1. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA
1.1. XEDAPEN OROKORRAK
1.1.1. Foru legeak eta legegintzako foru dekretuak
23/2022 FORU LEGEA, uztailaren 1ekoa, Nafarroako errepideetarako erabilera-kanona arautzeari buruzkoa.
NAFARROAKO FORU KOMUNITATEKO LEHENDAKARIA NAIZEN HONEK
Aditzera ematen dut Nafarroako Parlamentuak onetsi duela honako
FORU LEGEA, NAFARROAKO ERREPIDEETARAKO ERABILERA-KANONA ARAUTZEARI BURUZKOA
HITZAURREA
Ekainaren 17ko 1999/62/EE Zuzentarauak, ibilgailu astunei bide-azpiegiturak erabiltzeagatik karga-tasak aplikatzekoak, adierazten duen bezala, lehiaren alorreko europar politikak asmotzat dauka estatu kideetako garraio-enpresen arteko lehiako distortsioak ezabatzea, kobrantza-sistemak harmonizatuz eta azpiegituraren kostua garraiolariei egozteko bide ekitatiboak ezarriz, mugak ezarriz guztizko pisu zamadun jakin bat gainditzen duten ibilgailu industrialetara zerga-sistema nazionalak egokitzeari, ezarri beharreko karga-tasak ingurumen- eta errepide-eraginaren arabera bereiziz, bide desberdinak erabiltzeagatiko tasa-ezarpena onarturik, non eta tasak ez diren diskriminatzaileak, ez duten gehiegizko formalitaterik erakartzen eta ez duten eragozpenik sortzen, eta erraztasunak ezarriz pagamendua edozein unetan eta ordainbitarteko desberdinen bidez egin ahal izateko.
Xedatzen du tarifak kasuko azpiegitura-erabileraren iraupenaren arabera beharko direla kalkulatu, eta ibilgailuek eragindako kostuei erreparatuta bereiziak izan.
Aipatu zuzentarauak eginiko araupetzearen xede dira, besteak beste, aipatzen dituen ibilgailuentzat ezarritako azpiegitura-erabileragatiko tasak, 7. artikulutik aurrera arautzen dituenak. Karga-tasaren ezartze horrek baldintzatu egiten du Batzordeari eginiko aurretiazko kontsulta.
Zehazki, Europar Batasuneko doktrinak aitortzen du ibilgailu astunentzako azpiegitura-erabileragatiko tasa egokia dela garraio-merkatuko lehiaren distortsioak ezabatzeko, batetik; eta, bestetik, ingurumena babesteko eta garraio-sareen garapen orekaturako funtsak lortzeko. Horrenbestez, aipagai duguna azpiegitura jakin batzuk erabiltzetik eskuratzen den erabil-eskubide bat, zeinaren zenbatekoak zerikusia izan behar baitu kasuko bide-sarea eraiki, ustiatu eta garatzearen kostuekin. “Nork erabili, horrek pagatu” printzipioaren ildotik, tarifak bere egitekoa beteko du kostu horiek erabiltzaileei jasanaraziz, eta bide-kontserbazioaren eta -kudeaketaren kostuak berreskuratu eta berrinbertitzea ahalbidetuko du.
LORAFNA-Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoak ezartzen du Nafarroari dagokiola, bere foru araubidea dela-eta, ibilbidea osoki Nafarroako lurraldean daukaten errepide eta bideen gaineko eskumen esklusiboa.
Nafarroak etengabe egikaritu ditu bere eskumen historikoak bide eta errepideen eraikitze, finantzatze eta mantentzearen alorrean, eta historian zeharreko jardun hori jasota agertzen da Nafarroako Errepideei buruzko martxoaren 23ko 5/2007 Foru Legearen zioen azalpenean. Aipatu eskubide historikoek Espainiako Konstituzio indarduneko lehen xedapen gehigarriaren babesa dute.
Nafarroako Errepideei buruzko 5/2007 Foru Legeak esparru juridiko berekia antolatzen du, are bide-jabari publikoaren gaineko jarduketen eta ustiapenaren finantzaketarako, kalitatezko bide-zerbitzu publikoa bermatzeko baliabideak bideratuz, 25.1 e) artikuluan xedatuz errepide-erabilerarako kanon bat ezarri ahal izatea.
