1. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA
1.7. BESTELAKOAK
143E/2022 EBAZPENA, martxoaren 1ekoa, Ingurumeneko zuzendari nagusiak emana, zeinaren bidez formulatzen baita Desarrollos Renovables del Norte SL enpresak Leotz eta Ibargoiti udalerrietan sustaturiko “Mairaga” haize-parkearen proiektuaren ingurumen eraginaren adierazpena, eta haren huste azpiegiturak Leotz, Oloritz, Untzue eta Tebas-Muru Artederreta udalerriei eragiten baitie.
1. Ingurumen eraginaren ebaluazio arruntaren prozeduraren garapena eta ingurumen eraginaren adierazpena egiteko eskaera.
1.1. Jendaurreko informazioa eta ukituriko administrazio publikoei eta interesdunei kontsulta egitea.
Nafarroako haize-parkeetarako baimena arautzen duen maiatzaren 8ko 56/2019 Foru Dekretuaren 7. eta 8. artikuluetan eta Ingurumen Ebaluazioari buruzko abenduaren 9ko 21/2013 Legearen 36. eta 37. artikuluetan xedatutakoaren arabera, Industriaren Antolamenduaren, Azpiegitura Energetikoen eta Meatzeen Zerbitzuak jendaurrean jarri zituen “Mairaga” haize-parkearen eta haren ebakuazio azpiegituren proiektua eta ingurumen eraginaren azterketa (29. Nafarroako Aldizkari Ofiziala, 2021eko martxoaren 8koa), eta ukitutako administrazio publikoei eta interesdunei kontsulta egin zien horiei buruz. Jasotako alegazioak eta txostenak ebazpen honen I. eranskinean daude jasota.
1.2. Ingurumen eraginaren ebaluazio arruntari ekiteko eskaera.
Desarrollos Renovables del Norte SLk 2021eko abuztuaren 6an aurkeztu zion ingurumen eraginaren ebaluazio arrunta hasteko eskaera Industria Antolamenduaren, Azpiegitura Energetikoen eta Meatzeen Zerbitzuari, Ingurumen ebaluazioari buruzko abenduaren 9ko 21/2013 Legearen 39. artikuluan xedatutakoari jarraikiz.
Industria Antolamenduaren, Azpiegitura Energetikoen eta Meatzeen Zerbitzuak dokumentazio osoa helarazi zion Biodibertsitate Zerbitzuari, espedientearen azterketa teknikoari ekiteko eta ingurumen eraginaren adierazpen egokia egiteko.
2. Proiektuaren laburpena.
“Mairaga” haize-parkeak bederatzi haize-sorgailu ditu, eta haietako bakoitzak 163 m-ko diametroko errotorea eta 148 m-ko garaierako abatza dituzte. Koordenatu hauetan paratuko dira haize-sorgailuak:
Parkerako sarbidea N-121 errepide nazionaletik izatea proposatzen da, NA-5010 errepidea hartuta eta, ondoren, NA-5030 errepideari jarraituta Etxagueraino. Hortik, Alaitz mendilerroko haize parkeetara joateko egungo sarbidea erabiliko litzateke, eta handik barna iritsiko litzateke «Mairaga» haize parkera, ipar-mendebaldetik. Horretaz gainera, 829 metroan bide berria eraikitzea planteatzen da, bai eta bidea hobetzea/handitzea ere beste 4.128 metroan. Bideak gutxienez 6,5 m-ko behin betiko zabalerarekin planteatzen dira, eta %14ko gehieneko maldarekin tarte zuzenetan, zabor-legarrez egindako 10 cm-ko gainazal-akaberarekin. Drainatzeko, arekak proposatzen dira 1,5 m-ko zabalera eta 0,5 m-ko sakonera duten lurretan, eta beheko puntuetan, berriz, diametro aldakorreko aurrefabrikatutako hormigoizko hodiarekin igarotzeko obrak.
Haize-sorgailuak muntatzeko plataformak berdindu eta egokitu eginen dira, eta hormigoi armatuzko zapatak paratuko dira haize-sorgailuok zimendatzeko. Horretaz gainera, hainbat eremu aurreikusten dira palak pilatzeko, garabi nagusiaren lumak muntatzeko eta abarretarako.
