Iragarkia

249. ALDIZKARIA - 2011ko abenduaren 20a

1. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA

1.1. XEDAPEN OROKORRAK

1.1.2. Foru Dekretuak

226/2011 FORU DEKRETUA, urriaren 5ekoa, Nafarroako Foru Komunitatean Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluaren egitura eta curriculuma ezartzen dituena.

1.-Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Legeak Kualifikazioen Katalogo Nazionalaren definizioan aurrera egitea ahalbidetu du. Lanbide sektore edo arlo bakoitzerako kualifikazio batzuk zehaztu dira katalogoan, hiru mailatan antolatuak, eta horiexek osatzen dute lanbide heziketako tituluen curriculumaren muina.

Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoak lanbide ikasketen antolaketa eta haien egituraren eta antolamenduaren printzipio orokorrak arautzen ditu hezkuntza-sistemaren barnean. Etapa, maila eta ikasketa mota guztiak eredu koherente batean biltzen ditu, zeinean heziketa zikloek eginkizun garrantzitsuak betetzen baitituzte, lanbide gaitasunen, gaitasun pertsonalen eta gizarte gaitasunen garapenari lotuak, eta, funtsean, lanbide kualifikazioaren, lan munduan sartzearen eta helduen bizitzan parte hartzearen esparruetan kokatuak.

Ekonomia Iraunkorrari buruzko martxoaren 4ko 2/2011 Legeak, lanbide heziketari dagokionez, ekonomia iraunkorraren helburua hau izan behar dela ezartzen du: prestakuntza eskaintza ekoizpen sistemak eta gizarteak eskatzen dituzten lanbide gaitasunetara etengabe egokitzea, lanbide heziketako tituluak arin eguneratu eta moldatzeko sistema baten bitartez. Halaber, lege horrek azaltzen du hezkuntza administrazioak lanbide heziketako eskaintza dagokion lurralde eremuko gizartearen eta ekonomiaren beharrizanetara egokitzeko ekimenak hartu behar dituela. Beste alde batetik, lanbide heziketako erdi mailako edo goi mailako zikloetako ikasketetara sartzeko beharrezkoak diren eskakizunak aldatzen ditu.

Foru dekretu honen bitartez Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari titulua eskuratzea ahalbidetzen duen erdi mailako heziketa zikloaren egitura eta curriculuma ezartzen dira. Hezkuntza sistemako lanbide heziketaren antolamendu orokorra ezartzen duen uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 8. artikulua aplikatuta, eta Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoaren 47. artikuluan Nafarroako Foru Komunitateari arlo honetan ematen zaizkion eskumenak erabiliz, curriculum honek urriaren 30eko 1634/2009 Errege Dekretua garatzen du, Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari titulua ezarri eta horren gutxieneko ikasketak finkatzen dituen dekretua, hain zuzen.

Bestalde, Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza-sistemaren esparruan lanbide heziketaren antolamendua eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuak lanbide heziketako tituluetako curriculuma garatzeko eredu bat definitu du, estrategia eta arau berriak ekarri dituena enpresara hobeki egokitzeko, ikasketen antolaketa malgutzeko, ikastetxeen curriculum-autonomia areagotzeko eta ikasleei prestakuntza zabalagoa emateko.

Horregatik, Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluaren curriculuma Nafarroako Foru Komunitaterako egokitu eta garatzean, kontuan hartu dira maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuak onetsi dituen diseinuari buruzko jarraibideak.

2.-Arau multzo honetan, ondoko elementuak jorratzen dira, titulu honetako curriculuma osatzen dutenak: lanbide erreferentea, curriculuma, ikasketen antolaketa eta sekuentziazioa, sarbideak eta ezarpenerako baldintzak.

Titulu honen lanbide erreferenteak, arau honen 3. artikuluan aurkeztu eta 1. eranskinean garatzen denak, oinarrizko bi alderdi ditu: tituludunaren lanbide profila eta haren lan ingurunea izanen den produkzio sistema. Lanbide profilaren barnean, haren gaitasun orokorra zein den definitzen da eta erreferentzia gisa hartu diren sei lanbide kualifikazioak azaltzen dira. Lanbide kualifikazio horiek (Belarkien laborantza, Frutagintza, eta Baratzezaintza eta loregintza -urriaren 27ko 1228/2006 Errege Dekretuak arautzen ditu-, Hausnarkarien produkzio intentsiboa eta Hegazti- eta untxi-hazkuntza intentsiboa -irailaren 16ko 1087/2005 Errege Dekretuak arautzen ditu- eta Txerri-hazkuntza intentsiboa -otsailaren 20ko 295/2004 Errege Dekretuak arautzen du-) hainbat gaitasunek definitzen duten lanbide jarduketarako gune batean biltzen dira. Gune horrek, euskarri gisa gehitu diren lanbide moduluekin batera, badu zabaltasun nahikoa eta behar adinako espezializazioa teknikari honek lana lortu ahalko duela bermatzeko.

Produkzio sistemari dagokionez, zenbait zehaztapen ezartzen dira, Nafarroarako elementu bereizgarriekin, tituludun hauek beren lanean eta lanbidean izanen duten inguruneari buruz. Gutxienez ere bi dimentsio osagarri dituen sistema batean kokatzen da ingurune hori. Lehenbizikoa geografikoa da, tituludun hauen lanbide jarduera Estatuko eta atzerriko beste zona batzuekin loturik dagoelako eta zona horiek elkarri eragiten diotelako. Bigarrena denboraren dimentsioa da, eta lanbideak etorkizunean izanen duen bilakaerari buruzko ikuspegi prospektiboa dakar.

3.-Laugarren artikulua, berari loturik dagoen 2. eranskinarekin batera, Nafarroan arautzen den titulazioaren curriculum osagaiaz ari da eta bi zatitan banaturik dago. Alde batetik, titulu honen helburuak daude eta, bestetik, lanbidearen ikaskuntzaren muina osatzen duten lanbide moduluen garapena eta iraupena. Lanbide modulu guztien curriculumak badu orientabide didaktikoen atala. Orientabide horiek moduluen ikuspuntuari, koordinazioari eta sekuentziazioari eta lan unitateen eta irakaskuntza-ikaskuntzako jardueren tipologiari eta definizioari dagozkie.

4.-Arau honen esparruan moduluen erreferentziazko sekuentziazioa arautzen da zikloko bi kurtsoetan, bai eta lanbide modulu bakoitza prestakuntza unitatetan zatitzeko modua ere. Zatiketa horrek, prestakuntza eskaintza arruntetan irakaskuntza-ikaskuntza jardueren antolaketa errazteaz gainera, bide ematen du lanbide prestakuntzaren beste eskaintza batzuei ekiteko; horien xedea langileen hobekuntza izan daiteke edota gaitasuna ebaluatu eta onartzeko prozedurak eta prestakuntza eskaintzak berak bat egiten duten ibilbideen diseinua. Elementu hori 5. artikuluan eta 3. eranskinean garatzen da.

5.-Sarbideei eta baliozkotzeei dagokienez, 6. artikuluak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatik heziketa ziklo honetara sartzeko bideak arautzen ditu, 7. artikuluak zehazten du nola pasa daitekeen beste ikasketa batzuetara Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari titulurako heziketa zikloa amaitu eta gero, 8. artikuluak baliozkotzeak eta salbuespenak arautzeko esparrua definitzen du, eta 9. artikuluak (5. eranskinean garatua) lanbide moduluen eta titulu honetako kualifikazioetako gaitasun unitateen arteko korrespondentziak ezartzen ditu, haiek egiaztatu, baliozkotu edo salbuesteko.

6.-Azkenik, foru dekretu honek arautzen duen azken elementua 10. eta 11. artikuluetan eta dagozkien 6. eta 7. eranskinetan deskribatzen da, izan ere heziketa ziklo hau ezartzeko baldintzez ari baitira horiek guztiak. Baldintza horiek irakasleen profilari eta behar diren irakaslekuen ezaugarriei buruzkoak dira.

Horrenbestez, Hezkuntzako kontseilariak proposaturik, eta Nafarroako Gobernuak 2011ko urriaren 5eko bilkuran hartutako erabakiarekin bat, hauxe,

DEKRETATU DUT:

1. artikulua. Xedea.

Foru dekretu honen xedea da Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren tituluaren egitura eta curriculum ofiziala ezartzea Nafarroako Foru Komunitatean. Titulu hori Nekazaritzaren lanbide arlokoa da.

2. artikulua. Identifikazioa.

Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari titulua ondoko elementuen bidez identifikatzen da:

a) Izena: Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioa.

b) Maila: 2 - Erdi mailako Lanbide Heziketa.

c) Iraupena: 2.000 ordu.

d) Lanbide arloa: Nekazaritza.

e) Europako erreferentea: HNSN - 3 (Hezkuntzaren Nazioarteko Sailkapen Normalizatua).

3. artikulua. Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.

Foru dekretu honen 1. eranskinean zehazten dira tituluaren lanbide profila, gaitasun orokorra, kualifikazioak eta gaitasun unitateak, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak, bai eta produkzio-sistemaren erreferentzia, haren Nafarroako ingurunea eta haren prospektiba ere, Nafarroako Foru Komunitatearen eremuko hezkuntza sisteman lanbide heziketaren antolaketa eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 21. artikuluan ezarritakoari jarraituz.

4. artikulua. Curriculuma.

1. Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko heziketa zikloaren helburu orokorrak eta hura osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2. eranskinean ageri dira.

2. Heziketa ziklo hau ematen duten lanbide heziketako ikastetxeek programazio didaktiko bat prestatuko dute, zikloko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetako bakoitzerako. Programazio hori lan unitateen bitartez garatu eta zehaztuko da.

5. artikulua. Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.

1. Heziketa ziklo hau osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2.B) eranskinean garatu dira, Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari titulua ezarri eta horren gutxieneko ikasketak finkatzen dituen urriaren 30eko 1634/2009 Errege Dekretuaren 10. artikuluan ezarritakoarekin bat.

2. Lanbide modulu horiek bi ikasturtetan antolatuko dira, foru dekretu honen 2.B) eranskinean ezarritako denbora banaketaren arabera. Maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 16.2 artikuluan dauden arauekin bat, denbora banaketa horrek erreferentziazko balioa izanen du heziketa ziklo hau ematen duten ikastetxe guztientzat eta Hezkuntza Departamentuaren baimena beharko da hartan edozein aldaketa egiteko.

3. Lanbide moduluak foru dekretu honen 3. eranskinean ezarritako prestakuntza unitateetan antolaturik ematen ahalko dira, bizitzan zeharko prestakuntza sustatze aldera. Lanbide modulu bakoitza osatzen duten prestakuntza unitateen edukiek modulu horretako eduki guztiak bildu behar dituzte.

4. Prestakuntza unitateen ziurtapenak Nafarroako Foru Komunitatean soilik izanen du balioa. Modulu bereko prestakuntza unitate guztiak gaindituz gero, ikasleak lanbide moduluaren ziurtapenerako eskubidea izanen du. Ziurtapenak Estatu osoan izanen du balioa, heziketa zikloan sartzeko baldintza akademikoak betetzen diren bitartean.

6. artikulua. Heziketa zikloan sartzeko bideak.

Foru dekretu honetan arautzen den heziketa zikloan sartzeko, Hezkuntza sistemako lanbide heziketaren antolamendu orokorra ezartzen duen uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 15. artikuluan ezarritako baldintzak bete beharko dira.

7. artikulua. Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.

1. Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluak zuzeneko sarbidea ematen du erdi mailako beste edozein heziketa ziklotarako, onarpenerako ezartzen diren baldintzekin betiere.

2. Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluak sarbidea ematen du goi mailako heziketa zikloetarako, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 18.b) artikuluan horretarako berariaz ezarritako trebakuntzako ikastaroa gainditutakoan.

3. Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluak sarbidea ematen du Batxilergoaren edozein modalitatetara sartzeko, bai Gobernuak zehazten dituen Batxilergoko gaien baliokidetzak egiteko ere, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuko 34.2 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz.

8. artikulua. Baliozkotzeak eta salbuespenak.

1. Espainiako Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrari buruzko urriaren 3ko 1/1990 Lege Organikoaren babesean Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikari tituluan (curriculuma Nafarroako Foru Komunitatean Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikariaren tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duen uztailaren 21eko 194/1997 Foru Dekretuak arautzen du) eta Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikari tituluan (curriculuma Nafarroako Foru Komunitatean Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikariaren tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duen uztailaren 21eko 195/1997 Foru Dekretuak arautzen du) ezarritako lanbide moduluen eta maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren babesean Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluan (egitura eta curriculuma foru dekretu honetan arautzen dira) ezarritakoen arteko baliozkotzeak foru dekretu honen 4. eranskinean ageri dira.

2. Lanbide moduluak beste lanbide modulu batzuekin, gaitasun unitateekin eta Batxilergoko ikasgaiekin baliozkotzeari eta salbuesteari dagokienez, urriaren 30eko 1634/2009 Errege Dekretuaren 14. artikuluan eta uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 38. artikuluan ezarritakoa aplikatuko da.

9. artikulua. Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.

1. Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Lege Organikoaren 8. artikuluan ezarritakoaren arabera egiaztaturiko gaitasun unitateen eta Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari titulurako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen arteko korrespondentziak, haiek baliozkotzeko edo salbuesteko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.A) eranskinean ageri dira.

2. Halaber, titulu bereko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen eta gaitasun unitateen arteko korrespondentziak, haiek egiaztatzeko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.B) eranskinean zehazten dira.

10. artikulua. Irakasleak.

1. Heziketa ziklo honetako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetan irakaslanean aritzea Bigarren Hezkuntzako katedradunei, Bigarren Hezkuntzako irakasleei eta Lanbide Heziketako irakasle teknikoei dagokie. Foru dekretu honen 6.A) eranskinean ezarritako espezialitateetakoak izan behar dute.

2. Irakasleei eskatzen zaizkien titulazioak, oro har, otsailaren 23ko 276/2007 Errege Dekretuaren 13. artikuluan ezarritakoak dira. Dekretu horren bidez, maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoan aipatzen diren irakasle kidegoetan sartzeko eta espezialitate berriak eskuratzeko erregelamendua onesten da eta lege organiko horren hamazazpigarren xedapen iragankorrean aipatzen den sarrera araubide iragankorra arautzen da. Irakaslanari dagokionez aurrekoen baliokideak diren titulazioak, irakasleen espezialitate desberdinetarako, foru dekretu honen 6.B) eranskinean ageri dira.

3. Eskatzen diren titulazioak eta titulua osatzen duten lanbide moduluak emateko bete behar diren gainerako baldintzak, ikastetxe pribatuetako edo Hezkuntzakoak ez diren administrazioen ikastetxe publikoetako irakasleentzat, foru dekretu honen 6.C) eranskinean azaltzen dira.

11. artikulua. Irakaslekuak eta ekipamenduak.

1. Heziketa ziklo honetako ikasketak emateko behar diren irakaslekuak foru dekretu honen 7. eranskinean ezarritakoak dira.

2. Irakaslekuek azalera nahikoa izanen dute haietako bakoitzean ematen diren lanbide moduluei dagozkien irakaskuntza-jarduerak garatu ahal izateko. Gainera, baldintza hauek bete beharko dituzte:

a) Irakaslekuaren azalera zehazteko, kontuan hartuko da zenbat lagunentzat den. Azalera nahikoa izanen da irakaskuntza-ikaskuntzako jarduerak behar adinako ergonomia eta mugikortasunarekin egin ahal izateko.

b) Irakaslekuetan altzari, ekipamendu eta lanerako tresna osagarrietarako nahikoa leku izanen da.

c) Irakaslekuetan erabiltzen diren makina eta ekipamenduetarako segurtasun tarte edo eremuak errespetatu beharko dira.

d) Laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak, lanpostuko segurtasunari eta osasunari buruzkoak eta gainerako arau aplikagarriak beteko dira.

3. Ikasle talde batek baino gehiagok erabiltzen ahalko dituzte irakaslekuak, heziketa ziklo eta hezkuntza etapa berekoak izan edo ez.

4. Irakaslekuek ez dute nahitaez itxituraz bereizirik egon behar.

5. Irakasleku bakoitzean behar adina ekipamendu jarri behar da, ikasleei ikaskuntzaren emaitzen lorpena eta irakaskuntzaren kalitatea bermatzeko. Gainera, ekipamenduek baldintza hauek beteko dituzte:

a) Ekipamendu, makina, eta abarrekoek ongi ibiltzeko behar duten instalazioa edukiko dute. Segurtasunari eta arriskuen prebentzioari buruzko arauak eta aplikatu behar diren gainerakoak beteko dituzte.

b) Ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak ikasle kopuruaren araberakoak izanen dira, eta ikaskuntzaren emaitzak lortzea ahalbidetuko dute, irakasleku bakoitzean ematen diren lanbide moduluetako ebaluazio irizpideak eta edukiak kontuan izanik.

6. Hezkuntza Departamentua arduratuko da irakasleku eta ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak egokiak izan daitezen modulu bakoitzeko ikaskuntza-emaitzen araberako irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuak garatzeko, eta ikasketen eboluzioak sortzen dituen eskarietara egokitu daitezen, horrela ikasketen kalitatea bermatuko baita.

XEDAPEN GEHIGARRIAK

Lehen xedapen gehigarria.-Tituluaren baliokidetasunak.

1. Urriaren 30eko 1634/2009 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren arabera, Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluak, zeinaren curriculuma foru dekretu honetan arautzen baita, eta jarraian aipatzen diren tituluek ondorio profesional berak sortuko dituzte:

a) Familia Ekonomiako Teknikari Laguntzailea, Nekazaritza adarra.

b) Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

c) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Ustiategietako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

d) Nekazaritzako Mekanikako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

e) Nekazaritza eta Abeltzaintzako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

f) Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

g) Frutagintzako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

h) Baratzezaintzako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

i) Fitopatologiako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

j) Lurrik gabeko Abeltzaintza Ustiategietako teknikari laguntzailea, Nekazaritza adarra.

2. Gainera, Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikari tituluak (uztailaren 21eko 194/1997 Foru Dekretuak arautzen du), Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikari tituluak (uztailaren 21eko 195/1997 Foru Dekretuak arautzen du eta abuztuaren 9ko 271/2004 Foru Dekretuak aldatzen) eta Abeltzaintzako Ustiategietako teknikari tituluak (abenduaren 1eko 360/1997 Foru Dekretuak arautzen du) foru dekretu honek arautzen duen Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluaren ondorio akademiko eta profesional berak sortuko dituzte.

Bigarren xedapen gehigarria.-Beste lanbide trebakuntza batzuk.

1.-Foru dekretu honek tituluko lanbide moduluetan ezarritako prestakuntzak produktu fitosanitarioen erabiltzailearen lanbide-txartelerako eskatzen den jakintza maila bermatzen du. Txartel hori 1994ko martxoaren 8ko Aginduaren babesean ezarri zen, gas toxiko edo oso toxiko gisa sailkatutakoak ez diren edo horrelakorik botatzen ez duten produktuak erabiltzeko, 255/2003 Errege Dekretuan xedatutakoarekin bat etorriz, PRE/2022/2005 Aginduan ezarritako gaitasunera moldatzeko.

2.-Lanerako prestakuntza eta orientazioko moduluak trebakuntza ematen du laneko arriskuen prebentzioko oinarrizko jardueretarako behar diren lanbide erantzukizunak hartzeko (horiek Prebentzio Zerbitzuen Erregelamendua onesten duen urtarrilaren 17ko 39/1997 Errege Dekretuan ezarrita daude), baldin eta moduluak gutxienez 45 eskola ordu baditu, urriaren 30eko 1634/2009 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren 2. zenbakian ezarritakoarekin bat.

XEDAPEN IRAGANKORRA

Xedapen iragankor bakarra.-Aurreko tituluko ikasleen eskubideak eta trantsizio prozesua.

Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikari tituluari (uztailaren 21eko 194/1997 Foru Dekretuak arautzen du) eta Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikari tituluari (uztailaren 21eko 195/1997 Foru Dekretuak arautzen du eta abuztuaren 9ko 271/2004 Foru Dekretuak aldatzen) dagozkien ikasketak osorik egin ez dituztenek trantsizioaldi bat edukiko dute hura eskuratzeko. Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak titulu hori eskuratzeko prozedurak erraztuko ditu, horretarako ezarriko den arau esparruan.

XEDAPEN INDARGABETZAILEA

Xedapen indargabetzaile bakarra.-Arauak indargabetzea.

1. Indargabetuta geratzen dira uztailaren 21eko 194/1997 Foru Dekretua, uztailaren 21eko 195/1997 Foru Dekretua (abuztuaren 9ko 271/2004 Foru Dekretuak aldatu duena) eta abuztuaren 9ko 271/2004 Foru Dekretua, hurrenez hurren Nafarroako Foru Komunitateko Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikariaren, Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikariaren eta Abeltzaintzako Ustiategietako teknikariaren tituluen erdi mailako heziketa zikloen curriculumak ezarri dituztenak. Honek ez du ezertan galarazten foru dekretu honen xedapen iragankorrean xedatutakoa.

2. Gainera, Abeltzaintzako Ustiategietako teknikari titulua arautzen duen abenduaren 1eko 360/1997 Foru Dekretua ere indargabetu da.

3. Indarrik gabe utzi dira foru dekretu honetan xedatutakoari aurka egiten dioten maila bereko edo apalagoko xedapen guztiak.

AZKEN XEDAPENAK

Azken xedapenetan lehena.-Ezarpena.

Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak 2011-2012 ikasturtetik aurrera ezartzen ahalko du foru dekretu honetan arautzen den curriculuma, maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 5. artikuluan ezarrita dauden eskaintza modalitateetako edozeinetan.

Azken xedapenetan bigarrena.-Indarra hartzea.

Foru dekretu honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.

Iruñean, 2011ko urriaren 5ean.-Nafarroako Gobernuko lehendakaria, Yolanda Barcina Angulo.-Hezkuntzako kontseilaria, José Iribas Sánchez de Boado.

1. ERANSKINA

Lanbide erreferentea

A) Lanbide profila

a) Lanbide profila.

Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluaren lanbide profila zehazten duten alderdiak hauek dira: gaitasun orokorra, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta gaitasun sozialak, eta Lanbide Kualifikazioen Katalogo Nazionaleko kualifikazio eta, hala badagokio, gaitasun unitateetatik titulu honetan biltzen direnen zerrenda.

b) Gaitasun orokorra.

Titulu honen gaitasun orokorrak ondokoak hartzen ditu: nekazaritza eta abeltzaintzako produktuak eta azpiproduktuak lortzea kalitate eta errentagarritasun irizpideen arabera, eta produkzioko eta ekipamendu eta instalazioak mantentzeko lanak egitea, ingurumenaren babesari, laneko arriskuen prebentzioari, abereen ongizateari eta elikagaien segurtasunari buruzko legeria aplikatuz.

c) Kualifikazioak eta gaitasun unitateak.

Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren tituluan biltzen diren kualifikazioak eta gaitasun unitateak honako hauek dira:

AGA165-2: Belarkien laborantza; ondoko gaitasun unitate hauek biltzen ditu:

-UC0523-2: Lurra prestatzeko eta belarki-laboreak erein eta/edo birlandatzeko lanak egitea.

-UC0524-2: Belarki-laboreak landu, bildu, garraiatu eta biltegiratzeko eragiketak egitea.

-UC0525-2: Izurriak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea.

-UC0526-2: Traktoreak erabiltzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea, eta horien mantentze lanak egitea.

AGA166-2: Frutagintza; ondoko gaitasun unitate hauek biltzen ditu:

-UC0527-2: Lurra prestatzeko eta fruta-arbolak landatzeko lanak egitea.

-UC0528-2: Fruta landu, bildu, garraiatu eta lehen egokitzapena egiteko eragiketak egitea.

-UC0525-2: Izurriak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea.

-UC0526-2: Traktoreak erabiltzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea, eta horien mantentze lanak egitea.

AGA167-2: Baratzezaintza eta loregintza; ondoko gaitasun unitate hauek biltzen ditu:

-UC0529-2: Lurra prestatzeko eta erein eta/edo birlandatzeko lanak egitea baratzezaintzan eta mozteko loreen hazkuntzan.

-UC0530-2: Laboreak landu, bildu, garraiatu eta biltegiratzeko eragiketak egitea baratzezaintzan eta mozteko loreen hazkuntzan.

-UC0525-2: Izurriak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea.

-UC0526-2: Traktoreak erabiltzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea, eta horien mantentze lanak egitea.

AGA098-2: Hausnarkarien produkzio intentsiboa; gaitasun unitate hauek biltzen ditu:

-UC0279-2: Berritzeko abereak, ugaltzaileak, esneko hausnarkariak eta esnea ekoiztea.

-UC0280-2: Aurrerako eta gizentzeko hausnarkariak ekoiztea, haragitarako.

-UC0006-2: Abeltzaintzako ustiategiko instalazioak, makinak eta ekipamenduak muntatzea eta mantentzea.

AGA099-2: Hegazti- eta untxi-produkzio intentsiboa; gaitasun unitate hauek biltzen ditu:

-UC0281-2: Ugaltzeko, haragitarako eta arrautzatarako hegaztiak ekoiztea.

-UC0282-2: Ugaltzeko eta haragitarako untxiak ekoiztea.

-UC0006-2: Abeltzaintzako ustiategiko instalazioak, makineria eta ekipamenduak muntatzea eta mantentzea.

AGA002-2: Txerri-produkzio intentsiboa; gaitasun unitate hauek biltzen ditu:

-UC0004-2: Berritzeko txerri emeak, ugaltzaileak eta esneko txerrikumeak ekoizteko eragiketak egitea (1. fasea).

-UC0005-2: Aurrerako eta gizentzeko txerriak ekoizteko eragiketak egitea (2. eta 3. faseak).

-UC0006-2: Abeltzaintzako ustiategiko instalazioak, makineria eta ekipamenduak muntatzea eta mantentzea.

d) Lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak.

1) Zer labore mota ezarriko den zehaztea, tokian tokiko datu klimatiko, edafologiko eta topografikoak eta ureztatzeko dagoen ura kontuan hartuta.

2) Ekipamenduak eta makinak erabiltzea, zehaztapen teknikoak betez.

3) Nekazaritza eta abeltzaintzako instalazioak muntatzea eta mantentzea, instalazio-planoak eta mantentze-lanei buruzko eskuliburuak interpretatu ondoren.

4) Lurra prestatzea hautatutako makinak erabiliz, ekipamenduak doitzea, eta lanak nekazaritzako jardunbide egokien arabera egiten direla bermatzea.

5) Landare-materiala erein, landatu eta/edo birlandatzea, baliabide teknikoak erabiliz eta ezarritako planari jarraituz.

6) Ugalketarako sistemak erabiltzea eta behar diren planak eta mintegiko lanak egitea, landareak ekoitzi ahal izateko, eta merkatuak eskatzen dituen baldintza ekonomikoak eta kalitatea lortzea.

7) Ureztatze sistema erabiltzea, uraren aprobetxamendua optimizatuz eta laboreen ur-beharrak asetzen direla egiaztatuz.

8) Laborantza lanak egitea, laboreen garapen egokia bermatzen duten teknikak erabiliz.

9) Laboreentzat onuragarriak eta kaltegarriak diren eragileak zenbatzea, ezarritako laginketa metodoak erabiliz.

10) Behar den tratamendu fitosanitarioa prestatu eta aplikatzea, dokumentazio teknikoa interpretatuta.

11) Produktuak eta azpiproduktuak biltzea, egokitzea eta biltegiratzea, haien kalitatea bermatuta.

12) Abereak larratzea, inguruneko belarrak, zuhaixkak eta zuhaitzak aprobetxatuz.

13) Abeltzaintzako ustiategietan abereen gobernatze eta ekoizpen lanak egitea, errentagarritasuna, kalitatea, trazabilitatea eta abereen ongizatea bermatuz.

14) Erlezaintzako produktuak lortzea erlauntzak gobernatuz.

15) Kalitaterako, trazabilitaterako eta laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena zaintzeko prozedurak aplikatzea, produkzio prozesuetan ezarritakoarekin bat etorriz.

16) Berrikuntzaren aldeko jarrera edukitzea aldaketa teknologikoen aurrean, produktu berrien sorkuntzan eta produktuak merkaturatzeko prozesuen eta tekniken hobekuntzan.

17) Lanpostu desberdinetara eta lan egoera berrietara moldatzea, produkzio prozesuetako teknologiaren eta antolamenduaren aldaketen ondorioz.

18) Bere lanbide karrera kudeatzea, enplegurako, autoenplegurako eta ikasteko aukerak aztertuz.

19) Enpresa txiki bat sortu eta kudeatzea; produktuen bideragarritasunari, produkzioaren plangintzari eta merkaturatzeari buruzko azterlana egitea.

20) Bizitza ekonomiko, sozial eta kulturalean modu aktiboan parte hartzea, jarrera kritiko eta arduratsuarekin.

B) Produkzio sistema

a) Lanbide eta lan ingurunea.

Profesional honek nekazaritzako edota abeltzaintzako enpresa publiko zein pribatuetan egiten du lan, besteren kontura edo bere kabuz. Nekazaritza eta abeltzaintzaren sektorean aritzen da, hain zuzen ere produkzio jarduera hauetan: fruta ustiategiak; baratzezaintzako eta belarkien laborantzako ustiategiak; abere ustiategiak; laboreen eta abeltzaintzako produkzioaren ikerketa eta saiakuntzarako erakundeak; nekazaritza eta abeltzaintzaren zerbitzuko enpresak; eskoletako mintegi eta baratzeak; baserri-eskolak eta natur gelak.

Hauek dira jarduera eta lanpostu aipagarrienak:

-Laborantzako eta abeltzaintzako langile kualifikatua, besteren konturakoa.

-Laborantzako eta abeltzaintzako langile kualifikatua, bere konturakoa.

-Nekazaria.

-Baratzezaina.

-Frutagilea.

-Mintegizaina.

-Lorezaina.

-Azienda-hazlea.

-Hegaztizaina.

-Erlezaina.

-Esne-ekoizlea.

-Arrautza-ekoizlea.

-Nekazaritzako eta abeltzaintzako makinetako operadorea.

b) Nafarroako lurralde ingurunea.

Nafarroako nekazaritza eta abeltzaintza Estatuko guztizkoaren %2,5 dira. Nafarroako Foru Komunitateko lurren %34 inguru lantzen dira. Sektore honetan Nafarroako biztanle aktiboen %6,6 ari dira.

Nafarroako nekazaritzan hainbat esparru daude iparraldetik hegoalderako gradientearen eta eremu mediterraneoaren eta atlantikoaren arteko kontrastearen eraginaren ondorioz: Erriberan laborantza ureztatua eta lehorreko laborantza, Nafarroako Erdialdeko ordokiak, kanpoko mendilerroak eta tarteko mendiak, Pirinioaurreko eta kantauri aldeko sakonuneak, mendi eta haran kantabrikoak, eta Pirinioetako mendialdea.

Nafarroako nekazaritza zerealen laborantzara emana da batik bat: lantzen diren lurren %60 inguru zereal-soroak dira, gehienak lehorrekoak. Horrez gain, garrantzi handikoak dira belardi polifitoak eta lehorreko ale-lekadunen laborantza ere. Ureztatzen diren lurretan artoa, garia, mahastia eta alpapa dira nagusi. Alpapa bazka-labore ureztatuen %80 da. Barazki nagusiak azalorea, tomatea, zainzuria eta orburua dira. Labore industrialetan ekilorea da nagusi eta fruta-arboletan mertxikondoa.

Nafarroako baratzezaintzako hiru produktu goren Europar Batasuneko erregistroan inskribaturik daude: Lodosako Pikillo Piperra JDB (jatorri-deitura babestua), Tuterako Orburua AGB (adierazpen geografiko babestua) eta Nafarroako Zainzuria AGB. Horiei mahastizaintza eta ardogintza sektorea gehitu behar zaie. Gehienbat Komunitateko hego erdialdean banaturik, baditu bi jatorri-deitura: Nafarroa JD eta Errioxa JD, biak nazioartean ezagunak, eskaintzen dituzten produktuen kalitateagatik, hain zuzen ere.

Abeltzaintzan ardi-azienda da nagusi Nafarroan, eta xede nagusia haragitarako hazkuntza da: Latxa eta Nafarra arrazetako esneko arkume eta belarreko arkume asko merkaturatzen dira Nafarroako Arkumea Adierazpen Geografiko Babestuaren itzalpean. Jatorrizko arrazen esneaz Erronkari gazta eta Idiazabal gazta egiten dira; biek dute jatorri-deitura babestua. Foru Komunitatean garrantzizkoak dira, halaber, txerri-hazkuntza eta hegazti-hazkuntza intentsiboak. Behi-aziendari dagokionez, Nafarroan garrantzitsuagoa da haragitarako hazkuntza (bertako arrazak) esnetarako behien eta gizentzeko aratxeen hazkuntza baino. Nafarroan jatorrizko bi zaldi-arraza daude, Nafarroako zaldikoa eta Aurizko zaldia; babes berezikotzat daude katalogatuta eta Nafarroako abeltzaintzaren eskaintza dibertsifikatzen laguntzen dute.

Azken bi hamarkadetan nekazaritza asko aldatu da (ureztatzeko sistemak teknifikatu, hidroponia, produkzio integratua, nekazaritza ekologikoa, nekazaritzaren kudeaketa...) eta ondorioz profesionalak eguneratu egin behar dira sektoreak eskatzen duena asetzeko. Nekazaritza intentsifikatua, industria xede duena, erkidegoak (eta gizarteak ere bai) eskatzen duenarekin bat datozen sistemetara lerratzen ari da. Herritarrek gero eta kalitate handiagoa eskatzen dute. Izan ere, aspaldion indar handia hartzen ari dira elikagaiak ekoizteko sistema berriak, nekazaritza integralean oinarrituak, hain zuzen ere kopuruaz gainera kalitatea ere aintzat hartzen dutenak. Ildo horretatik, nekazaritza ekologikoari heldu zaio berriro, aldi batez produkzioa xede nagusi izan duen nekazaritza ereduaren aldean baztertuta egon ondoren, bai eta produkzio integratuari ere. Sistema horien funtsa nekazarien beraien autorregulazioa da; horrez gainera ebaluazioa eta kontrolak aplikatzen dira eta hizpide ditugun teknikarien aholkularitza jasotzen da.

Geroago eta nekazari eta abeltzain gutxiago daude, horren ondorioz ustiategiak geroz eta handiagoak dira, Nekazaritzako Politika Bateratua bete behar da, bai eta elikagaien segurtasunaren eta ingurumenaren gaineko neurriak eta arauak ere, produktuen trazabilitatea bermatzen duten kontrolak gehitzen ari dira eta Europar Batasuna, janari krisiek eraginda, gizakien eta animalien kontsumorako elikagaien kalitatea eta segurtasuna kontrolatzeko betekizun gehiago ezartzen ari da etengabe. Horregatik guztiagatik sektorea profesionalizatu behar da eta teknikariak eta nekazariak hobeto prestatu behar dira azaldutako arlo horietan.

Egoera sozioekonomiko honetan nekazaritzako langileak ez dira gehiago subjektu pasibo eta agente aktibo bilakatu dira; janari-ekoizle baino izan ez direnak gaur egun landa lurretako eragile garrantzitsuak dira eta hurbileko inguruaren dinamizatzaileak. Horrez gainera, nekazariek lurraldean errotutako kultura zaintzen dute, nekazaritza bere osoan ulertzeko ezinbestekoa dena.

Nafarroa ez dago bakartuta, eta inon baino gutxiago nekazaritzan: sektore hau oso dinamikoa da eta, globalizazioak bultzatuta, mugarik gabeko egitura zabal batean txertatuta dago. Argi dago datozen urteetan erronka asko izanen dituztela nekazariek. Horiek gainditu egin beharko dituzte eta beren xedeak zabaldu, eta horretarako oinarria profesionalizazioa izan beharko da. Hori dela eta, heziketa zikloen egitura berriaren ardatza helburu hauek lortzea da.

c) Prospektiba.

Nekazaritza eta abeltzaintza, beste sektore batzuekin batera, Espainiako ekonomiarentzat funtsezkoak dira, baina langile kualifikatuagoen eta belaunaldi-aldaketaren premia gero eta handiagoa dute, gaztetasuna ez ezik teknologia berria ere jasoko baitute bide horretatik.

Gaur egungo errealitateak eraginda, tresna teknologikoak erabiltzera eta espezializatzera beharturik dago sektore hau. Bere gain hartu behar ditu, alde batetik, lehen mailako mantentzearen eta laneko arriskuei aurrea hartzearen eginkizunak, eta, bestetik, kalitatearen eta ingurumen babesaren arlokoak. Horiek guztiek Europako politiketako arauen eta, bereziki, Europar Batasunaren nekazaritza politikakoen babesa dute.

Egungo gobernuek autoenpleguaren alde apustu egiten dute, enpresa ekimena sustatuz. Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategi gehienetako buruak prestakuntza gutxiko pertsona autonomoak dira. Beharrezkoa da, hortaz, ekoizle berrien esku hartzea, bereziki produkzio prozesuetako teknika berriekin zerikusia duten kontuetan.

Azkenik, teknologia berriak sartzearekin batera aldaketak izanen dira ustiategi eta enpresetan. Hala, produkzioa eta kalitate-kontrolak mekanizatu eginen dira pixkanaka; salmenta arloan informazioaren eta komunikazioaren teknologiak ezarriko dira; biltegien kontrola eta automatizazioa areagotu eginen dira; datu truke elektronikorako eta web orriak diseinatzeko sistemak erabiliko dira merkaturatze lanetan, lagungarri gisa, produktuak kontsumitzaileei hurbiltzeko.

2. ERANSKINA

Curriculuma

A) Heziketa zikloaren helburu orokorrak

a) Inguruko datu klimatikoak, edafologikoak, topografikoak eta ur baliabideenak interpretatu eta lantzea eta landareetan duten eragina baloratzea, zein labore mota ezarri behar den zehazteko.

b) Makinen eta ekipamenduen kontrol elementuak ezagutzea eta erabiltzea, eta egiten dituzten funtzioekin erlazionatzea, erabili ahal izateko.

c) Dokumentazioa interpretatzea eta muntatze eta mantentze teknikak aplikatzea, zehaztapenak irizpide teknikoen arabera aztertuz, nekazaritza eta abeltzaintzako instalazioak muntatzeko eta mantentzeko.

d) Nekazaritzako jardunbide egokiaren arabera lanak egitea, ekipamenduen hautapena eta erregulazioa justifikatuz, lurra prestatzeko.

e) Ereiteko eta landatzeko prozedurak burutzea, eta landare-materiala ezartzeko bitarteko teknikoak deskribatzea.

f) Ereitea egitea hazitegian eta landaketa mintegian, eta landare-materiala lortzeko prozedurak deskribatzea.

g) Laboreen ur-beharrak aztertu eta kalkulatzea, ezaugarri edafikoak, klimatikoak eta begetatiboak identifikatuz, ureztatze sistema gobernatzeko.

h) Laborantza teknikak aplikatzea, eta laborantza lanetarako erreminta, makina eta ekipamenduak ezagutu eta hautatzea.

i) Laginketa metodoak deskribatu eta erabiltzea, kontaketa prozedurak identifikatuz, laboreentzat onuragarri edo kaltegarri diren eragileen kopuruak zehazteko.

j) Tratamendu fitosanitarioaren prozesua deskribatzea, dokumentazio teknikoa aztertuta, eta hura prestatzeko eta aplikatzeko ekipamenduak aukeratzea.

k) Biltzeko eta biltegiratzeko teknikak aplikatzea, parametro teknikoak neurtzea eta horiek azken produktuaren kalitaterako duten garrantzia justifikatzea, produktuak eta azpiproduktuak bildu, egokitu eta biltegiratzeko.

l) Belar-, zuhaixka- eta zuhaitz-baliabideak aztertu eta inbentariatzea eta haien nutrizio-balioa kalkulatzea, abereak larratzeko.

m) Produkzio prozesuen ezaugarriak zehaztea, errentagarritasuna, kalitatea, trazabilitatea eta abereen ongizatea bermatzen dituzten abeltzaintzako teknikak identifikatuz, abereak gobernatzeko eragiketak egiteko.

n) Erlauntzak deskribatu eta erabiltzea, eta erlezaintzako produktuak lortzeko eragiketak eta teknikak aztertzea.

ñ) Kalitaterako eta laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzeko prozedurak aztertu eta deskribatzea, eta definitutako kasuetan arau estandarizatuak betetzeko zer egin behar den adieraztea.

o) Bere jardueraren aldaketa teknologikoak, antolamenduzkoak, ekonomikoak eta lan arlokoak identifikatzea eta lan eremuan duten eragina aztertzea, espiritu berritzaileari euste aldera.

p) Bere eskualdeko egoera sozioekonomikoak eskaintzen dituen aukerak identifikatzea, eta bere eta besteren arrakasta-aukerak aztertzea, ekimenerako adorea mantentzeko bizitzan zehar.

q) Ikasteko aukerak eta lan munduarekin duten lotura identifikatu eta baloratzea, eta merkatuko eskaintzak eta eskariak aztertzea, eguneratzeko eta berritzeko gogoari eusteko.

r) Negozio-aukerei antzematea eta merkatuko eskariak identifikatu eta aztertzea, enpresa txiki bat sortu eta kudeatze aldera.

s) Gizarteko eragile aktiboa den aldetik dituen eskubideak eta betebeharrak ezagutzea, eta herritar demokratiko gisa parte hartzeko baldintza sozialak eta lan arlokoak arautzen dituen lege-esparrua aztertzea.

B) Lanbide moduluak

a) Izena, iraupena eta sekuentziazioa

Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren curriculumeko lanbide moduluen zerrenda ematen da jarraian, izena, iraupena eta denbora banaketa zehazturik.

b) Lanbide moduluen garapena

Lanbide modulua: Agronomiaren oinarriak.

Kodea: 0404.

Iraupena: 160 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Klimaren ezaugarriak eta laboreetan dituen eraginak zehazten ditu, eskura dauden informazioak erabiliz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Zona guztietako klimak sailkatu dira.

b) Zona bereizgarrien edo ezagunen mikroklima deskribatu da.

c) Nekazaritzan eragina duten meteoroak deskribatu dira.

d) Datu meteorologikoak eta klimatikoak jaso dira, ekipamendu eta gailuekin.

e) Inguruko aldagai klimatikoen serie historikotik jasotako informazioa interpretatu da.

f) Mapa meteorologikoak interpretatu dira.

g) Nekazaritzako jarduerek kliman duten eragina baloratu da.

2. Lurzoru motak eta haien ezaugarriak identifikatzen ditu, analisiaren bidez jasotako datuak interpretatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lurraren propietate fisikoak, kimikoak eta biologikoak deskribatu dira.

b) Lurzoru mota bakoitzaren ezaugarriak zehaztu dira.

c) Laginak biltzeko eta egokitzeko teknikak eta metodoak deskribatu dira.

d) Analisi teknikak ezagutu dira.

e) Analizatuko diren laginak prestatu dira.

f) Laginak analizatu dira, ezarritako analisi protokoloei jarraituz.

g) Analisien emaitzak erregistratu eta interpretatu dira.

h) Ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira lurzoruaren analisietan.

i) Lurzoruaren kalitate agronomikoa hobetuko duten medeagarriak emateko beharra identifikatu da.

j) Lurzorua laborantzarako prestatzeko eta haren propietateak kontserbatzeko egin behar diren lanak deskribatu dira.

3. Lurraren ezaugarri topografikoen oinarrizko irudikapena egiten du, eta erabilitako teknikak justifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Neurri-unitate topografikoak ezagutu dira.

b) Mapa topografikoak eta planoak interpretatu dira.

c) Sestra-kurbak landare-espezieen landaketarekin eta lurraren higadurarekin erlazionatu dira.

d) Neurtzeko tresnak eta aparatuak erabili dira.

e) Neurketaren datuak erregistratu dira.

f) Lurzatiaren krokisa egin da, bere akotazioarekin.

g) Lurzatiaren planoa marraztu da hainbat eskalatan.

h) Laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.