Arau orokor gisa, Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioak zuzenean kudeatu eta ustiatuko du bide-jabari publikoa, ahalmena badauka ere sozietate publiko bat eratzeko, xedetzat izanen duena Nafarroako Errepide Sarean sartuta dauden errepideen eraikitze, mantentze eta ustiapena kudeatzea, bai eta horien eremu funtzionalak eta zerbitzu-eremuak.
Esparru juridiko horretan kokatzen da arau berri hau.
1. artikulua. Kanona sortzea eta haren izaera juridikoa.
1. Errepide-erabileraren gaineko kanona Nafarroako Ogasun Publikoaren baliabide gisa sortzen da, aplikazio-xedetzat duena Nafarroako Edukiera Handiko Bideen Sareko zenbait azpiegituraren erabilera. Horrela bildutako dirua bideratuko da foru lege honek jasotako helburuak betetzera ez beste ezertara.
2. Kanon hau azpiegitura-erabileragatiko tasa bat da, ibilgailu astunentzat, Salgai-garraioko ibilgailu astunei zenbait azpiegitura erabiltzeagatik karga-tasak aplikatzeko ekainaren 17ko 1999/62/EE Zuzentarauaren 2.1.8) artikuluan aurreikusitako definizioaren araberakoa, eta izaera publikoko ondare-prestaziotzat hartuko da, Tributuei buruzko abenduaren 14ko 13/2000 Foru Lege Orokorraren hogeita hamargarren xedapen gehigarrian ezarritakoari jarraikiz.
3. Erabilera-kanonaren ordainarazpena eta kudeaketa Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioak eginen ditu, dela berak zuzenean, dela berak xede horretarako eratzen duen sozietate publiko baten bitartez, eta kanon horren diru-bilketa erabiliko da bide-mantentze eta ustiapenerako ekintzak finantzatzeko, bai eta azpiegitura berriak eraiki eta horiei loturiko zerbitzuak ezartzeko ere, zeinak, kasua bada, Nafarroako Errepide Sareari atxikiko baitzaizkio. Kanona atxikia daukan bidea bera mantentzetik eratorritako beharrizanak ase direlarik, zilegi izanen da diru-sarreren parte bat bideratzea ingurumenaren babeserako neurrietara edo garraio-sareen sustapen orekaturako neurriak aztertu eta ezartzera.
4. Sozietate publiko bat eratuko balitz, horretara bideratuko dira bai borondatezko epean kudeaturiko kanona, bai epe exekutiboan lorturikoa.
2. artikulua. Kanona atxikia duten bideak eta bide-zatiak.
Erabileragatiko kanona atxikia daukaten bideak eta bide-zatiak hauek dira:
a) A-1 Autobia, Iparraldeko Autobia: bide osoa.
b) A-10 Autobia, Sakanako Autobia: bide osoa.
c) A-15 Autobia, Leitzarango Autobia: bide osoa.
d) A-68 Autobia, Ebroko Autobia: bide osoa.
e) N-121-A prestazio handiko errepidea, Iruña-Behobia: bide osoa.
3. artikulua. Sortzapena eta ordainketa.
1. Erabilera-kanona sortuko da kanon hori atxikita daukan bidera edo bide-zatira sartzeko unean eta ordainketa eginen da sortu eta hurrengo 60 egun naturalen barruan.
2. Erabilera-kanona ordaintzera behartuta daude kanon hori atxikita daukaten bideetatik zirkulatzen duten ibilgailu astunen titular diren pertsona fisiko edo juridikoak. Halako ibilgailutzat joko dira motordun ibilgailuak edo ibilgailu artikulatuen multzoak, gehieneko masa baimendua 3,5 tona baino handiagoa izanda errepidezko salgai-garraiorako baizik ez direnak edo horretarako baizik erabiltzen ez direnak.
Kanona ordaintzetik salbuetsita daude administrazio publikoaren ibilgailuak edo azpiegituraren kontserbatze- eta mantentze-lanen esleipen-hartzaile diren enpresenak, bai eta larrialdi eta istripuetakoak eta Europar Batasuneko araudiaren arabera salbuetsita daudenak ere.
3. Ibilgailuen detekzio, identifikazio eta kanon-egozpenerako, iragaitza askeko sistema ireki bat ezarriko da, ibilgailu-gerarazpenik gabekoa.
4. Kanona ordaintzeko, erabiltzaileek baliabide teknikoak eduki beharko dituzte, baldintza operatiboetan erabilera ahalbidetuko dutenak; edo bestela halako informazioa eman beharko dute non modua emanen baitu matrikula-zenbakia ordainbide bati lotzeko, bide-administrazioak argitaratutako web informazioari jarraikiz.