Haize-sorgailuak 30 kV-ko lurpeko zirkuitu elektrikoen bidez egonen dira lotuta. Zirkuitu horiek arduratuko dira ekoitzitako energia elektrikoa SET-Mairagaraino garraiatzeaz (66/30 kV), zeina “Mairagako Sakana” haize-parkearekin partekatua baita. Zangak, ahal dela, bideen trazadurarekiko paraleloan joanen dira. SET-Mairagatik, 6,02 km-ko lehen aireko tarte baten eta 3,02 km-ko bigarren lurpeko zati baten bidez, SET-Muruarte 220 kV-ra bideratuko da parke horiek sortutako energia, zeina Red Eléctrica de Españaren jabetzakoa baita. Aireko tartearen euskarriak beirazko isolagailuak dituzten sareta-dorre metalikoekin proiektatzen dira.
3. Azterketa teknikoa.
“Mairaga” haize-parkea, ebakuazio-azpiegitura barne, ingurumen-muga handiak dituen eremu batean dago proiektaturik. Xehetasun hori jasorik zegoen Biodibertsitate Zerbitzuak emaniko txostenean, zeina Industria Antolamenduaren, Azpiegitura Energetikoen eta Meatzeen Zerbitzuak eginiko kontsultari erantzuteko idatzi baitzen, 56/2019 Foru Dekretuaren 8. artikuluan eta 21/2013 Legearen 37. artikuluan xedatutakoaren arabera. Txosten hartan sustatzaileari ohartarazten zitzaionez, “Mairaga” haize-parkea ez zen bideragarria ingurumenaren aldetik, inguruan dauden beste parke eoliko batzuekiko inpaktu metatzaile eta sinergikoak kontuan harturik; izan ere, hesi efektua eraginen luke haize-sorgailu gehiago instalatuz gero, Alaitz-Izko mendilerroa osatzen duen konektibitate-eremuko haize-sorgailurik gabeko korridore bakanetako batean.
Horretaz gainera, eta sustatzaileak haize-parkeen azterketa-eremuan egindako fauna hegalariaren urteko zikloaren azterketak baieztatzen duenez, nabarmentzekoa da espezie eta ale asko daudela babes bereziko erregimenean sartuta edo mehatxatutzat katalogatuta, maila nazionalean edo autonomikoan (mirotz zuria, ugatza, sai zuria, mirotz zuria, mirotz urdina, arrano arrantzalea, sai arrea, arrano beltza, arrano txikia eta abar), eta guztiek ere eragin nabarmena eta etengabea izanen dutela larratzeko, elikatzeko, habia egiteko, gazteak sakabanatzeko, atseden hartzeko eta abarretarako eremuetan. “Mairaga” haize-parkea instalatzeak kolisio-arrisku handia eraginen die espezie horiei.
Nabarmentzekoa da espezie harkaiztarren eta baso-espezieen gaineko eragina, egunero egiten baitituzte joan-etorriak, habiak egiteko eta/edo atseden hartzeko eremuen eta larratze tokien artean. Izan ere, lehen aipaturiko fauna hegalariaren urteko zikloaren azterketak hegazti sarraskijaleen joan-etorri handia detektatu du inguruan, parkearen inguruan hegazti horien hainbat kolonia eta/edo etzaleku baitaude, eta, bestalde, aztertutako eremuan dagoen habitata hagitz aproposa eta erakargarria da habiak egiteko edo atseden hartzeko eremuak haietatik kanpo dauzkaten beste espezie batzuendako. Behaketa kopuru handiak eta espezie harkaiztar eta baso-espezie askoren kasuan antzemandako hegaldi altuerek agerian uzten dute arrisku handia dagoela talka egiteko “Mairaga” haize-parkearekin loturik, eta arrisku hori are handiagoa dela maniobratzeko gaitasun gutxien duten espezieen kasuan.
Aipamen berezia merezi du miru gorria (Milvus milvus) kontserbatzeko aztertzen ari garen eremuak. Espezie hori galzorian dago estatuan, eta horixe izan da inguru horretan gehien ikusitako harraparietako bat. Eremu horretan bizi dira, eta habiak egiteko hainbat toki dituzte. Horretaz gainera, beste eremu batzuetako ugalketa-aleak ere biltzen ditu, zeinek elikatzeko leku gisa bisitatzen baitute proiektuko eremua. Espezie hori bereziki kaltebera da parkea instalatzeari dagokionez, hainbat arrazoi direla eta: espeziearen mehatxu-maila, talka-arriskuko altueretan antzemandako hegaldien ehuneko handia, espezieak habiak egiteko eta landatzeko eremuen artean mugikortasun handia izatea eta hegaztiak hegan egiten ematen duen denbora luzea.