4. Espezieen ur-beharrak zehazten ditu eta uraren, lurzoruaren eta landarearen arteko erlazioa aztertzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ureztatzeko uraren jatorria eta kalitatea baloratu dira.

b) Ura lurzoruan atxikitzeko ahalmena zehaztu da.

c) Ura lurzoruan iragazteko abiadura kalkulatu da.

d) Lurzoruaren geruza freatikoa baloratu da.

e) Landarearen ebapotranspirazioa zehaztu da.

f) Ureztatzeko dosia eta maiztasuna kalkulatu dira.

g) Ureztatzeko sistemak deskribatu dira, lurzoruaren, uraren, landarearen eta topografiaren ezaugarrien arabera.

h) Ingurumen araudia interpretatu da.

5. Inguru hurbileneko ekosistemen ezaugarriak ezagutzen ditu, erlazio biotikoak aztertuta.

Ebaluazio irizpideak:

a) Inguruko ekosistemetako komunitate biotikoak aztertu dira.

b) Inguruko sare trofikoak definitu dira.

c) Inguruneko energia fluxua aztertu da eta haren ezaugarriak zehaztu dira.

d) Dauden natur baliabideak identifikatu dira.

e) Nekazaritzak eta abeltzaintzak ekosisteman duten eragina ekosistemarekin erlazionatu da.

f) Produkzio ekologikoak ekosisteman duen eragina baloratu da.

6. Landareen biologiaren eta nekazaritzako botanikaren oinarriak deskribatzen ditu eta landare-espezieekin eta irizpide taxonomikoekin erlazionatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Landare-zelularen atalak eta funtzioak deskribatu dira.

b) Landare-ehunen motak identifikatu dira.

c) Landareen egitura, morfologia eta anatomia identifikatu dira.

d) Landareen atalen funtzio eta ezaugarri nagusiak deskribatu dira.

e) Landareen prozesu fisiologikoak deskribatu dira.

f) Botanikako sailkapen-gakoak erabili dira.

7. Erabiliko dituen ongarrien ezaugarriak zehazten ditu eta haien erabilera ezagutzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Landareentzako elikagaiak identifikatu dira.

b) Landareen nutrizio-desorekak deskribatu dira.

c) Ongarri moten propietateak deskribatu dira.

d) Ongarri moten garrantzia landareen garapenarekin erlazionatu da.

e) Ongarriek lurzoruan duten portaera deskribatu da eta landarean nola sartzen diren azaldu da.

f) Hidroponian eta fertirrigazioan erabiltzen diren ongarriak identifikatu dira.

g) Ongarrien nahasketek hidroponian eta fertirrigazioan duten garrantzia baloratu da.

Edukiak.

Klimaren eta mikroklimaren ezaugarriak:

-Klima eta mikroklima. Motak.

-Elementu klimatikoak: tenperatura, presioa, hezetasun atmosferikoa, prezipitazioak. Landareen gaineko eragina.

-Aldagai klimatikoak neurtzeko aparatuak.

-Indize eta diagrama klimatikoak, esanahia.

-Eguraldia.

-Meteoroak. Motak. Landareetan duten eragina.

-Mapa meteorologikoak: eguraldia iragartzea.

-Nekazaritzak eta abeltzaintzak kliman duten eragina. Berotegi efektua.

Lurzoruen identifikazioa:

-Lurzorua, haren osagaiak. Lurzoruaren profila.

-Lurzoruaren propietate fisikoak: ehundura eta egitura.

-Lurzoruaren propietate kimikoak.

-Lurzoruaren propietate biologikoak. Mikrofauna.

-Lurzoruaren materia organikoa.

-Lurzoru motak.

-Lurzoruen analisia: laginak jasotzea, prestatzea, analisiak egitea eta interpretatzea.

-Lurzoruaren analisietan laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzea.

-Medeagarriak: funtzioa. Motak: ehundurazkoak, organikoak, karezkoak.

-Lurzorua lantzea: xedea, lan motak. Lurzorua kontserbatzeko lanak eta jardunbideak.

Lur-neurketako eta topografiako eragiketen ezaugarriak:

-Neurri-unitateak. Eskalak.

-Lur-neurketako metodoak eta jardunbideak.

-Parametro topografikoak.

-Mapak eta planoak interpretatzea.

-Neurgailuak.

-Datu bilketa.

-Krokisak eta planoak egitea.

-Laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzea eragiketa topografikoetan.

Espezieen ur-beharrak zehaztea:

-Ura: jatorria eta kalitatea.

-Ura lurzoruan. Ura lurzoruan atxikitzeko indarra egiaztatzea. Geruza freatikoa.

-Ur-beharrak: ebapotranspirazioa. Lurzoruko ur-balantzea. Behar garbiak eta osoak.

-Ureztatzeko oinarriak eta sistemak.

-Ureztatzeko dosien eta maiztasunaren kalkulua, erabiltzen diren parametroak.

-Uraren erabilerari buruzko ingurumen araudia.

Inguru hurbileneko ekosistemen identifikazioa:

-Ekologia kontzeptua.

-Ekosistema: kontzeptua, ezaugarriak, osagaiak.

-Sare trofikoak. Ekoizle primarioak.

-Komunitateak. Populazioen dinamika.

-Energia fluxua eta materiaren zikloa.

-Nekazaritza, abeltzaintza eta ekosistemen kontserbazioa.

-Higadura.

-Produkzio ekologikoa. Ekosistemaren gaineko eragina.

Landareen biologiaren eta nekazaritzako botanikaren oinarrien deskribapena:

-Landareen biologiaren eta nekazaritzako botanikaren oinarriak.

-Landare-zelula.

-Landare-ehunak.

-Landareen morfologia eta egitura.

-Prozesu fisiologikoak. Fenologia.

-Landareen taxonomia.

Ongarrien ezaugarriak:

-Elikagaiak.

-Nutrizio-desorekak.

-Ongarriak: motak, osaera, aberastasuna, formula, aurkezpena.

-Ongarriek nola eragiten dieten landareei.

-Ongarriak lurzoruan.

-Ongarrien banaketa.

-Ongarriak hidroponian eta fertirrigazioan.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen helburua da ikasleek inguruneko klimaren, edafologiaren, topografiaren eta ureztatze uraren datuak interpretatzeko oinarrizko ezagutzak eskura ditzala, landarearen gaineko eragina baloratuz. Modulu honek landare-hazkuntza arautzen duten oinarrizko printzipioak ezartzen ditu, sektore guztietan aplikatu behar direnak: nekazaritzan, lorezaintzan, basogintzan eta natur ingurunean.

Edukien sekuentziari dagokionez, iradokitzen da lehenik eta behin landareen biologiaren eta botanikaren oinarriak deskribatzen dituen blokeari ekitea. Horren ondoren, klimaren eta mikroklimaren ezaugarrien atalari heldu ahal zaio, eta laboreen ur-beharrizanekin jarraitu. Gero, ongarrien ezaugarriei buruzko blokea aztertuko litzateke. Hiru bloke horiek bata bestearen atzetik edo hirurak batera azter litezke. Lur-neurketako eta topografiako eragiketen ezaugarriei buruzko blokea eta ongarrien ezaugarriei buruzkoa kurtsoko azken etapan aztertuko lirateke, edozein ordenatan ere.

Azalpen motako irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak, oinarrizko ezagutzak barneratzea helburu dutenak, bestelako ekintzekin osatzen ahal dira: parte hartzeko ekintzak, norbere burua aurkitzekoak, informazioa bilatu eta kontsultatzekoak, eztabaidak. Beharrezkoa bada, ikus-entzunezko eta informatikako teknologiak erabiltzen ahal dira lagungarri gisa.

Honelako jarduerak planteatzea ere komeni da: aplikazio ariketak, problemen ebazpena, zenbakizko kalkuluak, grafikoen eta diagramen interpretazioa, prozedurazko edukiekin zerikusia duten gaitasun kognitiboak garatzera orientatuak, ondoko blokeetan sartzen direnak: klimaren eta mikroklimaren ezaugarriak, lur-neurketako eta topografiako eragiketen ezaugarriak, espezieen ur-beharrak, eta ongarrien ezaugarriak.

Zenbait eduki garatu ahal izateko (adibidez, aldagai klimatikoak neurtzeko aparatuak, lurzoruen analisiak, laginak jasotzea, prestatzea eta analisiak egitea, lur-neurketako eta topografiako eragiketak, ureztatzeko sistemak, ongarrien aurkezpena eta banaketa etab.), beharrezkoa da gorputza mugitzeko edo eskuak erabiltzeko trebezia garatzeko jarduerak egitea, teknika, material eta ekipamendu egokiekin zerikusia dutenak. Adibidez, ondoko jarduerak iradokitzen dira: meteorologia estazioa erabiltzea, laginak hartu eta prestatzea, nekazaritzako laborategiko probak egitea, kanpoan neurketak egitea, ureztatzeko ekipamenduak eta materialak identifikatzea, ongarriak sailkatu eta prestatzea...

Jarduera osagarri gisa, moduluarekin zerikusia duten enpresa edo erakundeetara gidatutako bisitaldiak egitea interesgarri izan liteke, ikaskuntzak integratzeko helburuarekin: meteorologia zentroa, nekazaritzako laborategia, ongarrien fabrika, birziklatze organikoaren instalazioa, natura interpretatzeko zentroa eta abar.

Moduluaren programazioa egituratzen duen gai edo lan unitate bakoitza amaitzean, komenigarri litzateke ikasleei berariaz diseinatutako errepaso eta errefortzu galdetegiak betetzeko eskatzea. Era berean, jarduera praktikoak eta kanpoko bisitaldiak osatzeko, ikasleek deskribapen eta balorazio txostena egin dezakete, aldez aurretik finkatutako gidoi-eskema baten arabera. Galdetegi eta txosten horiek banaka edo taldean egin daitezke, dagokien jardueraren garapen moduarekin bat etorriz eta, gainera, ebaluaziorako tresna bat gehiago izan daitezke.

Modulua eman aurretik lan unitatetan banatu eta horietako bakoitzaren diseinua egiterakoan, ahalegina eginen da (aukeratutako edukiek bide ematen badute) lehen aipatu diren jarduera motak sartzeko eta konbinatzeko.

Jarduera teorikoak, moduluaren iraupen osoaren %60 inguru izanen direnak, ordu beteko saioetan egitea komeni da, talde osoarekin batera.

Jarduera teoriko horiek erabilera anitzeko gelan eginen dira. Interesgarria litzateke gela horretan proiekziorako ekipamendu osoa eta arbel elektronikoa edukitzea; ordenagailu pertsonalak eta ekipamendu informatikoa beste espazio berezi batean jar daitezke. Jarduera praktikoak toki hauetan eginen dira: laborategian, nekazaritzako lantegian eta finkan. Komenigarria litzateke nekazaritzako laborategiak espazio didaktiko bati dagokion ekipamendua edukitzea, landare-biologiako behaketa eta identifikazio teknika oinarrizkoak lantzeko eta lurzoruen, ongarrien eta uren oinarrizko analisiak egiteko. Nekazaritzako lantegia, modulu honi dagokionez, espazio bereiztuetan antola liteke, ureztatzeko materialak, ongarriak, lurrak neurtzeko elementuak, topografiako aparatuak, neurgailuak eta meteorologia-estazioa biltzeko eta erakusteko (finkan jar liteke). Komeni litzateke, bai laborategian bai lantegian, behar adina leku izatea taldeko ikasleen erdientzat banakako postuak egokitu ahal izateko, prestakuntzarako eta lanerako.

Jarduera praktikoetan, gomendagarria da gutxienez bi orduko saioak egitea eta taldea zenbait lantaldetan banatzea. Lantaldeei eginkizun desberdinak aginduko zaizkie, txandaka.

"Agronomiaren oinarriak" moduluak zerikusia du landareen hazkuntzari eta horretarako teknikei buruzko edukiak dituzten modulu guztiekin, modalitate eta sistema guztietan, haien oinarri edo euskarri delako. Ikuspegi didaktikotik, elkarmendetasun berezia egonen da lehen mailan emandako moduluekin. Horregatik, taldean koordinazio tresna egokiak ezarri behar dira.

Lanbide modulua: Zootekniaren oinarriak.

Kodea: 0405.

Iraupena: 190 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun eta hegazti arrazak identifikatzen ditu, eta haien kanpoko ezaugarri morfologikoak eta produkzio gaitasunak deskribatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Espezie, arraza, barietate, lerro eta mestizo kontzeptuen arteko desberdintasunak ezarri dira.

b) Abeltzaintzarako interesa duten animalien ezaugarri morfologikoak, faneroptikoak eta zoometrikoak deskribatu dira.

c) Parametro zooteknikoak deskribatu dira.

d) Parametro zooteknikoak neurtzeko tresnak eta metodoak erabili dira.

e) Lortutako datu zoometrikoak interpretatu dira.

f) Abereen produkzio gaitasunak definitu dira.

g) Morfologiaren eta funtzioaren arteko erlazioa ezarri da.

h) Abereen ongizaterako eta laneko arriskuei aurrea hartzeko legeria aplikatu dira.

2. Abereen elikadura eta nutrizio beharrak zehazten ditu eta horiek asetzeko behar diren anoak kalkulatzen ditu, abere mota eta haren ezaugarriak kontuan hartuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Elikagaien osaera kimikoa deskribatu da eta oinarrizko bizigai eta mantenugaiekin erlazionatu da.

b) Elikagaiak sailkatu dira, hainbat irizpideren arabera.

c) Elikadura eta nutrizio kontzeptuak bereizi dira.

d) Organismoak elikagaiak nola aprobetxatzen dituen eta aurretiaz elikagaiak egokitzeak nola eragiten duen azaldu da.

e) Digestio aparatuaren atal anatomikoen funtzioa deskribatu da.

f) Digestio aparatuaren anatomian eta fisiologian hausnarkariek, monogastrikoek eta hegaztiek dituzten desberdintasunak zehaztu dira.

g) Nutrizio beharrak definitu dira, helburuko espeziearen arabera.

h) Produkzio gaitasun desberdinetarako nutrizio beharrak bereizi dira, espezie bakoitzaren barnean.

i) Lehengaiak eta elikagaiak hautatu dira, anoak kalkulatzeko.

j) Espezie jakin bat eta haren nutrizio beharrak kontuan harturik, ano egokiak zehaztu dira.

k) Kalkuluaren azken emaitzak baloratu dira eta aplika daitezkeen neurri zuzentzaileak identifikatu dira.

l) Abereen elikadurak lortzen diren produkzioen kantitatean, kalitatean eta higiene eta osasun ezaugarrietan duen eragina baloratu da.

m) Abereen elikadurari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia aplikatu da.

3. Abereen ugalketa deskribatzen du, kontuan hartuz horren oinarri biologikoak eta lotutako teknikak.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ugaztunen eta hegaztien ugaltze aparatuaren ezaugarri anatomikoak eta fisiologikoak deskribatu dira.

b) Ugaltze zikloko hormona-fisiologia deskribatu da.

c) Araldiak detektatzeko zantzuak eta prozedurak deskribatu dira.

d) Estaltze sistemak deskribatu dira.

e) Ernaldia diagnostikatzeko prozedurak deskribatu dira.

f) Erditzean jarraitu beharreko protokoloak definitu dira.

g) Erditu ondoko eta jaiotza inguruko zainketak deskribatu dira espezie bakoitzarentzat.

h) Obulazioa, errutea, inkubazioa eta arrautzaren irekitzea deskribatu dira.

i) Ugalketa kontrolatzeko agiri teknikoak diseinatu dira.

j) Ugaltze indizeak kalkulatu dira.

k) Ugaltzaileak hautatzeko metodoak definitu dira, zootekniaren eta produkzioaren araberako irizpideei jarraituz.

l) Abereen ongizateak ugalketan duen eragin positiboa baloratu da.

4. Abereen patologia ohikoenak eta haiengan dituzten eraginak sailkatzen ditu, eta gaixotasun kontzeptua eta hura sortzen duten kausak aztertzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Abeltzaintzako espezieek izaten dituzten gaixotasunak identifikatu dira.

b) Gaixotasunak eragiten dituzten edo gaixotzeko arriskua dakarten kausak deskribatu dira.

c) Gaixotasunak eragiten dituzten agenteen transmisio bidea eta etiologia identifikatu dira.

d) Abeltzaintzako ustiategietako patologia ohikoenak deskribatu dira.

e) Sintomatologia, koadro klinikoa eta patologikoa identifikatu dira.

f) Zoonosiak definitu dira, baita haien sintomatologia, koadro klinikoa eta patologikoa eta diagnostiko bereizgarriak ere.

g) Jarduteko protokoloak dagozkien patologiekin lotu ditu.

h) Abereen saneamendu kanpainak deskribatu dira.

i) Abereen osasuna ongi zaintzeak produkzioaren hobekuntza kuantitatibo eta kualitatiborako duen garrantzia baloratu da.

5. Abereen bizitokien ezaugarriak zehazten ditu, haiek produkzio fasearekin eta abere espeziearekin erlazionatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ustiategiko abereen bizitokien kokapena eta orientazioa zehaztu dira.

b) Erabilitako materialen ezaugarriak deskribatu dira.

c) Eraikuntzak zein atal dituen azaldu da xehetasunez.

d) Ingurumen baldintzak definitu dira.

e) Abereen bizitoki motak deskribatu dira.

f) Bizitoki mota hautatu da, espeziearen, produkzio gaitasunaren, ustiapen sistemaren eta produkzio fasearen arabera.

g) Produkzio prozesu bakoitzari dagokion legeria aplikatu da: ingurumen arlokoa eta hondakinak kudeatzekoa, abereen ongizateari eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

6. Animalia-produktuak identifikatzen ditu, eta haien ezaugarriak eta produkzioaren oinarri fisiologikoak deskribatzen.

Ebaluazio irizpideak:

a) Animalia-produktuak sailkatu dira.

b) Esne produkzioaren anatomia eta fisiologia deskribatu dira.

c) Esne motak identifikatu dira, osaerari eta ezaugarri organoleptikoei erreparatuta.

d) Kanalean eragina izanen duten aberearen parametro morfologikoak xehetasunez azaldu dira.

e) Arrautza eratzeko prozesua deskribatu da.

f) Arrautzaren egiturak eta osaera deskribatu dira.

g) Arrautza motak eta kategoriak definitu dira.

h) Erleen egitura anatomikoak eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpenean betetzen dituzten funtzioekin erlazionatu dira.

i) Ezti moten eta erlezaintzako beste produktu batzuen ezaugarriak deskribatu dira.

j) Koloniako kide desberdinak eta eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpenean bakoitzak betetzen dituen funtzioak deskribatu dira.

k) Trazabilitateak eta kalitatearen kontrolak abeltzaintzako produktuen higiene eta osasun ezaugarrietarako eta ezaugarri organoleptikoetarako duten garrantzia baloratu da.

7. Produkzio ekologikoaren oinarriak deskribatzen ditu eta hura ohiko abeltzaintzarekin erlazionatzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Produkzio ekologikoaren funtsezko kontzeptuak eta helburuak deskribatu dira.

b) Abeltzaintzako eta nekazaritzako produkzio ekologikoek elkarrekin duten erlazioa ezarri da.

c) Abeltzaintzako produkzio ekologikoaren arauak definitu dira.

d) Nekazaritzan eta abeltzaintzan aplikatu beharreko printzipio orokorrak eta berariazkoak definitu dira.

e) Ugaztunen, hegaztien eta erleen bizitokien baldintzak eta berariazko hazkuntza metodoak deskribatu dira.

f) Abeltzaintza ekologikoan erabili behar diren elikadura produktuak zehaztu dira.

g) Abeltzaintza ekologikoko profilaxi arauak eta albaitaritzako tratamenduak deskribatu dira.

h) Produkzio ekologikoaren salbuespenezko inguruabar eta arauak bereizi dira.

i) Abeletxeetarako indarra duen produkzio ekologikoari buruzko legeria aplikatu da.

j) Produkzio ekologikoa arautzen duten erakundeak identifikatu dira.

Edukiak.

Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun eta hegazti arrazak identifikatzea:

-Kontzeptuak: espeziea, arraza, barietatea, lerroa, mestizoa eta hibridoa.

-Animaliaren kanpoaldea:

• Morfologia: animalien kanpoko eskualdeak.
• Faneroptika: ilaje kolorebakarrak eta konposatuak. Haien izenak, espeziearen arabera.
• Zoometria: plomu-lerroak, altuerak, luzerak, zabalerak, diametroak, perimetroak, pisuak, bolumenak eta indizeak. Neurtzeko tresnak eta metodoak. Fitxa zoometrikoak.

-Produkzio gaitasunak: haragia, esnea, lana, artilea, larrua, arrautzak eta eztia.

-Biotipologia.

-Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun eta hegazti arrazak, produkzio gaitasunen arabera.

-Abereen ongizateari eta laneko arriskuen prebentzioari buruzko legeria.

Animalien elikadura eta nutrizioa:

-Elikagaien osaera kimikoa. Oinarrizko mantenugai eta bizigaiak.

-Elikagai motak: sailkatzeko irizpideak (osaera kimikoa, jatorria, kontserbazio egoera edo kontserbatzeko prozedura, eta beste batzuk).

-Elikadura eta nutrizioa.

-Hausnarkarien digestio aparatua. Monogastrikoen eta hegaztien digestio aparatua.

-Animalien organismoak nola bereganatzen dituen elikagaiak: digestioa eta xurgapena. Hausnarkarien, monogastrikoen eta hegaztien arteko desberdintasunak.

-Elikagaiak egokitzeak nola eragiten dien abereei.

-Animalien nutrizio beharrak: mantentzea, hazkundea, umedunaldia, laktazioa eta produkzioa. Anoa: kontzeptua eta ezaugarriak. Hausnarkarientzako, monogastrikoentzako eta hegaztientzako anoak. Elikagai beharren taulak eta elikagaien osaerarenak. Kalkulatzeko metodoak.

