasun erregistroan edo Nafarroako nekazaritza ustiategien erregistroan izena emateko eskatzen diren baldintzak ez betetzeagatik, izen-emate hori nahitaezkoa denean.

6. 5. apartatuko b) eta c) letretan deskribatutako egoerei dagozkien bajak zuzendari nagusi eskudunaren ebazpen baten bidez onetsiko dira, interesdunari entzun ondoren.

10. artikulua. Nafarroako nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena ematearen ondoriozko betebeharrak.

1. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena emandako nekazaritzako elikagaien ekoizleek eta bitartekariek betebehar hauek izanen dituzte:

a) Erregistroari jakinaraztea hasieran jakinarazitako informazioari buruzko aldaketak, horiek erregistroan inskribatzeko, gertatzen direnetik hilabeteko epean, eta jarduera eteten bada, partez edo osorik, eteten denetik.

b) Erregistroari urtero jakinaraztea aurreko urtean egindako eragiketen laburpena: nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren bidez merkaturatutako produktu motak eta kantitateak, izan zuzeneko salmentan, hurbileko salmentan edo bietan; datak eta tokiak, eta zer bitartekarirekin izan dituzten merkataritza harremanak.

c) Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren bidez egindako merkaturatze jarduerei buruzko informazio guztia gutxienez lau urtez mantentzea, izan jarduera horiek zuzeneko salmentan, hurbileko salmentan edo bietan eginak. Informazioak bide horietan parte hartzeko baldintzak betetzen direla eta eragiketen trazabilitatea egiaztatzeko behar adina datu bildu behar ditu, hala nola produktuen merkaturatutako kantitateak, datak, saltokiak edo txikizkako zer merkataritza establezimendurekin egin diren eragiketak.

2. Erregistroan izena emandako operadoreek agintaritza eskudunak zehazten dituen kontrolak egin beharko dituzte eta horiek egiten lagundu beharko dute. Agintaritza eskudunak jarduera indarrean dagoen bitartean araudian ezarritako baldintzak betetzen dituela egiaztatzen duen dokumentazioa eskatzen ahalko du, baita kontrola gauzatzeko beharrezkotzat jotzen duen informazio gehigarria ere.

III. KAPITULUA

Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburrak identifikatzea eta logotipoak erabiltzeko arauak

11. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrak identifikatzea.

1. Nafarroako Gobernuak bereizgarri edo logotipo bat eginen du, nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena emandako operadoreen eta produktuen identifikazioa eta informazioa errazteko. Bereizgarri hori lokaletako sarbideetan, errepideetan eta bidegurutzeetan edo inguruetan erabiltzen ahalko da, seinaleztatze-sistema baten bidez, indarrean dagoen araudian xedatutakoaren arabera.

2. Bereizgarria eskuragarri izanen da Nafarroako Gobernuaren webgunean, deskargatzeko, nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena emandako operadoreentzat soilik.

3. Bereizgarria bateragarria izanen da lehendik dauden kalitate-markekin, hala nola jatorri-deiturekin, adierazpen geografiko babestuekin, ekoizpen ekologikoaren ziurtagiriekin edo artisau-elikagaiekin.

12. artikulua. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren logotipoa erabiltzeko arauak.

1. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistroan izena emanda duten operadoreek eta produktuek 11. artikuluan adierazitako bereizgarria edo logotipoa erabiltzen ahalko dute, hala nahi badute.

2. Logotipoa erabiltzea erabakitzen duten operadoreek honako hauetan erakusten ahalko dute: udal merkatuetan eta azoka txikietan, landa-turismoko edo nekazaritza-turismoko ostatuetan, kontsumo taldeetan, txikizkako merkataritzako establezimenduetan, jatetxeetan edo ostalaritza-establezimenduetan, jantoki kolektiboetan, garraio agentzietan edo antzeko zerbitzuetan, eta merkataritza elektronikoko enpresetan, bai eta nekazaritzako ustiategirako sarbidean ere.

3. Operadoreek logotipoa erabiltzen ahalko dute, bakar-bakarrik, foru-lege honetan ezarritakoa betetzen duten nekazaritzako elikagaietan; horrek ez du galarazten hura betetzen ez duten produktuak aldi berean saltzea, baldin eta azken horiek ez badaude zuzeneko salmenta edo hurbileko salmenta gisa identifikatuta eta ez badio nahasbiderik sortzen erosi behar dituenari.

4. Nekazaritzako elikagaien ontziek etiketa eduki behar badute eta operadoreak kanal laburren logotipoa erabiltzea aukeratzen badu, etiketetan txertatzen ahalko dute, alde batera utzi gabe etiketatzearen arloan informazio komertzialerako indarrean dagoen araudia.