Era berean, aipamen berezia egin behar zaio ugatzari; izan ere, espezie hori ere galzorian dago estatuan, eta haien populazio-dinamika oso sentikorra da helduen galerarekiko. Lehen aipatutako azterlanaren arabera, hainbat ale ikusi dira, bai parkearen inguruan, bai Alaitz mendilerroaren isurialde banatan, eta Poligono Minimo Konbexuaren eremuak, behaketa horietatik abiatuta zenbatetsirik, zeharkatu eginen luke “Mairaga” haize-parkearen lerrokadura nagusia.
Halaber, bada Bonelliren arranoaren (Aquila fasciata) presentziari buruzko datu historikorik Alaitz mendilerroan, zeina galzoriko espezie gisa baitago katalogaturik Nafarroan.
Bestalde, irismenari buruzko txostenean aipatu bezala, Alaitz-Izko mendilerroaren goialdean daude haize-sorgailuak, zeinak babestu beharreko lurzoru urbanizaezin gisa baitaude katalogaturik 3. eta 4. lurralde-antolamenduko planetan, lurralde-konektibitateagatik. Gainera, Alaitz-Izko mendilerroko 25 km-tik gorako gain osoan haize-sorgailurik gabe geratzen den korridore bakanetako batean paratuko lirateke haize-sorgailuak, eta horrek izugarri areagotuko lituzke talka egiteko arriskua, hesi efektua eta konektibitate-galera. Halaxe baieztatzen dute irratiz markaturiko arrano beltz batek emaniko datuek; izan ere, ia korridore hori bakarrik erabiltzen zuen Alaitz mendilerroko isurialde batetik bestera igarotzeko.
Bertan dauden espezieen ohiko joan-etorrietan ez ezik, hegazti-faunaren migrazio-fluxuetan ere izaten ahal duten eraginik haize-sorgailuek; izan ere, lerrokadura nagusia haiekiko perpendikularra den gailur batean dago, mendebaldeko paleartikoko hegaztien migrazio-bide atlantikoetako batean. Zehazki, Nafarroako ekialdeko haranak zeharkatzen dituen migrazio-korridorearen parte da, eta hainbat espeziek baliatzen dute, hala nola lertxunak, arrano arrantzaleak, mirotz urdinak, zikoina zuriak eta beltzak, zapelatz liztorjealeak eta beste hainbatek.
Era berean, aipatutako azterlanak baieztatzen duenez, kiroptero dibertsitate ageri da eremu horretan, zeinean 19 espezie inbentariatu baitira; horietako bost kaltebera gisa katalogatuta daude estatu osoan, eta galzoriko espezie gisa Nafarroako katalogoan, hain zuzen ere, haitzuloko saguzarra (Miniopterus schreibersii), Bechstein saguzarra (Myotis bechsteinii), gau-saguzar ertaina (Nyctalus noctula), ferra-saguzar mediterraneoa (Rhinolophus euryale) eta ferra-saguzar handia (Rhinolophus ferrumequinum). Horietako batzuek kolisio-arrisku handia dute garaieran hegan egitean.
Bestalde, “Mairaga” haize-parkea 3,5 km ingurura dago Natura 2000 Sareko Orba Mendiak kontserbazio bereziko eremu espaziotik (ES2200032), eta haren kudeaketarako elementu erabakigarrien artean daude konektibitate ekologikoa, hegazti harrapariak eta kiropteroak. Arestian azaldutakoaren arabera, eta kontserbazio bereziko eremu horretatik gertu dagoenez, eragina izan dezake haren funtsezko elementuetan eta, beraz, kontserbazio bereziko eremuaren kontserbazio-egoeran.