-Abereen elikadurari eta janarien segurtasunari buruzko legeria. Trazabilitatea.

Animalien ugalketa:

-Ugaztunen eta hegaztien ugaltze aparatuaren anatomia eta fisiologia.

-Ugalketaren endokrinologia. Ugalketa zikloaren faseak (obulutegiaren zikloa).

-Ernalketa eta finkapena. Hazi-jartzea.

-Ernaldia. Ernaldiaren diagnostikoa.

-Erditzea eta erditzeondoa. Erditze normala eta alterazioak edo distoziak. Jaiotza inguruko zainketak.

-Obulazioa, errutea, inkubazioa eta arrautza irekitzea.

-Ugalketa kontrolatzeko dokumentazio teknikoa diseinatzea.

-Ugalketa indizeak: goiztiartasuna, ugalkortasuna, araldira ez itzulitakoen tasa, ernalkortasuna, umetsutasuna, pisua jaiotzean, pisua titia kentzean, eta beste batzuk.

-Abereen hautapena eta hobekuntza. Metodoak, produkzio gaitasun desberdinetarako.

Animaliek izaten dituzten patologia ohikoenen sailkapena:

-Patologia kontzeptua.

-Gaixotasunak sortzen dituzten kausak. Transmisioa eta kutsapena.

-Abeltzaintzako espezieen gaixotasunak: etiologia, epidemiologia, sintomatologia eta koadro klinikoa, alterazio patologikoak eta diagnostiko bereizgarria.

-Abeltzaintzako saneamendu kanpainak.

-Osasun egoerak produkzioan duen eragina.

-Zoonosiak.

Abereentzako bizitokien ezaugarriak:

-Kokapena eta orientazioa.

-Abereen bizitokietan erabiltzen diren materialak. Sendotasuna eta isolatzeko ahalmena. Garbitzeko eta desinfektatzeko egokitasuna.

-Eraikuntzaren atalak: zimenduak, hormak, trenkadak eta estalkiak.

-Giro baldintzak eta bizitoki edo nabearen baldintzak: tenperatura, hezetasuna, gas kaltegarriak airean, argia.

-Inguruko hesiak. Pasagune sanitarioak.

-Isolamendu eta berrogeialdietarako instalazioak. Eraikuntzaren ezaugarriak, abere espeziearen arabera.

-Txerri-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, produkzio fasearen arabera.

-Behi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Txerri-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Ahuntz-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Zaldi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Hegazti eta untxientzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, produkzio fasearen arabera.

-Simaurra eta/edo minda biltegiratzeko eta/edo tratatzeko instalazioak.

-Produkzio prozesu bakoitzari dagokion legeria: ingurumen arlokoa eta hondakinak kudeatzekoa, abereen ongizateari eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Abeltzaintzako produktuen identifikazioa:

-Animalia-produktuen sailkapena.

-Esnea: osaera. Esnearen sailkapena eta kalitatea. Errapearen anatomia eta fisiologia: esnea ekoizteko mekanismoa.

-Haragitarako gaitasunaren parametroak: kanalaren eta haragiaren kalitatea.

-Arrautzaren eraketa: egitura eta osaera. Arrautzaren kalitatea. Alterazioak. Motak eta kategoriak.

-Erleen antolaketa soziala. Eztia. Osaera. Ezti motak. Sailkapena.

-Erleen anatomia eta fisiologia. Eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpena.

-Trazabilitatea. Produktuen kalitatea.

Abeltzaintzako produkzio ekologikoaren oinarrien deskribapena:

-Abeltzaintzako produkziorako arauak.

-Produkzio ekologikoaren helburuak.

-Printzipio orokorrak eta nekazaritzan eta abeltzaintzan aplikatu beharreko berariazko printzipioak.

-Abereen jatorria.

-Abereen bizitokiak eta hazkuntza metodoak.

-Elikadura eta pentsuak.

-Profilaxia eta albaitaritzako tratamendua.

-Abeltzaintza ekologikoak berezkoak dituen kudeaketa arazoak.

-Hondamendiak eta salbuespenezko produkzio arauak.

Orientabide didaktikoak.

Lanbide modulu honek euskarri teorikoa ematen du ikasleek behar duten prestakuntza jaso dezaten arrazak identifikatzeko, nutrizioaren, ugalketaren eta osasunaren inguruko alderdiak kontuan hartuta.

Modulu teorikoa da eta, beraz, ikasleek erabilera anitzeko gelan emanen dute denborarik gehiena. Bertan ikus-entzunezko eta informatikako baliabideak erabiliko dituzte. Komeniko zaie, hala ere, praktikak egitea ikastetxeko granjan edo espezie bakoitzeko abeltegietan. Horrek aukera emanen die ezagutzak indartzeko eta gai teorikoetan sakontzeko.

Modulu honen bidez zootekniaren oinarrien gaineko ezagutzak eskaini eta finkatu nahi dira, edo, bestela esanda, ikasleei beren etorkizuneko prestakuntzaren abeltzaintzako oinarriak eman nahi zaizkie. Komenigarria litzateke, hortaz, moduluan irakasten diren kontzeptuak ahalik eta laburren eta argienak izatea, azkar uler daitezen, eta, jakina, haien aplikazio praktikoa ahalik eta eraginkorrena izatea.

Baliteke ikasle askok honako hau izatea lehenbiziko harremana abeltzaintzako produkzioarekin eta, beraz, sekula erabili ez dituzten termino teknikoekin. Horregatik, nahiz eta nagusiki modulu teorikoa izan, gomendagarria da praktikarekiko lotura ez galtzea, ikasgelan ikasitakoa indartu eta finkatze aldera, batez ere. Gomendatzen da, beraz, jarduera praktikoak egitea eduki-multzo bakoitzeko, ikasleek ahalik eta modu eraginkorrenean beregana ditzaten edukiak.

Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziazioa jarraian azaltzen den ordena da:

-Animalien ugalketa.

-Animalien elikadura eta nutrizioa.

-Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun eta hegazti arrazak identifikatzea.

-Abeltzaintzako produktuak identifikatzea.

-Animaliek izaten dituzten patologia ohikoenen sailkapena.

-Abereentzako bizitokien ezaugarriak.

-Abeltzaintzako produkzio ekologikoaren oinarriak.

-Abereen ongizatea. Hondakinen kudeaketa. Laneko arriskuak.

Komenigarritzat jotzen da ugalketari buruzko multzotik abiatzea, abere produkzioaren oinarria baita. Ondoren gomendagarria litzateke abereen elikadurari eta nutrizioari buruzko multzoko edukiak ikastea, izan ere elikadura funtsezkoa baita produkzio prozesuan. Halaber, berariaz aztertuko da abeltzaintzako produkzio ekologikoa, hura ohikoarekin alderatuz, eta, azkenik, abereen ongizateari, hondakinen kudeaketari eta laneko arriskuei buruzko araudia landuko da.

Horrez gain, gogoan hartuko dira, modu sistematikoan eta zeharka, abeletxeko zereginetan hartu behar diren jarrerak, hala nola ordena, abereen zainketa eta mantentzea, baita hondakinen kudeaketa eta laneko arriskuak ere.

Zikloaren helburuak lortzeko jarduera batzuk iradokitzen dira jarraian, antzeko jarduera gehiago garatzeko erreferentzia gisa har daitezkeenak:

-Abeltzaintzarako interesa duten abere arrazak identifikatzea.

-Abereen elikadura.

-Abereen hautapena eta hobekuntza.

-Abereen ugalketa.

-Abereen osasuna.

-Abereentzako bizitokiak.

-Abere produkzioen ezaugarriak zehaztea.

Modulu honen edukiak kontuan izanik, interesgarria litzateke ikasleek honako jarduera hauek egitea, beren prestakuntzaren osagarri:

-Gaiarekin lotura duten bideoak ikusi eta aztertzea.

-Dokumentazia, artikuluak edo berariazko informazioak bilatu eta aztertzea, irakasleak emanak edo baliabide informatikoen bidez bildutakoak.

-Ikasleek egindako dokumentazio gehigarriak garatzea, aztertzea eta ondorioak bilatzea.

-Abereentzako lehengaiak eta janariak hautatzea.

-Bisitak egitea abeltzaintzako ustiategietara eta ikastetxean irakasten diren gaiekin zerikusia duten erakundeetara.

-Espezie bakoitza hazi eta produkzio-gaitasun bakoitza ustiatzen duten abeletxeetan praktikak egitea.

Zootekniaren oinarriak ezinbestekoak dira "Esnearen, arrautzen eta bizitarako abereen produkzioa" eta "Haragi produkzioa eta abeltzaintzako beste produkzio batzuk" moduluei arrakastaz ekiteko. Biak bigarren kurtsokoak dira, curriculum honen sekuentziaren arabera, eta ikasleek horietan garatu eta aplikatuko dituzte, praktikoki eta beren testuinguruan, honako modulu honetan lortutako gaitasun guztiak.

Lanbide modulua: Lantegia eta trakzio-ekipamenduak.

Kodea: 0407.

Iraupena: 190 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Ustiategiko lantegia antolatzen du, eta tresnen eta ekipamenduen kokalekua justifikatzen.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ustiategiko lantegiko zonak deskribatu eta seinaleztatu dira.

b) Lantegiko tresna eta ekipamendu garrantzitsuenak identifikatu dira.

c) Tresnak eta ekipamenduak dagokien lekuan jarri dira.

d) Tresnen eta ekipamenduen inbentarioa egin da, eta berritzeko beharrak egiaztatu dira.

e) Lantegiko tresnen eta ekipamenduen erregistroa egin da.

f) Lantegia garbitzeko eta hondakinak kentzeko prozedurak aplikatu dira.

2. Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzen ditu, eta haien funtzionaltasuna eta erabilera interpretatzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Traktore baten eta trakzio-ekipamenduen atalak eta osagaiak identifikatu dira.

b) Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen sistemak deskribatu dira.

c) Traktore eta trakzio-ekipamendu motak deskribatu dira.

d) Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzearen orduko kostua kalkulatu da.

e) Traktorea eta trakzio-ekipamenduak aukeratu dira, ustiategiaren ezaugarrien arabera.

f) Indar-hargunea eta sistema hidraulikoa martxan jarri dira.

g) Lanabesak eta makinak traktoreari erantsi zaizkio.

h) Traktoreak lanabesik gabe erabiltzeko jarduerak egin dira.

i) Traktoreak atoiekin edo lanabesekin erabiltzeko jarduerak egin dira.

3. Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen oinarrizko mantentze lanak egiten ditu, protokoloak eta mantentze fitxak interpretatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Mantentze eragiketa nagusiak deskribatu eta egin dira.

b) Mantentze programako jarraibide eta ohar teknikoak interpretatu dira.

c) Ondorio tekniko eta ekonomikoak aztertu dira.

d) Oinarrizko mantentze eta konponketa lanetarako behar diren materialak eta ordezko piezak identifikatu dira.

e) Osagai eta sistema errazak muntatu eta desmuntatu dira.

f) Oinarrizko ordezkapenak eta konponketak egin dira.

g) Eragiketen erregistroak bete dira.

h) Lantegi espezializatu batean konpondu behar diren matxurak identifikatu dira.

4. Soldadurako eta oinarrizko mekanizazioko eragiketak egiten ditu, eta erabiltzen dituen materialak eta metodoak justifikatzen.

Ebaluazio irizpideak:

a) Oinarrizko mekanizazioko eragiketak egiteko gehien erabiltzen diren tresnak eta ekipamenduak identifikatu dira.

b) Nekazaritzako ustiategi bateko lantegian erabiltzen diren soldatze prozesuak deskribatu dira.

c) Soldatzeko ekipamenduen ezaugarriak zehaztu dira, erabiliko den prozeduraren arabera.

d) Osagaiak batu dira eta materiala birkargatu da, soldatzeko prozedura desberdinak erabiliz.

e) Egindako soldadurak akatsik ez edukitzea kontrolatu da.

f) Oinarrizko mekanizazioko eragiketak egin dira, tresna eta makina erabilerrazekin.

5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako lantegiko material, lanabes, tresna eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.

c) Materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.

Edukiak.

Ustiategiko lantegiaren antolaketa:

-Ustiategiko lantegia.

-Lantegiko tresnak eta ekipamenduak.

-Inbentarioa.

-Lantegiaren antolaketa.

-Eragiketen erregistroa.

-Hondakinak garbitzea eta ezabatzea.

Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea:

-Traktorea eta trakzio-ekipamenduak. Funtzioak eta motak. Traktorearen atalak. Motokultorea. Motoaitzurra.

-Prestazioak eta aplikazioak.

-Motorra, oinarrizko kontzeptuak. Motak eta sailkapena. Banaketa eta onarpen sistema. Hozte sistema. Koipeztatze sistema. Elikatze sistema.

-Sistema hidraulikoa. Transmisio sistema. Sistema elektrikoa. Kontrol elektronikoak. Segurtasun sistemak. Lastatze sistemak. Norabidea eta balaztak.

-Potentzia. Errendimenduak.

-Indar-hargunea.

-Lanabesak. Motak eta aplikazioak. Aukeratzeko irizpideak. Ekipamenduak eta atoiak lotzea eta martxan jartzea. Beste elementu batzuk.

-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen kostua. Kostuen kalkulua.

-Ekipamenduak aukeratzea eta ordeztea.

Traktorea eta trakzio-ekipamenduak mantentzea:

-Lehen mailako mantentze eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.

-Mantentze eta konponketa lanetarako erabiltzen diren materialak.

-Lubrifikatzaileak. Hondakinak ezabatzea.

-Erregaiak. Biltegiratzea. Legeria.

-Konponketa eta mantentze lanetarako beste material batzuk.

-Matxura errazak detektatu eta konpontzea.

-Elementuak eta sistemak muntatu eta desmuntatzea.

-Ondorio tekniko eta ekonomikoak lanaren errendimenduan: matxurak, erregai kontsumoa, makinen eta haien osagaien bizitza baliagarria.

Soldadura eta oinarrizko mekanizazioa:

-Oinarrizko mekanizazioa eta soldadura.

-Soldaduraren atalak.

-Soldadurako eta oinarrizko mekanizazioko ekipamenduak. Aplikazioak.

-Soldadura eragiketak. Lotura motak.

-Soldaduren akatsak. Prozesuaren kontrola.

-Oinarrizko mekanizazioko eragiketak. Tresnak eta makinak.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritzako lantegiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Prebentzio eta babes kolektiboak.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Seinaleak lantegian.

-Segurtasuna lantegian.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen bidez, ikasleek oinarrizko trebeziak barneratzen dituzte traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzeko, baita nekazaritzako lantegia antolatzeko eta mantentzeko eta soldadurako oinarrizko eragiketak egiteko.

Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan. Modulua ondo garatzeko, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea komeni da: bitarteko informatikoak, bideoak, proiektoreak, software ofimatikoa etab.

Moduluaren ezaugarriak kontuan izanik, eta irakaskuntza aldiak hobeto aprobetxatzeko, iradokitzen dugu saioen bi heren praktikoak izan daitezela eta nekazaritza lantegian eman daitezela, lantegiaren antolaketa, traktorearen eta trakzio-ekipamenduen mantentzea eta erabilera, eta soldadura prozesuak egiteko. Beste herena eduki teorikoak lantzeko erabil daiteke, erabilera anitzeko gela batean.

Modulu hau nabarmenki praktikoa denez gero, irakaskuntzan batez ere aplikazio praktikoa azpimarratu beharko litzateke. Eduki praktikoak garatzerakoan, saio teorikoetan aldez aurretik izandako esperientziak oinarri izan daitezke; horrela, kontzeptuak hobeto barneratuko dira.

Edukien sekuentzian, ezagutza teorikoak eta trebezia teknikoak bereganatzea bermatu behar da (ekipamenduak eta lantegiak), jarduera errazen bidez, gero prozesu konplexuagoetan aplikatuko diren trebeziak bereganatzea ahalbidetuko dutenak. Horrenbestez, gomendagarria da edukien blokeei modu sekuentziatuan ekitea ikasturte osoan zehar, prozesu bakoitza arriskuak ekiditeko behar diren ezagutzak barneratu ondoren eginez.

Iradokitzen da edukiak bi bloke handitan egin daitezela: traktorea eta trakzio-ekipamenduak, eta lantegia eta mekanizazio eta soldadura prozesuak. Horrenbestez, sekuentziarik logikoena hau litzateke:

-Traktorea eta traktore-ekipamenduak. Traktore eta motokultore bakoitzaren elementuak identifikatzea.

-Traktorea eta motokultorea abian jartzea. Joan-etorriak eta maniobrak traktorearekin eta motokultorearekin.

-Lanabesak, identifikazioa eta mantentzea.

-Garraiorako tresnak lotzea eta egokitzea.

-Lantegia. Lantegiko tresnak identifikatzea. Lantegiko tresnak identifikatzea.

-Mekanizazioa: ebakitzea, karrakatzea, zulatzea eta hariztatzea.

-Soldadura prozesuak.

Lehenengo hiruhilekoan, traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzen hastea iradokitzen da, haren mende baitaude beste modulu batzuetan heldu behar zaien praktikak. Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko edukien atala zeharretara aztertuko da eduki bloke guztietan. Traktoreak eta beren ekipamenduak erabiltzean, lantegia mantentzean eta soldadura eta mekanizatze prozesuetan oso presente egon behar da.

Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:

-Lantegiko tresnak eta ekipamenduak identifikatzea.

-Lantegiko eragiketen erregistroa egitea. Mekanizazioa eta soldadura.

-Soldadura prozesua.

-Lantegia garbitzea eta hondakinak kentzea.

-Lanabesaren ezaugarriak aukeratzea, traktorearen potentziaren arabera.

-Traktorea eta trakzio-ekipamenduak aukeratzea eta ordeztea.

-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen orduko kostua kalkulatzea.

-Traktorearen osagaiak identifikatzea.

-Traktorea mantentzeko eragiketak.

Moduluaren ezaugarri batzuk, espezializatuagoa denez edo ikastetxean aplikatzea zailagoa denez, ikasgelatik kanpoko jarduerekin osatu ahal dira. Adibidez, honelakoak planteatu ahal dira:

-Nekazaritzako ekipamenduen azoketara joatea.

-ITGren erakustaldiak.

-Nekazaritzako ustiategi bat ikustera joatea.

-Nekazaritzako lantegi bat ikustera joatea.

Ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzaren emaitzak lortu diren jakinen da. Ebaluazio jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua egin behar da, ikasleen ikaskuntza prozesua behatuz. Programatutako prestakuntza jarduerak egiteko jarrera, trebezia eta zailtasunak baloratu behar dira.

Hori dena lortzeko, praktika saioetan sistematikoki behatu beharko dira lanaren antolaketa, proposatutako lanak egiteko eraginkortasuna eta trebetasuna, norberaren lanaren eta taldeko lanaren aurreko jarrera. Era berean, idatzizko banakako proba objektiboak eginez, eduki teorikoak egindako prozesuekin erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da. Ahal dela, ikasleek banan-banan edo talde txikietan garatuko dituzte saio bakoitzean planteatutako praktikak.

"Lantegia eta trakzio-ekipamenduak" eta "Nekazaritzako produkzioa I" moduluak, biak lehen kurtsokoak, bata bestearekin koordinatuko dira, bigarrenean traktorea erabili behar baita lurra lantzeko, bilketarako eta beste lan batzuk egin ahal izateko.

Lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak.

Kodea: 0408.

Iraupena: 100 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Nekazaritzako azpiegiturak instalatzen eta mantentzen ditu, eta haien ezaugarriak eta muntatzeko teknikak deskribatzen.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ustiategi baterako behar diren azpiegiturak identifikatu dira.

b) Azpiegituren ezaugarri nagusiak eta haiek muntatzeko teknikak deskribatu dira.

c) Lurraren topografia eta lurzatiaren ezaugarriak ezarri beharreko azpiegitura motarekin erlazionatu dira.

d) Drainatzeko sistemak deskribatu dira.

e) Azpiegiturak mantentzeko eragiketak egin dira.

f) Azpiegitura bat instalatzeko eta mantentzeko oinarrizko makinak eta tresnak erabili dira.

2. Ureztatzeko instalazioak muntatzen ditu, eta instalazioaren elementuak eta muntatzeko teknikak identifikatzen.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ureztatzeko instalazioaren osagaiak eta funtzionamendua deskribatu dira.

b) Ureztatzeko instalazio bat muntatzeko behar diren materialak aukeratu dira.

c) Ureztatze proiektu baten zehaztapen teknikoak interpretatu dira.

d) Ureztatzeko instalazio baten zuinketa egin da.

e) Ureztatzeko piezak eta osagarriak muntatu dira tutueria mota desberdinetan.

f) Ureztatzeko instalazio baten funtzionamendua egiaztatu da.

g) Ureztatzeko instalazio baten funtzionamenduan detektatutako akatsak zuzendu dira.

3. Laboreak babesteko eta laborantza behartuko sistemak instalatzen ditu, eta ingurumen eta laborantza faktoreekin erlazionatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Laboreak babesteko eta laborantza behartuko instalazioak sailkatu dira.

b) Babes eta behartze sistemen ezaugarriak deskribatu dira.

c) Estalki moten propietateak deskribatu dira.

d) Babes edo behartze sistema bat muntatzeko materialak eta tresnak aukeratu dira.

e) Babes sistema baten elementuak instalatu dira, muntaketarako zehaztapen teknikoak betez.

f) Berotegi batean ingurumen kontrola ahalbidetzen duten elementuak deskribatu dira.

g) Ingurumen kontroleko elementuak instalatu dira.

4. Nekazaritzako instalazioak mantentzen ditu, haien kontserbazio eta higienerako ezarritako protokoloak interpretatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Instalazioetako matxura ohikoenak deskribatu eta zerrendatu dira.

b) Instalazio bateko elementu matxuratu edo kaltetuak identifikatu dira.

c) Instalazio bat mantentzeko behar diren elementuak bildu dira.

d) Instalazio bateko elementu matxuratu edo kaltetuak aldatu dira.

e) Oinarrizko konponketak egin dira.

f) Garbitzeko, desinfektatzeko eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko produktuak aukeratu dira.

g) Garbitzeko, desinfektatzeko eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko produktuak aplikatu dira, gomendatutako dosietan.