5. Logotipoa erabiltzen duten txikizkako merkataritza establezimenduek eta kontsumo taldeek, beren instalazioetako sarbidean adierazi beharko dute zer motatako nekazaritzako elikagaiak dituzten zuzeneko salmentan edo hurbileko salmentan. Era berean, azken kontsumitzaileak hala eskatzen badu, ekoizleei eta produktuen sorburu diren nekazaritza-ustiategiei buruzko informazioa eman beharko dute.

6. Logotipoa erabiltzen duten jatetxeen edo ostalaritza-establezimenduen, landa-turismoko edo nekazaritza-turismoko ostatuen eta jantoki kolektiboen kasuan, kartan edo menuan adierazten ahalko dituzte zuzeneko salmentako edo hurbileko salmentako produktuak. Era berean, azken kontsumitzaileak hala eskatzen badu, informazioa eman beharko dute nekazaritzako elikagaien ekoizleei buruz eta produktuen jatorri diren nekazaritzako ustiategiei buruz.

7. Operadoreek nekazaritzako elikagaien ekoizpena merkataritza elektronikoaren bidez saltzen dutenean, zuzeneko salmentaren edo hurbileko salmentaren logotipoa sartzen ahalko dute web-orrietan, bai eta salmenta horren produktuetan ere.

8. Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren bidez saltzeko sustapen ekintzak egiten badira, operadoreek dagokien logotipoa erakutsi beharko dute.

IV. KAPITULUA

Kontrol ofiziala eta zehapen-araubidea

13. artikulua. Kontrol ofiziala.

1. Foru-lege honek nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburrei buruz ezartzen dituen baldintzak betetzen direla egiaztatuko du gaian eskumena duen departamentuak; horrek ez ditu galaraziko elikagaien segurtasun eta kalitatearen, osasun publikoaren, merkataritzaren eta kontsumoaren arloko agintaritza eskudunek egiten dituzten kontrolak.

2. Gaian eskumena duen departamentuaren jarduerek kontrol ofizialeko izaera izanen dute. Kontrolak nekazaritza-ustiategien eta nekazaritzako elikagaien sustapenaren arloan eskumena duen zerbitzuko langileek eginen dituzte, eta agintaritza-agenteak izanen dira jarduera horiek egiten dituztenean.

3. Agintari eskudunek noiznahi egiten ahalko dituzte beharrezkotzat jotzen dituzten kontrolak eta ikuskapenak, foru-lege honetan eskatzen diren betebeharrak betetzen direla egiaztatzeko. Hala ere, kontrolak modu koordinatuan eginen dira, operadoreei, ahal den neurrian, kontrolik behin eta berriz edo beharrik gabe behin baino gehiagotan ez egiteko.

14. artikulua. Zehapen-araubidea.

Foru-lege honetan araututako produktuen ekoizpenaren eta merkaturatzearen arloko arau-hausteak honako arau-hauste eta zehapenen araubide hauen arabera zehatuko dira:

a) Kontsumo arloko arau-hausteak zehatuko dira Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Defentsari buruzko ekainaren 20ko 7/2006 Foru Legearen IV. tituluan xedatutakoarekin bat etorrita.

b) Ekoizpenean abereen osasunaren eta higienearen arloko arau-hausteak zehatuko dira Nafarroako Abereen Osasunari buruzko azaroaren 16ko 11/2000 Foru Legearen VIII. kapituluan xedatutakoarekin bat etorrita.

c) Lehen mailako ekoizleen eta kontsumitzaileen artean txikizkako salmenta edo zuzeneko salmenta egiten duten establezimenduetako osasun- eta higiene-arloko arau-hausteak zehatuko dira Elikagaien segurtasunari eta nutrizioari buruzko uztailaren 10eko 17/2011 Legearen IX. kapituluan xedatutakoarekin bat etorrita.

Xedapen gehigarri bakarra.–Osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak egiteko epea.

Foru-lege honetako 6. artikuluan aurreikusitako osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien gidak osasun eta landa-garapeneko agintari eskudunek idatziko dituzte foru-lege honek indarra hartu eta hemezortzi hilabeteko epean.

Lehen xedapen iragankorra.–Nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko Nafarroako kanal laburren erregistrora migratzea.

Azaroaren 12ko 107/2014 Foru Dekretuak arautzen duen Nafarroako zuzeneko salmentako nekazaritzako elikagaien operadoreen erroldan izena emanda duten nekazaritzako ustiategiek eta nekazaritzako elikagaien artisau enpresek Nafarroako nekazaritzako elikagaiak merkaturatzeko kanal laburren erregistroan izena ematen ahalko dute. Horretarako, izena emateko asmoa berariaz adierazten duen eskabide bat aurkeztu behar dute, informazio edo dokumentazio osagarririk aurkeztu beharrik gabe. Hala ere, izen-ematea mantentzeko, 9. artikuluan xedatutakoaren araberako izen-emate eskaera bat formalizatu beharko dute, gehienez ere sei hilabeteko epean, izen-ematearen jakinarazpenetik zenbatzen hasita.