Zehazki, honako ordainbide hauek onartzen dira:
a) TAG gailua.
b) Erregistro telematikoa, bide-administrazioak paratzen duen webgunearen nahiz gara daitezkeen beste sistema telematiko batzuen bitartezkoa. Banku-txartela edo erregistro telematikoak etorkizunean onartzen dituen bestelako ordainbide batzuk zehaztuko dira.
4. artikulua. Kanonaren zenbatekoa.
1. Erabilera-kanonaren zenbatekoa zehaztu eta eguneratuko da aintzat hartuta Europar Batasuneko araudi indarduna eta, bereziki, ondoko irizpideak:
a) Errepidea erabiltzean eginiko ibilbidearen luzera.
b) Azpiegituraren eraikitze- eta narriatze-gastuak, ingurumeneko elementuengatiko gastuak barne.
c) Finantza-askitasuna, halakoa non, foru lege honetan adierazitako beste baliabide batzuekin batera, bertan aurreikusitako helburuak lortu ahal izanen baitira.
d) Erabiltzaileentzako tratu-berdintasuna, erabilera-mailaren araberakoa.
e) Diskriminazio eza, ez zuzenik, ez zeharkakorik.
2. Halaber, kanonaren zenbatekoa zehazteko ibilgailuen ondoko sailkapena hartuko da kontuan:
a) Astunak 1: gehieneko masa baimendua 3,5 tona baino handiagoa eta 12 tona edo txikiagoa duten ibilgailuak.
b) Astunak 2: gehieneko masa baimendua 12 tona baino handiagoa duten ibilgailuak.
5. artikulua. Kanona ez ordaintzea.
1. Erabilera-kanona horretarako ezarritako epean ez bada ordaintzen, kanona kudeatzen duen entitateak ordain-eskea aurkeztuko die interesdunari eta bide-administrazioari, sozietate publikoa izanez gero, eta kudeaketa-errekargu bat gehituko dio. Kudeaketa-errekargua zorretan utzitako kanonaren ehuneko bat izanen da, eta honela kalkulatuko da:
a) Ordaintzeko epea amaitu eta hurrengo hilabetean, % 5eko errekargua ezarriko da.
b) Lehenengo hilabetea amaitzen denetik ordaintzeko epea amaitu eta hiru hilabete bete arte, % 10eko errekargua ezarriko da.
c) Ordaintzeko epea amaitu eta hiru hilabete betetzen direnetik, % 20ko errekargua ezarriko da.
Desadostasuna egonez gero, interesdunak aurkako jarrera bide-administrazioari aurkeztuko dio, eta administrazio horrek ebatziko du auzia.
2. Aurkako jarrerarik aurkeztu ez eta erabilera-kanona eta errekargua ez badira ordaintzen interesdunari jakinarazpena egin eta bi hilabeteko epearen barrenean, kanonaren ordainarazpenaz arduratzen den balizko kudeatze-entitateak salaketa aurkeztuko dio bide-administrazioari, zehapen-espedientea has dezan –edota kanonaren ardura duen administrazioak ofizioz hasiko du– eta ordainkizun den zorra gehi ordaindu gabeko kudeatze-errekargua eska ditzan bidezkoak diren diru-bilketako prozedurak erabiliz, premiamendu-bidea barne.
3. Frogabide gisa, zilegi izanen da edozein sistema edo bitarteko tekniko, mekaniko edo irudigintzakoa erabiltzea, azpiegituran paratutakoa, ibilgailuak argi eta garbi identifikatuko dituena. Irudi hori frogabidetzat hartuko da zehapen-prozeduran.
4. Kanonaren kudeaketa eta likidazioaren inguruan bide-administrazioak jaulkitako ebazpenen aurka, interesdunek administrazio-errekurtsoa aurkeztu ahalko dute, administrazio-prozedura erkidearen arauei jarraikiz.
Diru-bilketako egintzak Nafarroako tributu-araudi orokorrari jarraikiz aurkaratu ahalko dira.
6. artikulua. Datu pertsonalen tratamendua.