5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako instalazioko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.

c) Erabilitako materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu da, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.

Edukiak.

Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea:

-Azpiegitura motak.

-Azpiegituren ezaugarriak eta muntatze-teknikak.

-Azpiegituren kokapena: topografia.

-Eraikuntzako materialak: sailkapena, oinarrizko ezaugarriak, aplikazioak nekazaritzako lokal eta instalazioetan.

-Eraikuntzaren oinarriei buruzko nozioak: zimenduak, fabrikak, estalkiak eta aurrefabrikatuak.

-Drainatze sarea. Funtzioa.

-Berariazko makina eta tresnak.

-Azpiegituren lehen mailako mantentze lanak.

Ureztatzeko instalazioen muntaketa:

-Ureztatzeko instalazioen ezaugarriak. Emaria. Presioa.

-Ureztatzeko materiala. Hodiak. Lotura elementuak. Emisoreak. Aukeratzeko irizpideak.

-Automatismoak.

-Ureztapen-burua. Kokapena. Ponpaketa multzoa. Iragazkiak. Fertirrigazio ekipamendua.

-Ureztatze proiektuak. Interpretazioa.

-Instalazioaren zuinketa.

-Muntatzeko materialak eta tresnak.

-Ureztatze instalazio baten funtzionamendua egiaztatzea. Presioen eta emarien neurketa. Ur baliabideen erabilera eraginkorra.

Laboreak babesteko eta laborantza behartuko sistemak instalatzea:

-Babes eta behartze instalazioen motak.

-Babes eta behartze instalazioen ezaugarriak. Materialak. Neurriak.

-Estalkiak. Material plastikoak. Beira.

-Planoen interpretazioa eta muntatzeko argibideak.

-Ingurumena kontrolatzeko elementuak.

Nekazaritzako instalazioen mantentze lanak:

-Matxurarik ohikoenak.

-Igeltserotza obra txikiak, lokalak eta instalazioak konpontzeko edo egokitzeko (morteroa, adreiluzko fabrikak, blokezkoak, zuriberritzea, hormigoia, enkofratzea, hormigoiztatzea, zolatak, elementuak "hartzea").

-Iturgintzako instalazio eta konponketa lanetako oinarrizko eragiketak.

-Instalazio elektrikoak mantentzeko eragiketak eta oinarrizko konponketak (harguneak, banaketa koadroak, zirkuituak, eta argiztapen eta indar osagaiak).

-Matxuratutako edo narriatutako elementuak bilatzea.

-Instalazio baterako piezak eta elementuak biltzea.

-Prebentziozko mantentze lanak.

-Ureztaketa instalazioaren mantentzea.

-Matxuratutako edo narriatutako elementuak aldatzea. Prozedura. Tresnak.

-Konponketarako oinarrizko elementuak.

-Garbiketarako, desinfekziorako, eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko produktuak.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritzako instalazioak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Prebentzio eta babes kolektiboak.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Nekazaritzako instalazioaren seinaleztapena.

-Nekazaritzako instalazioaren segurtasuna.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen bidez, ikasleek oinarrizko trebeziak bereganatzen dituzte, nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak muntatzeko eta mantentzeko funtzioa betetzeko.

Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan. Modulua ondo garatzeko, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea komeni da: baliabide informatikoak, bideoak, proiektagailuak, ofimatikako softwarea etab.

Moduluaren ezaugarriak kontuan izanik, eta ikasketa-denboraldiak hobeto aprobetxatu ahal izateko, edukien herena erabilera askotako gela batean eskola teorikoak emateko izatea iradokitzen da. Saio praktikoak nekazaritzako instalazioetako lantegian eginen dira.

Modulu hau nabarmenki praktikoa denez gero, irakaskuntzan batez ere aplikazio praktikoa azpimarratu beharko litzateke. Eduki praktikoak garatzerakoan, saio teorikoetan aldez aurretik izandako esperientziak oinarri izan daitezke; horrela, kontzeptuak hobeto barneratuko dira.

Edukien sekuentzian, ezagutza teorikoak eta trebezia teknikoak bereganatzea bermatu behar da, jarduera errazen bidez, gero prozesu konplexuagoetan aplikatuko diren trebeziak bereganatzea ahalbidetuko dutenak. Horrenbestez, gomendagarria da edukien blokeei modu sekuentziatuan ekitea ikasturte osoan zehar, prozesu bakoitza arriskuak ekiditeko behar diren ezagutzak barneratu ondoren eginez.

Egokientzat jotzen den edukien sekuentziazioa, hain zuzen ere edukien atalean ezarritako ordena bera da. Hala ere, laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen babesari buruzko multzoa zeharka lantzea proposatzen da, prozesu bakoitza beharrezko diren trebeziekin eta segurtasun neurriekin eginez, arriskuak saihesteko.

Moduluaren helburuak lortzeko aukera ematen duten irakaskuntza-ikaskuntzako prozesuko jarduerak honako hauek izanen dira:

-Azpiegiturak eta instalazioak identifikatzea eta haien ezaugarriak zehaztea.

-Instalazioak muntatzeko teknikak aplikatzea.

-Azpiegiturak eta instalazioak egokitzea.

-Azpiegiturak eta instalazioak mantentzea.

-Tantakako ureztatze instalazio txiki bat muntatzea.

-Ihinztaduraz ureztatzeko instalazio txiki bat muntatzea.

-Matxura errazak detektatu eta konpontzeko prozedurak.

-Instalazioak garbitzeko eta desinfektatzeko metodoak.

-Ekipamenduak, tresnak eta makinak erabiltzea.

-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak betetzea.

Moduluaren ezaugarri batzuk, espezializatuagoa denez edo ikastetxean aplikatzea zailagoa denez, ikasgelatik kanpoko jarduerekin osatu ahal dira. Adibidez, honelakoak planteatu ahal dira:

-Nafarroako ubidea ikustera joatea.

-Abeltzaintzako ustiategi bat ikustera joatea.

-Nekazaritzako ustiategi bat ikustera joatea.

Ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzaren emaitzak lortu diren jakinen da. Ebaluazio jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua egin behar da, ikasleen ikaskuntza prozesua behatuz. Programatutako prestakuntza jarduerak egiteko jarrera, trebezia eta zailtasunak baloratu behar dira.

Hori dena lortzeko, praktika saioetan sistematikoki behatu beharko dira lanaren antolaketa, proposatutako lanak egiteko eraginkortasuna eta trebetasuna, norberaren lanaren eta taldeko lanaren aurreko jarrera. Era berean, idatzizko banakako proba objektiboak eginez, eduki teorikoak egindako prozesuekin erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da.

"Nekazaritzako azpiegiturak" moduluak zikloko beste modulu batzuekin zerikusia du, eta haiekin koordinatu behar da:

-Lehen kurtsoko "Agronomiaren oinarriak" moduluarekin: modulu horretan beharrezkoak dira ureztaketaren dosiak eta maiztasuna kalkulatzeko ezagutzak, baita ureztatze sistemen gaineko ezagutza orokorrak ere.

-"Zootekniaren oinarriak" moduluarekin: lehen kurtsoko modulu horretan, ikasleek abereen bizitokien atalean aplikatu beharko dituzte "Nekazaritzako azpiegiturak" moduluan lortutako trebetasunak.

-Lehen kurtsoko "Nekazaritzako produkzioa I" moduluarekin, ureztatzeko sistemak erabili behar direlako modulu horretan.

Lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak.

Kodea: 0409.

Iraupena: 100 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Landare landuen etsaiak identifikatzen ditu eta kontrol sistemen bilakaerarekin erlazionatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Kalteen sorburua zehaztu da.

b) Izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko sistemak identifikatu dira.

c) Parasitoek egiten duten kaltearen eta bestelako kalteen arteko desberdintasunak deskribatu dira.

d) Laboreen izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko estrategia nagusiak ezagutu dira.

e) Nafarroako laboreen istripu, izurrite eta gaixotasun nagusiak identifikatu dira.

2. Belar txarren ezaugarriak zehazten ditu, inguruan dauden espezieak deskribatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Belar txarrak definitzen dituzten ezaugarriak deskribatu dira.

b) Belar txarrek eragindako kalteak identifikatu dira.

c) Belar txarrak kontrolatzeko sistemak baloratu dira.

d) Belar txarren plantulak ezagutu dira.

e) Laboreetako belar txar nagusiak identifikatu dira.

f) Landareen bizkarroi-landareak identifikatu dira eta haien garrantzi ekonomikoa baloratu da.

g) Espezieak zehaztu dira, gakoak erabiliz.

h) Landaredi espontaneoko espezieen ezaugarri biologikoak deskribatu dira.

i) Landaredi espontaneoak laboreetan duen eragina baloratu da.

j) Belar txarren eta labore multzo nagusien arteko lotura identifikatu da.

k) Herbario bat egin da belar txarren espezieekin.

3. Landareentzat zein animalia diren kaltegarriak eta zein onuragarriak zehazten du, ezaugarri biologikoak landareen gaineko ondorioekin erlazionatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Izaki bizidun kaltegarriak eta onuragarriak sailkapen orokor batean kokatu dira.

b) Ornogabe, hegazti eta ugaztun esanguratsuenen ezaugarri morfologikoak identifikatu dira.

c) Fauna kaltegarriaren eta onuragarriaren fisiologia eta morfologia deskribatu dira.

d) Landareentzat kaltegarriak eta onuragarriak diren intsektu, nematodo eta akaro ordenak bereizi dira.

e) Intsektario bat egin da, ordena bereizgarrienekin.

f) Fauna kaltegarriak (nematodoak, akaroak, intsektuak etab.) laboreetan sortzen dituen izurri garrantzitsuenak, haien kalteak eta sintomak identifikatu dira.

g) Nematodoak, akaroak, intsektuak, ornogabeak, hegaztiak eta ugaztunak kontrolatzeko metodo eta aurreneurri nagusiak deskribatu dira.

h) Nekazaritzarentzat onuragarriak diren organismo garrantzitsuenak identifikatu dira.

i) Izurria sorrarazi ahal duen faunaren ziklo biologikoa ingurumenaren baldintzekin eta landarearen fenologiarekin erlazionatu da.

4. Landareetan eragina duten agente onuragarriak eta gaixotasunak eta kalteak sortzen dituztenak zehazten ditu eta haien ezaugarriak deskribatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Eragile onuragarriak eta gaixotasun eta kalteak sortzen dituztenak sailkatu dira.

b) Eragile biotiko nagusiak deskribatu dira: bakterioak, birusak eta onddoak.

c) Agente onuragarrietan eta gaixotasunak sortzen dituztenetan eragina duten ingurumeneko baldintzak deskribatu dira.

d) Bakterioek, birusek eta onddoek sortutako gaixotasunak transmititzeko modua baloratu da.

e) Gaixotasunen sintomak eta kalteak deskribatu dira.

f) Landare bakoitzaren gaixotasunak ezagutu dira.

g) Lagin batean gaixotasuna sortzen duten eragileak identifikatu dira.

h) Bakterioek, birusek eta onddoek sortutako gaixotasunak kontrolatzeko sistema nagusiak deskribatu dira.

i) Laginak biltzeko metodoa eta laginak laborategira eramateko protokoloa deskribatu dira.

5. Landareen osasun egoera zehazten du, jasotako informazioa baloratuz, ezarri den protokoloaren arabera.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lurraldean seinalatutako laginketa unitateak identifikatu dira.

b) Laginak hartzeko ibilbide onenak ezagutu dira.

c) Izurri eta gaixotasunen presentzia ebaluatzeko sistemak deskribatu dira. Sistema horietan oinarrituta, haiek kontrolatu beharra dagoen edo ez ondorioztatzen da.

d) Kontaketak eta lagin hartzeak egin dira, ezarritako teknika eta bitartekoekin.

e) Patologia ezezagunen laginak hartu dira laborategira bidaltzeko, ezarritako protokoloari jarraiki.

f) Eragile ez-onuragarrien presentziaren mailak interpretatu dira, eta erreferentziako balioekin erkatu dira.

g) Ingurumenaren baldintzak eta egin nahi den laginketa erlazionatu dira.

h) Dagoen fauna lagungarria kuantifikatu da.

i) Eragile ez-onuragarri bakoitzaren tratamenduaren atalasea ezagutu da.

j) Koarentenako izurriak zer diren deskribatu da.

k) Pasaporte fitosanitarioaren ezaugarriak aztertu dira.

l) Nafarroako prebentziozko oharren sistemaren esanahia deskribatu da.

m) Nafarroako prebentziozko oharren sistematik arreta egiten zaien laboreen sailkapena egin da eta haiek ebaluatzeko metodorik egokienak identifikatu dira.

6. Landareentzako babes metodoen ezaugarriak zehazten ditu, eta landareen osasunean dituzten ondorioak baloratzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Fauna kaltegarriaren, gaixotasunen, fisiopatien eta belar txarren aurkako babes metodoak sailkatu dira.

b) Zeharkako kontroleko metodoen ezaugarriak interpretatu dira.

c) Zuzeneko kontroleko metodoen ezaugarriak interpretatu dira.

d) Borroka mekanikoko eta borroka fisikoko metodoak zerrendatu dira.

e) Izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko laborantza metodoak zerrendatu dira.

f) Fauna kaltegarriaren, gaixotasunen eta belar txarren aurkako borrokan erabiltzen diren metodo kimikoak baloratu dira.

g) Metodo biologiko eta bioteknikoak deskribatu dira.

h) Izurriak, gaixotasunak eta nahiz ez den landaredi espontaneoa kontrolatzeko borroka genetikoan aplikatzen ahal diren metodoak deskribatu dira.

i) Borroka integratuko metodoa deskribatu da.

Edukiak.

Landare landuen etsaien identifikazioa:

-Kalteen sorburua eta kontrol sistemak.

-Parasitoena ez den kaltearen eta parasitoen kaltearen definizioa.

-Laboreen izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko estrategien bilakaera.

-Nafarroako laboreen istripu, izurri eta gaixotasun nagusiak.

Belar txarren ezaugarriak:

-Landaredi espontaneoa. Belar txarren definizioa eta sailkapena.

-Belar txarren ezaugarri biologikoak. Sakabanatzea.

-Belar txarrek sortzen dituzten kalteak. Aurrea hartzeko eta kontrolatzeko metodoak.

-Zereal soroetako, fruta sailetako, labore intentsiboetako eta arroz soroetako belar txarrak.

-Landare inbaditzaileak. Garrantzi ekologikoa eta ekonomikoa. Gaur egungo egoera.

-Landare parasitoak. Definizioa. Sailkapena. Landare parasito nagusiak. Garrantzi ekonomikoa.

-Espezieak sailkatzeko gakoak. Gakoen erabilera. Espezie ohikoenen identifikazioa.

-Herbarioak egitea. Erabilgarritasuna. Materialak. Landareak biltzea, egokitzea eta mantentzea.

Fauna kaltegarria eta onuragarria zehaztea:

-Izaki bizidunen sailkapena. Fauna kaltegarria eta onuragarria.

-Izurria. Kontzeptua.

-Fauna kaltegarriaren eta onuragarriaren portaera, sakabanatzeko. Sartutako fauna inbaditzailea.

-Nematodoen eta akaroen izurriak. Identifikazioa. Sailkapena. Biologia. Kalteak. Nematodoen eta akaroen izurri garrantzitsuenak. Aurrea hartzeko eta kontrolatzeko metodoak.

-Intsektuen izurriak. Identifikazioa. Sailkapena. Biologia. Kalteak. Intsektuen izurri garrantzitsuenak. Aurrea hartzeko eta kontrolatzeko metodoak.

-Fauna onuragarria. Organismo parasitoak eta harrapariak. Biologia. Organismo onuragarrien espezierik garrantzitsuenak. Nekazaritzan duten garrantzia.

-Ornogabe, hegazti eta ugaztunik garrantzitsuenak. Sailkapena eta identifikazioa. Morfologia eta fisiologia. Nekazaritzan egiten dituzten kalterik garrantzitsuenak. Aurrea hartzeko eta kontrolatzeko metodoak.

-Intsektarioak egitea. Ordenak sailkatzea. Ekipamenduak. Harrapatzea, egokitzea eta mantentzea.

Agente onuragarriak eta gaixotasunen eragileak zein diren zehaztea:

-Agente onuragarrien eta gaixotasunak eragiten dituzten agenteen sailkapena.

-Eragile biotiko onuragarriak eta kaltegarriak: bakterioak, birusak eta onddoak.

-Jatorri biotikoa duten gaixotasunak: bakterioak eta birusak. Biologia. Sintomak eta kalteak. Bakterioek eta birusek sortzen dituzten gaixotasunik garrantzitsuenak. Aurrea hartzeko eta kontrolatzeko metodoak.

-Jatorri biotikoa duten gaixotasunak: onddoak. Biologia. Sintomak eta kalteak. Onddoek sortzen dituzten gaixotasunik garrantzitsuenak. Aurrea hartzeko eta kontrolatzeko metodoak.

-Laborategiko laginak prestatzea. Jarduteko protokoloa. Emaitzen balorazioa.

Landareen osasun egoera zehaztea:

-Laginketa. Erabili behar diren teknikak.

-Kontaketak. Kontaketa guneen kokapena. Laginak hartzean jarraitu beharreko ibilbideak.

-Laginak hartzea. Landarearen laginketa: kolpatze edo frappage-a, begi kontrola, Berlesse inbutua. Aireko laginketa: kolore-tranpak, harrapatzeko jakiak, erakargarri sexualak edo feromonak dituzten tranpak.

-Lagin patologikoak prestatzea eta laborategira bidaltzea.

-Presentzia mailen interpretazioa. Landareen osasun egoera.

-Atalaseak. Motak eta kontzeptuak.

-Koarentenako izurriteak eta pasaporte fitosanitarioa.

-Prebentziozko oharren sistema Nafarroan.

Landareak babesteko metodoen ezaugarriak:

-Babesteko metodoak. Sailkapena.

-Zeharkako metodoak eta zuzeneko metodoak.

-Borroka mekanikoa eta borroka fisikoa. Kontzeptuak eta definizioak. Metodo nagusiak.

-Laborantzaren bidezko borroka. Kontzeptuak eta definizioak. Metodo nagusiak.

-Borroka genetikoa. Izurri eta gaixotasunen kontrolean genetikoki eraldatutako organismoak erabiltzea: kontzeptua, interesa eta ondorioak.

-Borroka biologikoa. Fauna lagungarria. Intsektizida biologikoak. Kontrol biologikoaren aplikazioa Nafarroako laboreetan.

-Borroka bioteknikoa. Kontzeptuak eta definizioak. Feromona sexualak. Feromona elkarrarazleak. Nahasketa sexuala.

-Kontrol kimikoa. Produktu kimikoen ezaugarriak. Laboreen babesa, borroka kimikoan oinarritua.

-Borroka integratua. Definizioa. Agroekosistemaren egonkortasuna. Borroka integratua produkzio integratuaren barnean.

Orientabide didaktikoak.

Lanbide modulu honek laboreen osasun egoera ezagutzeko behar den informazioa dauka, baita babes metodoak ere. Modulu hau amaitutakoan, ikasleak fauna lagungarria eta kaltegarria identifikatzen, gaixotasunak deskribatzen, belar txarrak eta kalteak ezagutzen, landareen osasun egoera baloratzen eta lortu nahi diren helburuetarako babes metodorik egokienak identifikatzen jakinen du.

Modulu honetan zenbait jarduera teoriko eta praktiko sartzen dira, modu osagarrian garatu behar direnak. Kasu askotan, jarduera praktikoak ikasgelan azaldutako ezagutza teorikoen indargarri izanen dira. Beste kasu batzuetan, edukietan eta ebaluazio irizpideetan azaldutako ezagutzak eta trebeziak eskuratzeko behar den metodologia izanen dira.

Ikastaroaren zati handi bat neguko hilabeteetan denez gero, ikasgeletan jartzeko ikus-entzunezko materiala eduki behar da. Gainera, ordenagailu gela bat eduki behar da, Interneterako konexioarekin, moduluan garrantzitsuak diren zenbait webgune kontsultatzeko. Beharrezkotzat jotzen da nekazaritzako laborategi bat, behar bezala hornitua, edukitzea. Estereomikroskopioak, mikroskopioak eta laborategietan erabili ohi den material txikiagoa egon behar dira. Era berean, tranpak, xafla gomadunak, euli-tranpak etab. edukitzea erabilgarria da, intsektuak harrapatzen lagundu ahal dutelako. Praktiketarako finkak irakasleei eta ikasleei zenbait labore eskaini behar dizkie (barazkiak, fruta-arbolak, estentsiboak eta abar), organismo kaltegarrien presentzia mesedetzen dutenak. Horrela, aztertu eginen dituzte, kontrolatzeko sistemak asmatu beharra erakusteko.

Iradokitzen dugu edukiak talde zoologiko eta botanikoen urtarokotasunaren arabera sekuentziatzea. Aurkezteko garaia (hau da, udako azken hilabeteak, udazkena eta negua) ia berdin zaigun edukietatik hastea gomendatzen da: bakterioak, birusak, onddoak, nematodoak eta akaroak. Gero, modu mailakatuan aurrera eginen da edukietan, udaberrian hoberen ordezkatuta daudenekin (intsektuak eta belar txarrak), aro horretan laginketa metodoak eta izurrien, gaixotasunen eta belar txarren identifikazioa aplikatuz, eta landareak babesteko metodoak garatuz.

Irakaskuntza-ikaskuntzako prozesuan moduluaren helburuak lortzea ahalbidetuko duten zenbait jarduera aplikatu beharra dago. Besteak beste, honakoak gomendatzen dira:

-Belar txarren laginak sailkatzea.

-Herbario bat egitea belar txarren espezieekin.