Bigarren xedapen iragankorra.–Azaroaren 12ko 107/2014 Foru Dekretuak arautzen duen Nekazaritzako elikagaiak zuzenean saltzen dituzten operadoreen Nafarroako erroldaren indarraldia.

Nekazaritzako elikagaiak zuzenean saltzen dituzten operadoreen Nafarroako errolda, azaroaren 12ko 107/2014 Foru Dekretuak arautua, indarrean segituko du sei hilabetez, foru-lege hau indarrean jartzen denetik aurrera.

Xedapen indargabetzailea.–Indargabetutako arauak.

Foru-lege honek indarra hartzen duenean, lege honetan xedatutakoaren aurka doazen maila bereko edo beheragoko xedapen guztiak indarrik gabe utziko dira, eta, bereziki, Nafarroan nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategiei lotutako produktuen zuzeneko salmenta arautzen duen apirilaren 20ko 8/2010 Foru Legea eta foru-lege hori garatzen duen azaroaren 12ko 107/2014 Foru Dekretua, hori guztia arau honen bigarren xedapen iragankorrean jasotako aurreikuspenari kalterik egin gabe.

Azken xedapenetako lehena.–Garatzeko ahalmena.

1. Nafarroako Gobernuari ahalmena ematen zaio arauen arabera gara ditzan nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak merkaturatzeko osasun eta higiene baldintzak egokitzeari buruz foru-lege honetan jasotako xedapenak.

2. Landa Garapenaren arloko departamentu eskuduneko titularrari ahalmena ematen zaio foru-lege hau garatu eta aplikatzeko beharrezkoak diren xedapen guztiak eman ditzan, aurreko apartatuan xedatutakoa izan ezik.

Azken xedapenetako bigarrena.–Indarra hartzea.

Foru-lege honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.

ERANSKINA

Nekazaritzako elikagaien kantitate txikiak merkaturatzeko osasun eta higiene arloetako jardunbide egokien giden gutxieneko edukia

Produktu edo produktu mota bakoitzerako onesten diren gida espezifikoek gutxienez honako eduki hau izanen dute:

1. Helburuak.

2. Gidaren aplikazio eremuan sartzen diren produktuak eta establezimenduak.

3. Produktuaren edo produktu motaren kantitate txikiak ezartzea.

4. Nekazaritzako elikagaiak kanal laburretan merkaturatzeko jarduerak egiten dituzten operadoreen betekizunak, betebeharrak eta erantzukizun orokorrak.

5. Nekazaritzako elikagaiak kanal laburretan merkaturatzeko jarduerak egiten dituzten operadoreen berariazko betekizunak, betebeharrak eta erantzukizunak.

6. Nekazaritzako elikagaiak kanal laburretan merkaturatzeko jarduerak egiten dituzten operadoreen establezimenduak eta instalazioak deklaratzea.

7. Ekipamendurako, funtzionamendurako eta jardueretarako betekizunak eta baldintzak nekazaritzako elikagaiak kanal laburretan merkaturatzeko:

a) Establezimenduen kokapen eta sarbide baldintzak.

b) Lokalen diseinu eta azpiegitura baldintzak.

c) Parametro kritikoak zaintzeko ekipoen, tresnen eta gailuen baldintzak.

d) Mantentze-lan teknikoa.

e) Landutako produktuen eta prozesuen higiene baldintzak.

f) Garbitzeko eta desinfektatzeko jardueren baldintzak.

g) Izurrien kontrola.

h) Hondakinen eta azpiproduktuen eta hondakin uren kudeaketa.

i) Uraren, aireztapenaren eta airearen kontrola.

j) Langileen higienea eta prestakuntza.

k) Garraiobideen baldintzak.

l) Lehengaien kontrola.

m) Etiketatzea eta trazabilitatea.

n) Autokontrol sistemak eta neurri zuzentzaileak.

o) Azken produktuaren kontrola.

Nik, Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko Lege Organikoaren 22. artikuluan xedatutakoa bete dadin, foru lege hau B.M. Erregearen izenean aldarrikatzen dut, Nafarroako Aldizkari Ofizialean berehala argitara eta Estatuko Aldizkari Ofizialera igor dadila agintzen dut eta herritar eta agintariei bete eta betearaz dezatela manatzen diet.

Iruñean, 2023ko martxoaren 9an.–Nafarroako Foru Komunitateko lehendakaria, María Chivite Navascués.

Iragarkiaren kodea: F2304218

Sarbidea

Loturiko estekak

Nafarroako Aldizkari Ofiziala

Paseo Pablo Sarasate, 38, 2.º izda.

31001 - Iruña

848 42 12 50

bon@navarra.es