1. Erabilera-kanonaren kudeaketan datu pertsonalen tratamendua eginen da.
2. Tratamenduaren xedea da kanona ordaintzera beharturiko ibilgailuak hautatu eta identifikatzea; eta, zehazki, kanona kobratzeko, fakturak jaulkitzeko eta ordaindugabeak kudeatzeko prozesuak eta arau-haustearen ondorioak exekutatzea; egin den kudeaketarekin bat ez etortzeagatik, desadostasunagatik edo errakuntzagatik erreklamazioak tramitatu eta ebaztea, bai eta errepidea darabilten ibilgailu salbuetsiak kanpo uztea ere.
Datu pertsonal beharrezkoak dira detekzio-sistemaren atariak zeharkatzen dituen ibilgailuaren matrikularen zenbakia; atxikitako ordainbidea; igaroaldiaren eguna eta ordua, eta ibilgailuaren titular den pertsonaren identifikazioa; kudeaketarako eta erabilera-kanonaren ordainketarako sistemako alta edo erregistratzea; halaber, informazioaren titular diren pertsonek eskatzen dituzten fakturak jaulkitzeko beharrezkoak diren datuak.
Kasua bada, zilegi izanen da datu pertsonalez osaturik ez dagoen informazio gehigarria biltzea, hala nola matrikulazio-herrialdea, ibilgailuaren marka eta modeloa, horren kategoria eta fitxa teknikoa.
3. Datuak ez dira erabiliko aurreikusitakoez bestelako helburuetarako, eta ez zaizkie hirugarrenei komunikatuko ez eta eskuragarri jarriko ere, salbu eta zuzenbidez bete beharrekoa den arau bati jarraikiz edo zerbitzuarekin zerikusia duten zereginetarako.
Azpiegituraren erabilerari buruzko estatistikak egiteko, ezabatu eginen da jada adierazitako helburuetarako bildu den edozein informazio pertsonal.
4. Datu pertsonalak gordeko dira kanon-kobraketa egiteko behar-beharrezkoa den denboraz baino ez, eta prebentzio gisa, ordain-betebeharra sortzen den egunetik aurrerako urtebetez, egon litezkeen erreklamazioei erantzutearren. Une horretatik aurrera, blokeo-egoeran egonen dira, zuzenbidez zilegi diren akzio administratibo edo judizialen preskripzio-epeak diraueino.
Ordainketa-betebeharrik gabeko ibilgailuei buruzko datuak aldi baterako tratatuak izanen dira, ordain-betebeharrik ez dagoela ondorioztatzeko behar-beharrezkoa den epeak diraueino baizik ez.
5. Artikulu honetan deskribaturiko tratamenduen arduraduna errepide-alorrean eskudun den Nafarroako Gobernuko departamentua da, ezertan galarazi gabe datu-tratamenduaren arduradun izatea horretarako eratzen duen sozietate publikoa, zeinari baitagokio botere publikoen egikaritzea, apirilaren 27ko 2016/679/EB Datu Babesari buruzko Europar Erregelamenduko 6.1 e) artikuluan aipatua.
Lehen xedapen gehigarria.–Nafarroako Gobernuari gaikuntza ematea.
Kanonari loturiko Nafarroako errepide sareko bide eta zatiak eta kanonaren zenbatekoa aurrerago zehaztea galarazi gabe, Nafarroako Gobernua gaitzen da kanona kobratzen hasteko data finkatzeko, zeina ezin izanen baita izan 2023ko abenduaren 31 baino geroagokoa.
Bigarren xedapen gehigarria.–Nafarroako Errepideei buruzko martxoaren 23ko 5/2007 Foru Legea aldatzea.
Aldatu egiten da Nafarroako Errepideei buruzko martxoaren 23ko 5/2007 Foru Legearen 73. artikuluaren 1. apartatua, c) letra berri bat gehituz. Hona testua:
“c) Ez ordaintzea zenbait bide-azpiegituraren erabilera-kanona edo kudeaketa-errekargua”.
Azken xedapena.–Foru legeak indarra hartzea.
Foru lege honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitara eman eta biharamunean hartuko du indarra.
Nik, Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko Lege Organikoaren 22. artikuluan xedatutakoa bete dadin, foru lege hau B.M. Erregearen izenean aldarrikatzen dut, Nafarroako Aldizkari Ofizialean berehala argitara eta “Estatuko Aldizkari Ofizialera” igor dadila agintzen dut eta herritar eta agintariei bete eta betearaz dezatela manatzen diet.
Iruñean, 2022ko uztailaren 1ean.–Nafarroako Foru Komunitateko lehendakaria, María Chivite Navascués.
Iragarkiaren kodea: F2209726