-Landare landuetan dagoen fauna lagungarria eta kaltegarria identifikatzea.

-Intsektario bat egitea izurri-espezie nagusiekin.

-Landareen gaixotasunak ezagutzea.

-Laboreen istripuak bereiztea.

-Laginketa metodoak, egin beharreko ibilbideak eta erabili beharreko materialak.

-Feromonak dituzten tranpak (delta, funnel) eta janari-tranpak (euli-tranpak), xafla gomadun kromotropikoak eta nahasketa sexualeko difusoreak jartzea.

-Laboreak izurrietatik, gaixotasunetatik eta belar txarretatik babesteko metodoak aztertzea.

-Izurriak eta gaixotasunak identifikatzea laborategian.

Moduluaren ezaugarriek ez dute errazten besteren finketan, nekazari partikularrenetan, bisitaldiak egitea. Halere, jarduera osagarri gisa gomendatzen da esperimentazio zentroetara eta abisu-estazioetara bisitaldiak egitea, haietan izurriak eta gaixotasunak kontrolatzeko estrategiak garatzen direlako eta nekazariei aholku emateko lana egiten dutelako.

Edukietako bakoitzerako ezagutzak kontrolatzeko galdetegiak egitea komenigarria da. Gainera, proposatutako jarduera praktiko bakoitzari buruzko txostenak eginen dituzte ikasleek, eta txostenak ebaluatu eginen dira.

Gainera, moduluaren ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzaren emaitzak lortu diren edo ez ikusiko dugu. Zenbait alderdi izanen dira kontuan: jarrera, trebezia eta zailtasunen aurrean konponbideak bilatzea. Ebaluazioa jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izanen da. Ildo horretan, taldeko jarduerak eta lanaren antolaketa baloratuko dira, baita ikasle bakoitzaren jarrera ere. Ebaluazio objektiboarekin osatuko da hori, idatzizko banakako probak eginez. Horrela, ikasgelan azaldutako eduki teorikoak eta eduki horiek gauzatzeko egiten diren prozesu praktikoak erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da.

Landare-osasuneko printzipioen modulu hau, lehen kurtsokoa, bigarren kurtsoko "Kontrol fitosanitarioa" moduluarekin erlazionatuta dago. Beraz, koordinazioa beharrezkoa da. Lehen kurtsoko modulua sarrera modukoa eta funtsezko oinarria da "Kontrol fitosanitarioa" moduluan aztertzen diren edukiak ulertzeko.

Lanbide modulua: Enpresa eta ekimena.

Kodea: 0481.

Iraupena: 60 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Ekimenari lotutako ahalmenak ezagutzen ditu, eta lanpostuetatik eta enpresa jardueretatik sortzen diren eskakizunak aztertzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Aintzat hartu da banakako ekimenak, sormenak, prestakuntzak eta lankidetzak duten garrantzia, enplegatu gisa nahiz enpresaburu gisa ekinbideetan arrakasta lortzeko ezinbesteko baldintzak diren aldetik.

b) "Berrikuntza" eta "nazioartekotze" kontzeptuak eta horiek gizartearen aurrerabidearekin eta pertsonen ongizatearen gehikuntzarekin duten lotura identifikatu dira.

c) Ekimenaren kultura zer den eta enpleguaren eta gizarte ongizatearen iturri gisa zer-nolako garrantzia duen aztertu da.

d) Nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioan abiatzen den enpresaburu baten ekimenaren nondik norakoa aztertu da.

e) "Arrisku" kontzeptua aztertu da, ekimen ororen ezinbesteko osagai gisa, eta enpresa plan baten bitartez arriskua gutxitzeko aukera ere bai.

f) "Enpresaburu" kontzeptua eta enpresa jarduera garatzeko behar diren baldintzak eta jarrerak aztertu dira.

2. Enpresa txiki bat sortzeko aukera definitzen du, ingurunearen gaineko eragina baloratuz eta balio etikoak kontuan hartuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioaren arloko negozio-ideia zehatz bat definitu da, abiapuntutzat hartuko dena enpresa plana egiteko.

b) Enpresaren ingurune orokorraren osagai nagusiak identifikatu dira; bereziki, ingurune ekonomikoa, soziala, demografikoa, kulturala, politikoa, legezkoa, teknologikoa eta nazioartekoa.

c) Negozio ideiaren egokitasuna, ase gabeko beharrak, ideiak dakarren berrikuntza edo hobekuntza, merkatuan bete nahi den nitxoa edo hutsunea eta ideiaren esparru den sektorearen prospektiba baloratu dira, hori guztia enpresa plana egiteko abiapuntu izanen baita.

d) Aztertu da ea enpresaren jardueran zer-nolako eragina duten enpresak erabiltzaileekin, hornitzaileekin, lehiakideekin eta bitartekariekin dituen harremanek, horiek baitira berariazko ingurunearen edo mikroingurunearen osagai nagusiak.

e) Nekazaritza sektoreko ETE (enpresa txiki edo ertain) batek bere mikroingurunean eta makroingurunean dituen mehatxuak eta aukerak identifikatu dira, AMIA (ahuleziak, mehatxuak, indarrak eta aukerak) azterketa baten barnean.

f) Enpresa kultura eta irudi korporatiboa zer diren eta enpresaren helburuei nola dauden loturik aztertu da.

g) Enpresen erantzukizun sozialaren fenomenoa eta enpresaren estrategiaren osagai gisa duen garrantzia aztertu dira.

h) Nekazaritzako enpresa baten balantze soziala egin da eta enpresa horien kostu sozial nagusiak deskribatu dira, bai eta sortzen dituzten onura sozialak ere.

i) Nekazaritza arloko enpresetan, balio etiko eta sozialak kontuan hartzen dituzten jardunbideak identifikatu dira.

j) Enpresaren estrategia deskribatu da, enpresaren helburuekin lotuz, eta marketin plana zehaztu da.

3. Produkzioaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana egiten du enpresarentzat, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana ere bai.

Ebaluazio irizpideak:

a) Enpresa bateko oinarrizko eginkizunak deskribatu dira, eta "sistema" kontzeptua aztertu da enpresari aplikatuta.

b) Fase hauek definitu dira: produkzioa edo zerbitzua, produkziorako estrategiak eta kalitaterako estrategiak.

c) Ikerketa, garapen eta berrikuntza (I+G+B) arloko ekintzen beharra baloratu da.

d) Antolaketaren eta langileriaren eredua definitu da, produkzioaren edo zerbitzuaren beharrak edo/eta merkatuaren eskakizunak kontuan harturik.

e) Horniduraren funtsezko alderdiak definitu dira: hornitzaileak aukeratzea eta materialak aukeratzea.

f) Jarduerarako egin behar diren inbertsioak identifikatu eta baloratu dira, bai eta finantzabideak ere.

g) Nekazaritza sektoreko ETE baten bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana egin da.

h) Kontabilitateko oinarrizko kontzeptuak aztertu dira.

i) Kontabilitateko informazioa aztertzeko oinarrizko teknikak deskribatu dira, batez ere enpresaren kaudimenari, likideziari eta errentagarritasunari dagokienez.

j) Ahuleziak eta indarrak aztertu dira, AMIA azterketa osatuz.

k) Produkzio planaren inguruko guztia eta bideragarritasun ekonomiko-finantzarioaren gaineko azterlana enpresa planean sartu dira.

l) Nekazaritza sektoreko ETE bat sortzeko erabakia aurrera eramatearen egokitasuna baloratu da.

4. Nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioaren arloko enpresa bat sortu eta abian jartzeko urratsak egiten ditu, forma juridikoa hautatuz eta hari lotutako legezko betebeharrak identifikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Enpresaren forma juridiko guztiak aztertu dira.

b) Enpresaren jabeek, hautaturiko forma juridikoaren arabera, zenbaterainoko lege-erantzukizuna duten zehaztu da.

c) Enpresaren forma juridiko desberdinetarako ezarritako tratamendu fiskalak bereizi dira.

d) Indarra duen legeriak ETE bat eratzeko eskatzen dituen izapideak aztertu dira.

e) Nekazaritzako enpresak sortzeko eskuratzen ahal diren laguntza guzti-guztien bilaketa egin da.

f) Forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak, laguntzak eta diru-laguntzak enpresa planean sartu dira.

g) ETE bat abian jartzeko aholkularitza eta kudeaketa administratiboa enpresatik kanpo lortzeko bideak identifikatu dira.

5. ETE baten kudeaketa administratibo eta finantzarioko oinarrizko jarduerak egiten ditu, kontabilitate eta zerga betebehar nagusiak identifikatzen ditu eta agiriak betetzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Kontabilitateko informazioa erregistratzeko teknikak aztertu dira.

b) Nekazaritzako enpresa baten zerga betebeharrak definitu dira.

c) Zerga egutegiko zerga motak bereizi dira.

d) Nekazaritzako ETE batentzat merkataritzako eta kontabilitateko oinarrizko agiriak bete dira (fakturak, albaranak, eskabide orriak, kanbio letrak, txekeak eta beste batzuk), eta agiri horiek enpresan egiten dituzten zirkuituak deskribatu dira.

Edukiak.

Enpresa ekimena:

-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioan.

-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.

-Ekintzaileen jarduna, nekazaritzako ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.

-Ekimenaren arriskua.

-"Enpresaburu" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.

Enpresa eta bere ingurunea:

-Enpresa plana: negozio ideia nekazaritzako enpresa baten esparruan.

-Nekazaritzako ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.

-Nekazaritzako ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.

-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.

-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.

-Marketin plana.

Enpresako produkzioaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana:

-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.

-Produkzio prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.

-Nekazaritzako ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa.

-Inbertsio plana. Finantzaketa plana.

-Errentagarritasun atalasea.

-Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.

-Kontabilitateko informazioa aztertzea.

-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.

-Enpresa plana: produkzio plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.

Enpresa bat sortu eta abian jartzea:

-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.

-Forma juridikoa hautatzea.

-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.

-Enpresa bat eratzeko administrazio izapideak.

-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.

-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.

Administrazio eginkizunak:

-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.

-Enpresen zerga betebeharrak.

-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.

-Nekazaritzako enpresa baten administrazio kudeaketa.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak lortzen dituzte beren ekimena garatzeko enpresaren esparruan, hala autoenpleguan nola inoren konturako lanean erantzukizunak eta eginkizunak beren gain hartzeko garaian.

Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, azken horretan irakaskuntza-ikaskuntzako prozesu osoa bereziki azpimarratuz, ondokoak direla medio:

-Nekazaritza sektoreari buruzko informazio iturriak erabiltzea.

-Kasu praktikoen eta talde-dinamiken bitartez, ekintzaileen jarrerak ulertu eta baloratzea, eta nekazaritza sektorean haien beharra norainokoa den zehaztea.

-Enpresaburuekin, enpresa elkarte eta sindikatuen ordezkariekin eta administrazioekin harremanak izatea, jarduera osagarrien bidez (solasaldiak, bisitak etab.), ikasleen espiritu ekintzailea eta sektorearen ezagutza sustatzeko.

-Sektoreko ETEentzako kudeaketa administratiboko programak erabiltzea.

-Nekazaritza sektorearekin zerikusia duen enpresa plan baten proiektua egitea, negozioa abian jartzearen alderdi guztiak biltzen dituena: bideragarritasuna, produkzioaren eta giza baliabideen antolaketa, merkataritzako ekintza, administrazio eta finantza kontrola, eta gizarte erantzukizunaren justifikazioa.

"Enpresa eta ekimena" moduluaren garapenean edukiek duten hurrenkera sekuentziazio irizpide logikoen ondorio da, eta honela banatu liteke ikasturteko hiru hiruhilekoen artean:

-Ikasleek ez dute ezagutzen lan eginen duten sektorearen errealitatea. Horregatik, hasierako jarduerek sektore horretara hurbildu behar dituzte eta lanbide jardueran behar diren ekintzarako gaitasunak zein diren erakutsi behar diete.

-Hurrengo urratsean, ikasleei negozioaren ideia definitzeko erronka ezartzen ahal zaie. Horretarako, inguruko mehatxuak eta aukerak baloratu behar dituzte eta enpresaren helburuak planteatu, bai eta horiek lortzeko estrategiak eta ekintzak ere.

-Helburuak eta horiek lortzeko bideak definiturik, ikasleek enpresa plana egin dezakete, enpresa eratzeko prozesuan aurrera jarraitu ala ez erabakitzeko.

-Aurrera eginez gero, ikasleek enpresarentzako forma juridiko egokiena hautatzearekin zerikusia duten jarduerak egin behar lituzkete, eta enpresaren kudeaketa administratiboari dagozkion alderdi nagusiak ezagutu.

Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:

-Autodiagnostikorako hainbat motatako testak egitea, ondokoak baloratzeko: negozio ideiaren inguruko proiektuaren heldutasun maila, ekintzaile baten gaitasun eta trebetasun orokorrak, eta produktua edo zerbitzua salduko den merkatuari buruzko ezagutza.

-Bai enpresa barnean bai gizarte ingurunean praktika onak aplikatzeari buruz ikertzea.

-Enpresa plana egitea, ondoko jarduketen bitartez:

• Planaren helburuak ezartzea.
• Ekintzailearen gaitasunak eta kualifikazioak identifikatzea enpresa proiektuari dagokionez. Behar izanez gero, prestakuntza planifikatzea.
• Produktuaren edo zerbitzuaren oinarrizko ezaugarriak, asetzen dituen beharrak, berezitasunak, xede duen merkatua, bezeroengana iristeko erabiliko diren bideak eta beste datu interesgarri batzuk deskribatzea.
• Merkatuaren azterketa egitea: eskariaren analisirako inkesta prestatzea eta lortzen diren datuak aztertzea. Inguruko lehia aztertzea. Produktu edo zerbitzu bera merkaturatzen duten enpresen zerrenda eta konparazio-azterketa egitea.
• Marketin plana egitea, banaketa bideak, prezio politikak eta sustapen estrategiak azalduz.
• Produkzio prozesua diseinatzea: beharko diren azpiegitura eta instalazioen azterlana egitea, fabrikazioaren edo zerbitzuaren prozesua diseinatzea, horniduraren aurreikuspena egitea eta izakinak baloratzeko metodo desberdinekin ariketak egitea.
• Egindako proiektuaren arabera enpresan beharko diren lanpostuak identifikatzea, eta bakoitzaren eginkizunak azaltzea, eta hori guztia grafikoki adieraztea organigrama batean.
• Hasierako inbertsioa osatzen ahal duten oinarrizko kontzeptuak eta horiek finantzatzeko eskura dauden bideak jakinik, haien aurreikuspena egitea, proposaturiko enpresa proiektuaren beharrak asetzeko.
• Salerosketa kasuak garatzea, enpresa jarduerarako oinarrizko agiriak erabiliz: eskabidea, albarana, faktura, txekea eta ordainagiria.
• Emaitza desberdinak dituzten egoera balantzeak aztertzea.
• Zailtasun maila desberdinetako egoera balantzeak egin eta finantza adierazleen bitartez aztertzea.
• AMIA sistemaren bidez zenbait egoera aztertzea, gero sistema hori enpresa proiektuari aplikatzeko.

-Forma juridiko bakoitzaren alde onak eta txarrak identifikatzea, prestatu den enpresa proiektuari aplikatzeko.

-Enpresa planean eragina duten eraketa eta administrazio izapide berariazkoak eta orokorrak banan-banan azaltzea.

-Nahitaezkoak diren kontabilitate eta zerga betebeharrak identifikatzea.

-Zergen arloan Estatuko arauek Nafarroako Foru Komunitatekoekin dituzten desberdintasunak azaltzea.

Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.

Gomendagarria da, halaber, ikasleak taldekatzearen teknika erabiltzea proposaturiko jarduerak egiteko eta, kasua bada, ikasleen azalpen jarduerak egiteko. Teknika horrek talde-lanaren estrategiak aplikatzea ahalbidetuko luke. Estrategia horiek aztergai izanen dira "Lanerako prestakuntza eta orientazioa" moduluan.

Bestalde, "Lanerako prestakuntza eta orientazioa" eta "Enpresa eta ekimena" moduluek elkarrekin lotura estua dute, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak, gastu sozialak eta beste gai batzuk azaltzen dituzten edukietan, hain zuzen ere. Hortaz, bikoizketak saihestearren, bi lanbide modulu horiek ematen dituzten irakasleen arteko koordinazioa beharrezkoa litzateke.

Azkenik, komenigarria litzateke koordinazioa izatea "Enpresa eta ekimena" moduluko irakasleen eta irakasle teknikoen artean, ondoko gaietan, adibidez:

-Enpresaburuekin harremanak izatea, ikasleek hurbiletik ezagutu ahal dezaten beren prestakuntzaren helburu den eta ziur aski lana emanen dien sektorearen errealitatea.

-Ikasleek enpresa plana egiteko eskatzen dituzten datuak ematea: produkzio prozesua, instalazioa, enpresa hornitzaileen zerrendak, materialen prezioak eta beste batzuk.

Lanbide modulua: Nekazaritzako produkzioa I.

Kodea: 0476a.

Iraupena: 160 ordu.

1. Belarki-labore estentsiboak eta fruta-arbolak ureztatzeko behar diren eragiketak egiten ditu, eta ureztatzeko sistema eman beharreko ur kantitatearekin erlazionatzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lur azaleko ureztapenetan ura bideratu eta banatzeko lanak egin dira.

b) Ureztatze sistemaren elementu mugikorrak jartzeko behar diren eragiketak egin dira.

c) Ureztapena programatu da, kontrol elementuak erabiliz.

d) Laborea ureztatu da, ur beharrak edo garbitzeko beharrak bete arte, kontrol elementuak erabiliz.

e) Ureztatzeko tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

2. Belarki-labore estentsiboak eta fruta-laboreak ongarritzen ditu, aplikatu beharreko teknikak eta prozedurak azterturik.

Ebaluazio irizpideak:

a) Azaleko ongarritze beharrak aseko dituen ongarri mota aukeratu da.

b) Fertirrigazioan, hidroponian eta hosto-ongarriketan erabiltzen diren ongarriak aukeratu dira.

c) Fertirrigaziorako elikagai-nahasketak prestatu dira.

d) Laborantza hidroponikoan abiaburuko disoluzioak prestatu dira.

e) Hidroponian ongarritze-parametroen gaineko kontrolak egin dira.

f) Hosto-ongarria eman da.

g) Ongarritzeko tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

3. Landareak ekoizteko behar diren mintegiko lanak egiten ditu, merkatuak eskatzen dituen baldintza ekonomikoak eta kalitate baldintzak betez.

Ebaluazio irizpideak:

a) Landare ekoizpenaren programazioa prestatu da.

b) Hazien bidezko ugalketa eta ugalketa begetatiboa antolatu dira.

c) Haztegia prestatu da eta mintegiko landareak ezarri arteko lanak egin dira.

d) Mintegiko landareak birlandatu arte hazteko laborantza lanak egin dira.

e) Hazia, haziaren biologia eta ugalketa begetatiboko sistemak deskribatu dira.

f) Heltzearen eta bilketaren egutegia eta haziak eta landare-material osasuntsua biltegiratu, hautatu eta tratatzeko sistemak deskribatu dira.

g) Mintegiko ingurumenaren aldaketa koordinatzeko instalazioak, mekanismoak eta automatismoak erabili dira.

h) Mintegiko produktuen kalitateari buruzko oinarrizko araudia ezagutzen da.

4. Belarki-labore estentsiboetan eta fruta-laboreetan laborantza lanak egiten ditu eta labore motarekin eta dagozkion teknikekin erlazionatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Laborantza lanak sailkatu dira, lantzen den espeziearen eta lortu nahi den produktuaren arabera.

b) Txertaketa motak identifikatu eta burutu dira, fruta-arbolaren espeziearen arabera.

c) Zurkaiztatzeko teknikak deskribatu dira, labore motaren arabera.

d) Inausketa motak bereizi dira, espeziearen eta fruta-laborearen arabera.

e) Bakantzeko edo puntak mozteko teknikak erabili dira.

f) Fruituak mamitzea errazten duten teknikak erabili dira.

g) Lerro edo kaleen arteko laborantza motak identifikatu dira.

h) Laborantza behartuko instalazioetan ingurumena kontrolatzeko sistemak erabili dira.

i) Laborantza lanetarako tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

5. Belarki-labore estentsiboen eta fruta-laboreen uzta bildu, manipulatu eta egokitzen du, eta nekazaritza modernoko teknikak eta metodoak justifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Heldutasun egoera zehazteko metodoak ezagutu dira.

b) Bilketarako edo aprobetxamendurako unerik onena zehaztu da.

c) Bilketarako teknikak aplikatu dira, labore motaren arabera.

d) Uztaren hondakinak sailkatu egin dira, aprobetxatzeko edo ezabatzeko.

e) Bilketan eta garraioan erabiltzen diren ontziak aukeratu dira.

f) Nekazaritzako produktuak ontziratu eta biltegiratu aurretik egokitzeko teknikak aplikatu dira.

g) Nekazaritzako hainbat produktu garraiatzeko, ontziratzeko eta biltegiratzeko sistemak ezagutu dira.

h) Biltzeko, ontziratzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

i) Bilketak, ontziratzeak, garraioak eta biltegiratzeak produktuaren kalitatean duten eragina baloratu da.

6. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako ustiategiko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.

c) Erabiltzen diren materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu da, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.

Edukiak.

Belarki-labore estentsiboak eta fruta-laboreak ureztatzeko eragiketak:

-Ura bideratu eta banatzeko eragiketak lur azaleko ureztaketan.

-Ureztatzeko sistemaren elementu mugikorren erabilera.

-Ureztaketaren programazioa labore motaren arabera.

-Ureztatzea.

-Ureztatzeko tresna eta ekipamendu berariazkoak. Mantentze lanak.

Belarki-labore estentsiboak eta fruta-laboreak ongarritzea:

-Ongarri mota aukeratzea.

-Hosto-ongarriketa.

-Elikagaien nahasturak prestatzea.

-Laboreak ongarritzeko tresna, ekipamendu eta makina berariazkoak. Mantentze lanak.