Era berean, haize-parketik 6 km eskasera dago Itzaga kontserbazio bereziko eremua (ES0000127). Bertan, duela urte batzuetatik hona ugatzaren habiak egiteko lurralde bat berreskuratu da, eta sai zuriaren eta sai arrearen habia egiteko tokia da, besteak beste. Kontserbazio bereziko eremu hori kudeatzeko elementu erabakigarrietako bat hegazti harkaiztarrak dira; beraz, parkearen ezarpen-eremua bisitatzen edo zeharkatzen duten espezie horien mugikortasuna eta landaketa-eremua kontuan hartuta, irizten zaio “Mairaga” haize-parkea instalatzeak eraginak izanen lituzkeela gako-elementu horretan, eta, ondorioz, kontserbazio bereziko eremuaren kontserbazio-egoeran.
Proiektatutako ebakuazio-lerroari dagokionez, SET-Mairagaren atzeko aireko tarteak laborantza-lurrez, larrez, sastrakaz eta ekotono-eremu ugariz osaturiko nekazaritza-paisaia zeharkatzen du, eta, horri esker, habitat horietako espezie harrapakin tipiko batzuei eusten ahal zaie. Espezie horiek tamaina ertaineko eta handiko harrapariek aprobetxatzen dituzte, eta horietako askok izanen luke kalterik –asko, gainera, katalogatuta daude, miru gorria, kasu–. Azken horrek bertan lo egiten du negu-partean, Zidakos ibaiaren ibarbasoan, Garinoain eta Barasoain artean, linearen aireko bidetik 4 km eskasera.
4. Proposamena.
Espedientearen azterketa teknikoa egin ondoren, Biodibertsitate Zerbitzuak ondorioztatzen du –kontuan izanik ingurunearen ingurumen-sentsibilitate handia, fauna hegalari mehatxatuaren presentzia eta haien kolisio-arrisku handia, hesi efektua, eta faktore horiei dagokienez inguruko haize-parke ugariekin batera izanen lituzkeen sinergia- eta metatze-ondorioak– “Mairaga” haize-parkearen proiektua ez dela bideragarria ingurumenaren aldetik, nahiz eta aurkeztutako ingurumen eraginaren azterketan proposatzen diren prebentzio-, zuzenketa- eta konpentsazio-neurriak hartu. Hori dela eta, proposatzen du kontrako ingurumen eraginaren azterketa formulatzea “Mairaga” haize-parkeari.
Adierazitakoarekin bat, eta Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioari eta foru-sektore publiko instituzionalari buruzko martxoaren 11ko 11/2019 Foru Legearen 32. artikuluak, Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioaren departamentuen egitura ezartzen duen Nafarroako Foru Komunitateko lehendakariaren abuztuaren 6ko 22/2019 Foru Dekretuak eta Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuaren egitura organikoa onesten duen urriaren 23ko 258/2019 Foru Dekretuak ematen dizkidaten eskudantziak erabiliz, honako hau
EBAZTEN DUT:
1. Kontrako ingurumen eraginaren azterketa formulatzen da “Mairaga” haize-parkearentzat, zeina Desarrollo Renovables del Norte SL enpresak sustatua baita Leotz eta Ibargoiti udalerrietan, eta haren ebakuazio azpiegiturak Leotz, Oloritz, Untzue eta Tebas-Muru Artederreta udalerriei eragiten baitie; horretarako arrazoiak dira fauna hegalari mehatxatua ageri dela inguru horretan, haren gainean talka egiteko arrisku handia sortzen dela, haize-parkea instalatzeak hesi efektua eraginen lukeela, eta, gainera, kontuan hartu behar dela inguruko haize-parke ugariekin batera sortuko lituzkeen sinergia- eta metatze-ondorioak.
2. Ebazpen hau Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratzea, Ingurumen Ebaluazioari buruzko abenduaren 9ko 21/2013 Legearen 41.3 artikuluan ezarritakoari jarraikiz.
3. Ebazpen hau Industria Antolamenduaren, Azpiegitura Energetikoen eta Meatzeen Zerbitzuari jakinaraztea, jardueraren organo funtsezkoa den aldetik, bai eta Ingurumeneko Zaingoari ere (Tafalla-Zangozako eta Agoizko mugapeak), dagozkion ondorioetarako.
Iruñean, 2022ko martxoaren 1ean.–Ingurumeneko zuzendari nagusia, Pablo Muñoz Trigo.
I. ERANSKINA
Ukituriko administrazio publikoentzat eta pertsona interesdunentzat jendaurreko informazioa eta kontsulta egitearen emaitza (PDFa).
Iragarkiaren kodea: F2203173