Mintegiko lanak egitea.

-Mintegiko produkzioaren egutegia eta programazioa.

-Sakabanatze sistemak.

-Substratu, erretilu eta edukiontzi motak. Desinfekzioa. Ereiteak eta birlandaketak.

-Mintegiaren erabilera.

-Mintegian ingurumena kontrolatzeko mekanismoak.

-Hazien heltzea, bilketa eta biltegiratzea. Letargia eta tratamendua. Hazkuntzarako landare zatien kalitate eta osasun baldintzak.

-Mintegiko landareen kalitate arauak.

Belarki-labore estentsiboei eta fruta-laboreei aplikatzen zaizkien laborantza lanak:

-Laborantza lanak.

-Zurkaiztatzea. Zurkaitzak. Motak.

-Txertaketak.

-Inausketa: printzipio orokorrak. Formazio begetatiboak eta fruitu-emaileak.

-Bakantzea.

-Puntak moztea. Zuritzea. Poltsaratzea.

-Fruituak mamitzea.

-Giroaren parametroen kontrola laborantza behartuko azpiegituretan.

-Laborantza eza.

-Lerro eta kaleen arteko laborantza lanak.

-Laborantza lanetarako berariazko erreminta, ekipamendu eta makinak. Mantentze lanak.

Belarki-labore estentsiboen eta frutaren bilketa, manipulazioa eta egokitzapena:

-Heldutasun fisiologikoa eta komertziala. Heldutasun egoera zehazteko metodoak.

-Bilketa.

-Bilketan erabiltzen diren ontziak.

-Nekazaritzako produktuak garraiatzea.

-Nekazaritzako produktuak egokitzea.

-Nekazaritzako produktuak biltegiratzeko sistemak.

-Biltzeko, ontziratzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko berariazko erreminta, ekipamendu eta makinak. Mantentze lanak.

-Nekazaritzako produktuen kalitatea. Arauak.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Nekazaritzako ustiategia seinaleztatzea.

-Segurtasuna nekazaritzako ustiategian.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Orientabide didaktikoak.

Nekazaritzako produkzioari buruzko moduluaren bitartez ikasleek behar duten prestakuntza har dezakete nekazaritzako produktuak ekoitzi, bildu, garraiatu eta biltegiratzeko eginkizunak betetzeko. Eginkizun horiek barne hartzen dituzte ureztatze lanak, laboreen ongarritzea, hidroponiako kontrolak eta laborantza lanak, besteak beste. Garatu behar diren gaiek hain eremu zabala hartzen dutenez, modulua bi ikasturtetan banatzea iradokitzen da. Lehen ikasturtean belarki-labore estentsiboen eta fruta-laboreen nekazaritza-produkzioa izanen da aztergai, eta bigarren ikasturtean belarki-labore intentsiboak.

Funtsean "Nekazaritzako produkzioa I" modulua praktikoa da eta laborantza estentsiborako eta fruta-arboletarako nekazaritza-finkan eta berotegietan garatuko da nagusiki, toki egokiak baitira teknika horiek gauzatzeko, laborantza lanetan aplikatu beharreko material guztiak erabiliz. Zati teorikoa erabilera anitzeko gela batean garatuko da. Interneterako sarbidea izanen da, ikasleek informazio teknikoa, aldizkariak, sektoreko enpresen merkataritza-katalogoak eta laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen babesari buruzko araudia kontsultatu ahal ditzaten.

Modulu honen edukiak ikasteko sekuentzia baldintzatzen duen oinarrizko printzipio metodologikoa nekazaritza-egutegira egokitu beharra da. Horregatik, modulu hau nekazaritzako produkzioaren araberako hiru multzo handitan banatu da, eta edukien atalean ezarritako eragiketa-sekuentzia aplikatuko zaio horietako bakoitzari:

-Belarki-labore estentsiboak.

-Frutagintza.

-Nekazaritzako landareen produkzioa.

Laneko arriskuen prebentzioa eta ingurumen babesa zeharkako gai gisa landuko dira eduki-multzo guztietan, eta oso gogoan hartu beharko dira ureztatzeko ekipamenduak erabiltzeko eta mantentzeko lanetan, laboreak ongarritzeko ekipamendu eta material berariazkoetan, laborantza lanetan eta belarki-labore estentsiboen eta frutaren bilketa, ontziratze, garraio eta biltegiratze lanetan.

Modulu honetan bada kontuan hartu beharreko beste printzipio metodologiko bat, alegia, jarduera praktikoak azalpen teorikoetan oinarritu behar direla, ikasleek nekazaritzako produkzio desberdinetako lanari lotutako bitartekoak, hizkuntza eta jakintza bereganatu ditzaten.

Gero, jarduera praktikoak behin eta berriro errepikatuz, ikasleek beren gaitasun eta trebetasunak indartuko dituzte jardun ekonomikoagoa, lehiakorragoa eta profesionalagoa lortzeko.

Azkenik, beharrezkoa da bestelako gaitasunak garatzea, eguneroko lanean sortzen diren gorabehera ugarietan ikasleak gai izan daitezen konponbideak askatasunez eta zentzuz hautatzeko, ikerketa eta askotariko iturrien kontsulta direla medio.

Ikastetxean landu ohi diren belarki-labore estentsiboetako espezieak ereiteko eta landatzeko garaiak eta fruta-arbolen ziklo biologikoko estadio, aldi eta faseen segida kronologikoa hartzen dira kontuan moduluaren erritmoa eta egin beharreko jarduerak erabakitzeko. Jarduera adierazgarri gisa, besteak beste, honako hauek egitea iradokitzen da:

-Inausteko irizpideak definitzea eta fruta-arbolaren organo guztiak identifikatzea, aurkeztu behar dituzten lanen bidez.

-Fruta-arbolak inaustea, hasi hezurdunetatik eta pipitadunetaraino, tartean eraketa eta produkzio sistemak direla.

-Fruta-arbolen finka mantentzea: produkzioan ari dela, eratzen ari dela, eta berritzen ari dela.

-Urtero fruta-arbolen ilara bat adargabetu, moztu, atera eta hondakinak txikitzea, eta, maiztasun berarekin, zuloak egiteko, landareak sartzeko eta lurra estaltzeko diseinua eta lanak egitea.

-Mintegietan erabiliko diren fruta-arbolen txertakak ereiteko haziak bildu eta tratatzea, bideratze tradizional, moderno edo in vitro-koen planifikazioen arabera, meristemoen hazkuntza eta mikrotxertaketa direla medio, fruta-arbolen landareak lortzeko, eta, bien bitartean, berotegian mota guztietako mintegi landareak ekoizteko programazio orokorrari eustea.

Halaber, ikaskuntzaren emaitzak lortze aldera, ikasleek eginbehar hauek izanen dituzte:

-Finkan ezarritako labore guztiak mantentzen eta garatzen laguntzea modu aktiboan, eta lanak eraginkortasunez, azkar eta txukun burutzea.

-Ikasturtearen hasieran apunteak banatzen badira, apunteak irakaslearen azalpenekin osatzea.

-Zailtasunak eta kasu praktikoak ebaztea, ikerketa eginez bakarka, Interneten edo beste iturri bibliografiko batzuetan (aldizkariak, testuak etab.).

-Finkan erabiltzen diren espezieetako bakoitzaren hazkuntzari buruzko laburpena egitea, bereziki azpimarratuz espezie bakoitzaren alderdi bereizgarriak.

"Nekazaritzako produkzioa I" modulua ondoko moduluekin lotuta dago, eta koordinazio berezia izan beharko du haiekin:

-"Nekazaritzako produkzioa II". Orientabide didaktikoen hasieran aipatu denez, modulu honek, "Nekazaritzako produkzioa I" moduluarekin batera, nekazaritzako produkzioaren esparru guztietan lan egiteko behar diren gaitasunak biltzen ditu.

-"Laboreen ezarpena", bigarren kurtsokoa. Modulu horretan ikasten da nola prestatu behar den lurra laborantzarako eta nola erein, landatu eta birlandatu behar diren barazki-laboreak eta lurzorurik gabekoak; beraz, haren sekuentziak "Nekazaritzako produkzioa I" moduluaren erritmoari eragiten dio.

-"Lantegia eta trakzio-ekipamenduak", lehen kurtsokoa. Traktoreen erabilera eta mekanizazioa ezagutzea funtsezkoa da "Nekazaritzako produkzioa I" moduluko praktikak egin ahal izateko.

-"Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak". Modulu horrek nekazaritzako produkzioko lanei ekiteko behar diren azpiegituren funtzionaltasuna mantentzen digu.

-"Kontrol fitosanitarioa", bigarren kurtsokoa. Bere tratamendu-erritmoarekin finkari osasuntsu eusten dio.

-"Agronomiaren oinarriak". Oinarrizko printzipio teorikoak biltzen ditu, "Nekazaritzako produkzioa I" modulua ongi ulertu eta aprobetxatzeko beharrezkoak direnak.

Lanbide modulua: Nekazaritzako produkzioa II.

Kodea: 0476b.

Iraupena: 110 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Belarki-labore intentsiboak ureztatzeko behar diren eragiketak egiten ditu, eta ureztatzeko sistema eman beharreko ur kantitatearekin erlazionatzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lur azaleko ureztapenetan ura bideratu eta banatzeko lanak egin dira.

b) Ureztatze sistemaren elementu mugikorrak jartzeko behar diren eragiketak egin dira.

c) Ureztapena programatu da, kontrol elementuak erabiliz.

d) Laborea ureztatu da, ur beharrak edo garbitzeko beharrak bete arte, kontrol elementuak erabiliz.

e) Ureztatzeko tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

2. Belarki-labore intentsiboak ongarritzen ditu, aplikatu beharreko teknikak eta prozedurak azterturik.

Ebaluazio irizpideak:

a) Azaleko ongarritze beharrak aseko dituen ongarri mota aukeratu da.

b) Fertirrigazioan, hidroponian eta hosto-ongarriketan erabiltzen diren ongarriak aukeratu dira.

c) Fertirrigaziorako elikagai-nahasketak prestatu dira.

d) Laborantza hidroponikoan abiaburuko disoluzioak prestatu dira.

e) Hidroponian ongarritze-parametroen gaineko kontrolak egin dira.

f) Hosto-ongarria eman da.

g) Ongarritzeko tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

3. Belarki-labore intentsiboetan laborantza lanak egiten ditu eta labore motarekin eta dagozkion teknikekin erlazionatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Laborantza lanak sailkatu dira, lantzen den espeziearen eta lortu nahi den produktuaren arabera.

b) Txertaketa motak identifikatu eta burutu dira, barazki espeziearen arabera.

c) Zurkaiztatzeko teknikak deskribatu dira, labore motaren arabera.

d) Inausketa motak bereizi dira, espeziearen eta barazki-laborearen arabera.

e) Bakantzeko edo puntak mozteko teknikak erabili dira.

f) Fruituak mamitzea errazten duten teknikak erabili dira.

g) Lerro edo kaleen arteko laborantza motak identifikatu dira.

h) Laborantza behartuko instalazioetako ingurumena kontrolatzeko sistemak erabili dira.

i) Laborantza lanetarako tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

4. Belarki-labore intentsiboen uzta bildu, manipulatu eta egokitzen du, eta nekazaritza modernoko teknikak eta metodoak justifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Heldutasun egoera zehazteko metodoak ezagutu dira.

b) Bilketarako edo aprobetxamendurako unerik onena zehaztu da.

c) Bilketarako teknikak aplikatu dira, labore motaren arabera.

d) Uztaren hondakinak sailkatu egin dira, aprobetxatzeko edo ezabatzeko.

e) Bilketan eta garraioan erabiltzen diren ontziak aukeratu dira.

f) Nekazaritzako produktuak ontziratu eta biltegiratu aurretik egokitzeko teknikak aplikatu dira.

g) Nekazaritzako hainbat produktu garraiatzeko, ontziratzeko eta biltegiratzeko sistemak ezagutu dira.

h) Biltzeko, ontziratzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira eta lehen mailako mantentze lanak egin zaizkie.

i) Bilketak, ontziratzeak, garraioak eta biltegiratzeak produktuaren kalitatean duten eragina baloratu da.

5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako ustiategiko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.

c) Materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.

Edukiak.

Belarki-labore intentsiboak eta lurzorurik gabeko laboreak ureztatzeko eragiketak:

-Ura bideratu eta banatzeko eragiketak lur azaleko ureztaketan.

-Ureztatzeko sistemaren elementu mugikorren erabilera.

-Ureztaketaren programazioa labore motaren arabera.

-Ureztatzea.

-Ureztatzeko tresna eta ekipamendu berariazkoak. Mantentze lanak.

Belarki-labore intentsiboak eta lurzorurik gabeko laboreak ongarritzea:

-Ongarri mota aukeratzea.

-Nutrizioa labore hidroponikoetan eta aeroponikoetan.

-Hosto-ongarriketa.

-Elikagaien nahasturak prestatzea.

-Parametroen kontrola hidroponian.

-Laboreak ongarritzeko tresna, ekipamendu eta makina berariazkoak. Mantentze lanak.

Laborantza lanak belarki-labore intentsiboetan eta lurzorurik gabeko laboreetan:

-Laborantza lanak.

-Zurkaiztatzea. Zurkaitzak. Motak.

-Baratzeko landareen txertaketak.

-Baratzeko landareen inausketa: printzipio orokorrak.

-Bakantzea.

-Fruituak mamitzea.

-Ingurumen parametroen kontrola laborantza behartuko azpiegituretan.

-Laborantza eza.

-Lerro eta kaleen arteko laborantza lanak.

-Laborantza lanetarako berariazko erreminta, ekipamendu eta makinak. Mantentze lanak.

Baratzeko produktuen bilketa, manipulazioa eta egokitzapena:

-Heldutasun fisiologikoa eta komertziala. Heldutasun egoera zehazteko metodoak.

-Bilketa.

-Bilketan erabiltzen diren ontziak.

-Nekazaritzako produktuak garraiatzea.

-Nekazaritzako produktuak egokitzea.

-Nekazaritzako produktuak biltegiratzeko sistemak.

-Biltzeko, ontziratzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko berariazko erreminta, ekipamendu eta makinak. Mantentze lanak.

-Nekazaritzako produktuen kalitatea. Arauak.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Nekazaritzako ustiategia seinaleztatzea.

-Segurtasuna nekazaritzako ustiategian.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Orientabide didaktikoak.

Lanbide modulu honen bitartez ikasleek behar duten prestakuntza har dezakete nekazaritzako produktuak ekoitzi, bildu, garraiatu eta biltegiratzeko eginkizunak betetzeko. Eginkizun horiek barne hartzen dituzte ureztatze lanak, laboreen ongarritzea eta laborantza lanak, besteak beste. Modulu honetan osatu eginen dira lehen kurtsoko "Nekazaritzako produkzioa I" moduluan garatutako trebetasunak. Hartara ikasleek nekazaritzako produkzioaren osotasuneko ikuspegia lortuko dute. "Nekazaritzako produkzioa I" moduluko orientabide didaktikoetan adierazi den moduan, bigarren kurtso honetan belarki-labore intentsiboen nekazaritzako produkzioa irakatsiko da.

Funtsean "Nekazaritzako produkzioa II" modulua praktikoa da eta laborantza intentsiborako eta hidroponiarako nekazaritza-finkan eta berotegietan garatuko da nagusiki, toki egokiak baitira teknika horiek gauzatzeko, laborantza lanetan aplikatu beharreko material guztiak erabiliz. Zati teorikoa erabilera anitzeko gela batean garatuko da. Interneterako sarbidea izanen da, ikasleek informazio teknikoa, aldizkariak, sektoreko enpresen merkataritza-katalogoak eta laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen babesari buruzko araudia kontsultatu ahal ditzaten.

Modulu honen edukiak ikasteko sekuentzia baldintzatzen duen oinarrizko printzipio metodologikoa nekazaritza-egutegira egokitu beharra da. Horregatik, modulu hau nekazaritzako produkzioaren araberako hiru multzo handitan banatu da, eta edukien atalean ezarritako eragiketa-sekuentzia aplikatuko zaio horietako bakoitzari:

-Baratzezaintza, belarkien laborantza intentsiboa.

-Loregintza.

-Lurzorurik gabeko laborantza.

Laneko arriskuen prebentzioa eta ingurumen babesa zeharkako gai gisa landuko dira eduki-multzo guztietan, eta oso gogoan hartu beharko dira ureztatzeko ekipamenduak erabiltzeko eta mantentzeko lanetan, laboreak ongarritzeko ekipamendu eta material berariazkoetan, laborantza lanetan eta baratzezaintzako produktuen bilketa, ontziratze, garraio eta biltegiratze lanetan.

Modulu honetan bada kontuan hartu beharreko beste printzipio metodologiko bat, alegia, jarduera praktikoak azalpen teorikoetan oinarritu behar direla, ikasleek nekazaritzako produkzio desberdinetako lanari lotutako bitartekoak, hizkuntza eta jakintza bereganatu ditzaten.

Gero, jarduera praktikoak behin eta berriro errepikatuz, ikasleek beren gaitasun eta trebetasunak indartuko dituzte jardun ekonomikoagoa, lehiakorragoa eta profesionalagoa lortzeko.

Azkenik, beharrezkoa da bestelako gaitasunak garatzea, eguneroko lanean sortzen diren gorabehera ugarietan ikasleak gai izan daitezen konponbideak askatasunez eta zentzuz hautatzeko, ikerketa eta askotariko iturrien kontsulta direla medio.

Nekazaritzako urteak eta laboreen egutegiak agintzen dute noiz erein eta landatu behar diren barazki espezieak, mozteko lore espezieak eta loreontzikoak. Horren arabera antolatuko dira moduluaren erritmoa eta egin beharreko jarduerak. Jarduera adierazgarri gisa, besteak beste, honako hauek egitea iradokitzen da:

-Ureztatzeko sistemak definitzea, ildoka ureztatzeko sistema eskuzkoetatik eta mekanikoetatik hasi, eta labore hidroponikoak aldi berean ureztatzen eta ongarritzen dituzten sistema automatiko sofistikatuenetaraino. Askotariko materialak erabiliko dira eta haien ezaugarriak zehaztuko, aitzurretik hasi eta ureztapen-burua programatzeko material eta erreminta modernoetaraino.

-Zurkaiztatzeko sistema desberdinak instalatzea, labore motetara eta haien landare-tarteetara egokituta, etxeko edo merkataritzako material guztiak erabiliz.

-Ikasleei erakustea nola erabiltzen diren baratzezaintzako landareen txertakak eta txertoak, hainbat argibide azalduz: oinarriak, abantailak, zein garaitan aplikatu eta burutu behar diren prozedurak eta teknikak, merkatuak eskaintzen dizkigun materialekin.

-Baratzezaintzako hainbat labore bideratzea beren ziklo begetatiboan zehar, inausteko zenbait teknika aplikatuz, zerikusia dutenak loraketa motekin eta fruituak mamitu eta hazteko moduarekin.

Halaber, ikaskuntzaren emaitzak lortze aldera, ikasleek eginbehar hauek izanen dituzte:

-Finkan ezarritako labore guztiak mantentzen eta garatzen laguntzea modu aktiboan, eta lanak eraginkortasunez, azkar eta txukun burutzea.

-Ikasturtearen hasieran apunteak banatzen badira, apunteak irakaslearen azalpenekin osatzea.

-Zailtasunak eta kasu praktikoak ebaztea, ikerketa eginez bakarka, Interneten edo beste iturri bibliografiko batzuetan (aldizkariak, testuak etab.).

-Finkan erabiltzen diren espezieetako bakoitzaren hazkuntzari buruzko laburpena egitea, bereziki azpimarratuz espezie bakoitzaren alderdi bereizgarriak.

"Nekazaritzako produkzioa II" modulua ondoko moduluekin lotuta dago, eta koordinazio berezia izan beharko du haiekin:

-"Laboreen ezarpena", bigarren kurtsokoa. Modulu horretan ikasten da nola prestatu behar den lurra laborantzarako eta nola erein, landatu eta birlandatu behar diren barazki-laboreak eta lurzorurik gabekoak; beraz, haren sekuentziak "Nekazaritzako produkzioa II" moduluaren erritmoari eragiten dio.

-"Kontrol fitosanitarioa", bigarren kurtsokoa. Bere tratamendu-erritmoarekin finkari osasuntsu eusten dio.

Lanbide modulua: Laboreen ezarpena.

Kodea: 0475.

Iraupena: 110 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Nekazaritzako ustiategiko produkzioaren orientazioa definitzen du, eskura dauden baliabideak eta merkatuaren eskaria identifikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako ustiategi moten ezaugarriak zehaztu dira.

b) Nekazaritzako ustiategien produkzio-ezaugarriak identifikatu dira.

c) Kalitate eta errentagarritasun irizpideen arabera ekoizteko baldintza teknikoak definitu dira.

d) Nekazaritzako produktuak eta horien ezaugarri komertzialak identifikatu dira.

e) Merkaturatze bideak nekazaritzako produktuekin erlazionatu dira.

f) Nekazaritzaren azpisektoreak elikagaien produkziorako eta ekonomiarako duen garrantzia baloratu da.

g) Kontuan hartu dira nekazaritzarako laguntzen mekanismoak.

2. Laboreak aukeratzen ditu; horretarako, ustiategiaren produkzio-helburuekin erlazionatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako laboreak sailkatu dira.

b) Landare landuak identifikatu dira eta haien ezaugarri botanikoak eta produkzioarenak ezagutu dira.

c) Termino hauek definitu dira: txandaketa, ordezko laborea, labore elkarketa eta polilaborea.

d) Txandaketaren, ordezko laboreen, elkarketen eta polilaboreen onurak identifikatu dira.

e) Txandaketa, ordezko labore, elkarketa eta polilabore nagusiak deskribatu dira.

f) Labore txandaketa bat definitu da, ustiategiaren produkzio-ezaugarrien arabera.

3. Lurzorurik gabeko laboreak ezartzeko eragiketak egiten ditu, hidroponiako teknikak aztertuz eta aplikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lurzorurik gabeko laborantzaren oinarriak azaldu dira.

b) Hidroponian erabiltzen diren substratuen ezaugarriak zehaztu dira.

c) Sistema hidroponikoak deskribatu dira.

d) Instalaziorako ekipamenduak eta erremintak aukeratu dira.

e) Erremintak, ekipamenduak eta makinak erabili eta mantendu dira, sistema hidroponikoaren instalazioan.

4. Ohiko nekazaritzan, lurra ereintzarako, birlandaketarako eta landaketarako egokitzeko eragiketak egiten ditu, laborantza teknikak aztertuz eta aplikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lurzorua prestatzeko lanen ezaugarriak zehaztu dira.

b) Eragiketa bakoitzerako lanabesak eta ekipamenduak aukeratu dira.

c) Laborantzarako ekipamenduak eta lanabesak erregulatu dira.

d) Ureztatzeko sistema aukeratu da.

e) Instalazioak muntatzeko behar diren eragiketak egin dira.

f) Ongarri eta medeagarrien kalkuluak egin dira, laborearen beharrak eta lurzoruaren ezaugarriak kontuan hartuz.

g) Medeapenak eta hondoko ongarriketa egin dira.

h) Lurra prestatzeko erremintak, ekipamenduak eta makinak erabili eta mantendu dira.

5. Landare-materiala ezartzen du, landare eta hazi hobetuen erabilera justifikatuz eta nekazaritza modernoko teknikak aplikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ereiteko, birlandatzeko eta landatzeko eragiketen ezaugarriak zehaztu dira.

b) Ereiteko, birlandatzeko eta landatzeko makinen ezaugarriak deskribatu dira.

c) Hazia banatu da, adierazitako dosian.

d) Birlandatzeko eta landatzeko teknikak erabili dira, laborearen arabera.

e) Landatu ondoren lurra ureztatu da.

f) Landareak zurkaiztatu dira.

g) Landatu edo ereindako lurretan ornodunek kalterik ez egiteko neurriak hartu dira.

h) Landaketako hutsarteak zenbatu eta bete dira.

i) Makina, ekipamendu eta erremintak mantendu eta garbitu dira.

6. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako ustiategiko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.

c) Materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.

Edukiak.

Nekazaritzako ustiategiko produkzioaren orientazioa:

-Nekazaritzako ustiategi motak.

-Nekazaritzako ustiategiaren produkzio-ezaugarriak. Nekazaritzako ustiategiaren baldintzak.

-Nekazaritzako produktuak merkaturatzea. Produktu motak.

-Nekazaritzako azpisektorearen garrantzia. Nekazaritzako estatistikak.

-Nekazaritzarako laguntzak.

Laboreak aukeratzea:

-Baratzezaintzako landareak. Sailkapena.

-Loreak mozteko landareak. Sailkapena.

-Fruta-arbolak. Sailkapena.

-Belarkiak. Haien produkzioen sailkapena.

-Txandaketak, ordezko laboreak, elkarketak eta polilaboreak. Definizioa. Motak. Onurak.

Lurzorurik gabeko laboreak ezartzea:

-Lurzorurik gabeko laborantza: hidroponia eta aeroponia. Oinarria.

-Substratuak. Sailkapena.

-Sistema hidroponikoak. Sailkapena.

-Instalazioa.

-Erreminta, lanabes eta makinen lehen mailako mantentzea, sistema hidroponikoaren instalazioan.

Lurra prestatzea:

-Lurra lantzea. Lanen sailkapena.Belar-sastrakak garbitu eta harriak kentzea. Lurpea lantzea. Lurra iraultzea. Bigarren iraulketa. Lurra harrotzea eta ereiteko geruza prestatzea. Landaketarako ildo bizkarrak eta mesetak egitea. Egiteko unea.

-Lurra prestatzeko lanabesak.

-Lurra prestatzeko lanabesak erregulatzea.

-Ureztatzeko sistema aukeratzea. Parametro agronomikoak.

-Instalazioetarako prestatze lanak.

-Ongarri eta medeagarrien kalkulua.

-Lurra prestatzeko makineria. Erabilera.

-Ongarriak emateko makineria. Erabilera.

-Erreminta, lanabes eta makinen lehen mailako mantentzea.

Ereitea, birlandatzea eta landatzea:

-Ereitea. Motak. Zein labore motatan erabiltzen den. Dosiak. Dentsitatea.

-Birlandatzea eta landatzea. Motak. Zuinketa. Zein labore motatan erabiltzen den. Landare-tartea eta dentsitatea. Tresnak eta erremintak.

-Ereiteko, birlandatzeko eta landatzeko makinak.

-Ereitearen, birlandatzearen eta landatzearen osagarriak diren eragiketak. Zurkaiztatzea. Landatu ondoren ureztatzea. Sareak edo landare-babesak jartzea.

-Hutsarteak betetzea.

-Erreminta, lanabes eta makinen lehen mailako mantentzea.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Nekazaritzako ustiategia seinaleztatzea.

-Segurtasuna nekazaritzako ustiategian.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Orientabide didaktikoak.

"Laboreen ezarpena" moduluak ikasleei beharrezko prestakuntza emanen die laborantza planifikatu, ebaluatu eta erabakitzeko, eta, orobat, erabili beharreko baliabideak eta makineria planifikatzeko lurra prestatzeko lanetarako, ereintzarako, birlandaketarako eta landaketarako, harik eta laborea behin betiko alorrean finkatuta eduki arte, segurtasuna eta laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioa kontuan izanik.

"Laboreen ezarpena" modulua funtsean praktikoa da eta nagusiki nekazaritzako finkan garatu da, horren diseinua modulu honen beharrei erantzuteko egokituta baitago. Zati teorikoa erabilera anitzeko gela batean garatuko da. Interneterako sarbidea izanen da, ikasleek informazio teknikoa, aldizkariak, sektoreko enpresen merkataritza-katalogoak eta laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen babesari buruzko araudia kontsultatu ahal ditzaten.

Oinarrizko printzipio metodologiko batek baldintzatzen du modulu honen edukiak ikasteko sekuentzia: labore estentsibo, fruta-arbola, barazki, lore eta lurzorurik gabeko laboreen ezarpenerako urteko nekazaritza-egutegiari egokitu beharra dago. Hala, edukien atalean ezarritako sekuentzia aplikatuko da.

Laneko arriskuen prebentzioa eta ingurumen babesa zeharkako gai gisa landuko dira eduki-multzo guztietan, eta oso gogoan hartu beharko dira lurra prestatu eta egokitzean, lanabes eta makinak erabiltzean eta mantentze lanetan, baita laboreak erein, birlandatu edo landatzen direnean ere.

Modulu honetan bada kontuan hartu beharreko beste printzipio metodologiko bat, alegia, jarduera praktikoak azalpen teorikoetan oinarritu behar direla, ikasleek lurra egokitzeko eta laboreak hautatu eta ezartzeko lanari lotutako bitartekoak, hizkuntza eta jakintza bereganatu ditzaten.

Gero, jarduera praktikoak behin eta berriro errepikatuz, ikasleek beren gaitasun eta trebetasunak indartuko dituzte jardun ekonomikoagoa, lehiakorragoa eta profesionalagoa lortzeko.

Azkenik, beharrezkoa da bestelako gaitasunak garatzea, eguneroko lanean sortzen diren gorabehera ugarietan ikasleak gai izan daitezen konponbideak askatasunez eta zentzuz hautatzeko, ikerketa eta askotariko iturrien kontsulta direla medio.

Modulu honetako irakaskuntza-ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:

-Zereal ustiategi bateko produkzioaren orientazioa definitzea eta haren ezaugarriak zehaztea; eskura dauden baliabideak eta behar direnak identifikatzea.

-Laborea aukeratzea, hura ustiategiaren produkzio-helburuekin erlazionatuz, eta txandaketaren barnean integratzea, eztabaidatu eta definitu beharko den aukera batean, monolaborantza saiheste aldera.

-Tokian tokiko, Estatuko eta nazioz gaindiko laguntza planak ezagutzea.

-NPBak ustiategiarentzat duen esanahia zehaztea, egiturari eta ekonomiari dagokienez.

-Lurra zereal bat ereiteko prestatzeko lan guztiak egitea, diren laborantza teknika edo sistema guztiak aplikatuz, labore desberdinen segidan.

-Ongarritzeko makinen ezaugarriak zehaztu ondoren, ongarriak banatzeko lanak egitea, makina erregulatuz eta dosifikatuz.

-Zerealaren ezarpena egitea, ereiteko makina erregulatuz eta dosifikatuz eta une egokia identifikatuz.

-Produkziorako ekipamendu eta baliabideak ikasleen eta ingurumenaren segurtasuna zainduz erabiltzea.

Jarduera praktiko horiek beste batzuekin indartuko dira ustiapen sistemen arabera. Alferrikako errepikapenak saihestuko dira eta labore bakoitzerako egokitzapenak eginen dira.

Azkenik, nabarmena eta beharrezkoa da "Nekazaritzako produkzioa I" eta "Nekazaritzako produkzioa II" moduluekiko koordinazioa, zeren neurri handian finkaren diseinuaren, laboreen hautapenaren eta horien ezarpenaren mende egonen baitira nekazaritzako produkzioari buruzko bi moduluetako jarduera praktikoak.

Lanbide modulua: Esnearen, arrautzen eta bizitarako abereen produkzioa.

Kodea: 0477.

Iraupena: 110 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Ugalketarako abereak hautatu eta prestatzen ditu, zehaztutako metodoak eta teknikoak aplikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Morfologiaren eta produkzioaren araberako irizpideak erabili dira ugaltzaileak aukeratzeko.

b) Berritzeko abereek ugalketan hastapenak egiteko adinari eta gorputz-garapenari buruzko gutxieneko baldintzak ezarri dira.

c) Ugalketa eragotziko duten akats fisikoak edo portaerakoak antzeman dira.

d) Ugaltzaileak trebatu ditu «errezela» gisa edo hazia biltzeko erabil daitezen.

e) Ugalketan eragina izan dezaketen osasun arazoak identifikatu dira.

f) Ugaltzaileak kontrolatzeko beharrezko dokumentazioa bete da.

g) Ugaltzaileen bizitokien berariazko baldintzak kontrolatu dira.

h) Hazitarako abereei behar dituzten elikagaiak eman zaizkie, adinarekin, egoera fisiologikoarekin eta erabilera-maiztasunarekin lotutako irizpideak kontuan izanda.

i) Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira.

2. Araldi-, estaltze- eta ernaldi-faseak kontrolatzeko beharrezko eragiketak egiten ditu, espezie bakoitzaren berezitasunak kontuan izanda.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ziklo obarikoa kontrolatu eta araldia sinkronizatu da.

b) Espezie bakoitzaren araldiaren sintomak antzeman dira.

c) Estaltze sistema ezarri da.

d) Abere espezie bakoitzaren hazi-materiala bildu eta kontserbatu da.

e) Hazi dosiak aplikatu dira.

f) Ernaldiaren fase bakoitzean eme umedunen bizitokiei dagozkien ingurumen parametroak kontrolatu dira.

g) Ernaldia diagnostikatu eta kontrolatu da, ezarritako baliabideak erabilita eta ezarritako protokoloei jarraituz.

h) Araldi eta ernaldi faseei lotutako patologia infekzioso, parasitario, endokrino eta nutrizional nagusiak antzeman dira.

i) Araldi eta ernaldi fasean emeen osasun egoera zaindu da.

j) Araldia, estaltzea eta ernaldia kontrolatzeko beharrezko dokumentazioa bete da.

k) Araldi eta ernaldi faseetarako beharrezko elikagaiak eman dira.

l) Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira.

3. Ama eta kumeak erditze ingurukoan eta hazte fasean zaintzen ditu, ahalik eta luzaroen bizirik iraun dezaten ezarritako protokoloei jarraituz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Erditze-gelen giro baldintzak eta higiene eta osasun baldintzak kontrolatu dira.

b) Emeak erditze-geletan aurreikusitako egunean jarri dira.

c) Espezie bakoitzean erditzearen unea iragartzen duten erditze-sintomak identifikatu dira.

d) Espezie bakoitzean erditzean laguntzeko protokoloak aplikatu dira.

e) Erditzean eta erditu ondoan sor daitezkeen anomalia ohikoenak deskribatu dira.

f) Amari eta jaioberriei beharrezko elikagaiak eta osasun zainketak eman zaizkie.

g) Espezie bakoitzerako metodo eta baliabide egokiak erabilita kumeak identifikatu dira.

h) Kumeen edoskitzaro naturala edo artifiziala kontrolatu da.

i) Kumeei titia kentzeko, espeziearen eta ustiapenaren produkzio-asmoaren arabera ezarritako jarraibideak bete dira, eta kasu bakoitzean erditze-estaltze tartea optimizatu da.

j) Erditzeak eta kumeen hazkuntza kontrolatzeko dokumentuak eta erregistroak bete dira.

k) Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira.

4. Jezteko eragiketak egiten ditu, ekipamenduak eta animaliak kontrolatuta, eta kalitatezko esnea lortzeko eta errapearen osasun egokiari eusteko ezarritako prozedurei jarraituz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Jezte-sortak ezarri dira, espezie bakoitzerako ezarritako irizpideei jarraituz.

b) Esnetarako azienda elikatzeko eragiketak egin dira.

c) Edoskitzaroan dauden emeen patologia infekziosoak eta traumatikoak antzemateko ezarritako protokoloa bete da.

d) Azienda jezte-prozesurako antolatu da.

e) Jezteko eta esnea kontserbatzeko instalazio eta ekipamenduen atalak identifikatu dira.

f) Jezte mekanikoa ondoko kontzeptuekin lotu da: hutsa sortzea eta jezteko makinaren pultsazioak, errapeak prestatu eta estimulatzea, esnea ateratzea, jezte-denbora, errapeak hustu eta desinfektatzea.

g) Jeztean, errapearen higiene eta osasunerako protokoloak aplikatu dira.

h) Jezte akastunaren produkzio- eta osasun-ondorioak baloratu dira.

i) Produkzioa kontrolatu eta erregistratu da.

j) Kontrol biokimiko eta mikrobiologikoetarako laginak hartu dira.

k) Esnea hotzean biltegiratu eta kontserbatu da.

l) Hausnarkari espezie bakoitza lehortzeko ezarritako protokoloa deskribatu da.

m) Esne produkzioa kontrolatzeko beharrezko dokumentazioa bete da.

n) Abereen ongizate eta osasunerako araudia, elikagaien segurtasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira.

5. Arrautzak eta txitak ekoizteko beharrezko eragiketak egiten ditu, zehaztapen teknikoei jarraituz eta errentagarritasun eta kalitate irizpideak aplikatuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Hegaztiak instalazioetan sartu aurreko eragiketak deskribatu dira.

b) Nabeen giroa kontrolatu da, ongizate eta erosotasun parametro estandarizatuen arabera.

c) Hegaztiak sortetan taldekatu dira, espazioen eskuragarritasunaren eta produkzio irizpideen arabera.

d) Pentsua eta ura banatu dira, hegaztien adinera eta tartera egokituta, eta aurkezpen egokiaz.

e) Ezarritako argiztapen eta lumaberritze programak bete dira.

f) Arrautza ernalduak ekoizteko ar/eme proportzioa ezarri da.

g) Ezarritako protokoloen arabera, arrautzen ernalketa eta inkubazioa eta txiten jaiotza kontrolatu dira.

h) Kontsumorako arrautzak ezarritako maiztasunaz bildu dira, haien osotasuna eta higiene eta osasun baldintzak ziurtatzen dituzten prozeduren bidez.

i) Hegaztien osasun egoera kontrolatu da.

j) Arrautzen eta txiten produkzioa kontrolatzeko beharrezko dokumentazioa bete da.

k) Abereen ongizate eta osasunerako araudia, elikagaien segurtasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira.

Edukiak.

Ugalketarako abereak hautatu eta prestatzea:

-Ugaltzaileak aukeratzeko irizpideak.

-Ugaltzen hasteko adina eta gorputz garapena abere espezie eta arraza bakoitzean.

-Ugaltzaileen azterketa fisikoa.

-Ugalketa-portaeraren balorazioa.

-Hazitarakoak hazi-dosiak biltzeko prestatzea.

-Ugalketan eragina duten patologiak.

-Ugaltzaileak kontrolatzeko dokumentazioa.

-Ugaltzaileentzako bizitokien giro-baldintzak kontrolatzea.

-Abere ugaltzaileentzako berariazko anoak prestatu eta ematea.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Araldi, estaltze eta ernaldi faseen kontrola:

-Obulazioa kontrolatzea eta araldiak sinkronizatzea.

-Araldiaren sintomak. Antzemateko metodoak.

-Estaltze sistemak. Estaltze fasearen kontrola. Estaltzeko une aproposa.

-Intseminazio artifiziala.

-Enbrioien transferentzia.

-Ernaldia. Eme umedunekin bete beharreko jarraibideak.

-Eme umedunentzako bizitokietako giroaren kontrola.

-Araldi eta ernaldi faseei lotutako patologia infekziosoak, parasitarioak eta endokrinoak.

-Araldia, estaltzea eta ernaldia kontrolatzeko behar den dokumentazioa.

-Araldi eta ernaldi faseetarako ura eta berariazko anoak ematea.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Erditze inguruko eta hazkuntza faseko lanak:

-Erditze-gelen giro baldintzak kontrolatzea.

-Erditzeko bizitokien eta hazkuntza insatalazioen higiene eta osasun baldintzak.

-Emeak erditze gelan jartzeko une aproposa.

-Erditzearen faseak eta sintomak.

-Erditze aurrekoan, erditzean eta erditzeondoan jarraitu beharreko protokoloak.

-Erditze distozikoak.

-Erditze inguruko patologia eta arazo ohikoenak.

-Erditze ingurukoan emeentzako ura eta berariazko anoak banatzea.

-Kumeak identifikatzea. Sistemak eta erregistroak.

-Hazkuntza. Edoskitzea eta titia kentzea: motak, metodoak eta bete beharreko jarraibideak.

-Erditze-estaltze tartea. Eme ugaltzaileen maneiua fase horretan.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Jezte eragiketak:

-Jezte sortak.

-Hausnarkari esne-ekoizleen elikadura. Elikatzeko bitartekoak eta sistemak.

-Laktazioan dauden emeen patologiak.

-Abereak jezteko maneiatzea.

-Jezteko instalazio eta ekipamenduak.

-Jeztea. Prestaketa higienikoa eta gauzatzea. Laginak hartzea.

-Esnetegia: higiene eta osasun baldintzak. Hotzean biltegiratu eta kontserbatzea.

-Lehortzea. Jarraitu beharreko protokoloa.

-Esne produkzioa kontrolatzeko dokumentazioa.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Arrautza- eta txita-produkzioa:

-Dena barruan / dena kanpoan maneiu sistemak. Huts sanitarioa.

-Arrautzatarako hegazti hazkuntzako instalazioen giroa kontrolatzea.

-Hegazti erruleentzako ura eta anoak.

-Argiztapen programak. Planifikatzea eta gauzatzea.

-Arrautza ernalduen produkzioa. Arren eta emeen proportzioa. Inkubagailu eta jaiogailuen kontrola. Txiten maneiua.

-Kontsumorako arrautzen produkzioa.

-Hegaztien osasun kontrola. Erruteko hegaztiengan eragina duten patologia nagusiak.

-Arrautza- eta txita-produkzioa kontrolatzeko dokumentazioa.

-Abereen ongizate eta osasunari buruzko araudia, elikagaien segurtasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen xedea da ikasleek behar duten prestakuntza jaso dezatela abereak ugaltzeko eta jezteko eta arrautzak eta txitak lortzeko eginkizunetarako. Modulu hau amaitutakoan ikasleek gai izan behar dute abereak ugalketarako hautatu eta prestatzeko eta araldi, estaltze eta ernaldi faseak, jetzialdiak eta abarrekoak kontrolatzeko, abereen ongizatea, osasuna eta osasun-egoeraren kontrola zainduz, errentagarritasun eta kalitate irizpideen arabera.

"Esnearen, arrautzen eta bizitarako abereen produkzioa" modulua nabarmenki praktikoa da eta ikastetxeko granjan garatuko da batez ere. Zati teorikoa erabilera anitzeko gela batean landuko da. Bertan Interneterako sarbidea izanen da, ikasleek informazio teknikoa, aldizkariak, sektoreko enpresen merkataritza-katalogoak eta abereen ongizate eta osasunari buruzko araudia, elikagaien segurtasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa kontsultatu ahal ditzaten.

Edukien sekuentziari dagokionez, edukiak hiru multzo handitan antolatuko dira: behi azienda, ardi azienda eta hegazti azienda. Iradokitzen da, behi aziendan zein ardi aziendan, ugalketarako abereen hautapenari buruzko edukietatik hastea, araldi, estaltze eta ernaldi faseekin jarraitzeko. Gero, gai hau lantzea iradokitzen da: abereen maneiua erditzean eta hazkuntza eta jezte faseetan. Azkenik, arrautza- eta txita-produkzioarekin zerikusia duten eduki guztiak jorratuko dira.

Ikaskuntzaren emaitzak lortzeko jarduera batzuk iradokitzen dira jarraian, antzeko jarduera gehiago garatzeko erreferentzia gisa har daitezkeenak:

-Bizitoki eta instalazioen giro baldintzak eta higiene eta osasunekoak aztertzea.

-Ugaltzaileak aukeratzea eta ugalketa plana egitea.

-Abereak eta granjako instalazioak zaintzea.

-Araldia antzematea, estaltzeak kontrolatzea.

-Gaixotasunei aurrea hartzea eta abereen osasun egoera kontrolatzea.

Jarduera osagarri gisa interesgarria izan liteke bisitak egitea azoketara eta abeltzaintzarekin zerikusia duten lehiaketetara, baita abere ustiategietara ere, abereen maneiu eta produkzio eragiketak bertatik bertara ikusteko.

Beste modulu batzuekiko erlazioari dagokionez, garrantzitsua da lehen kurtsoko "Zootekniaren oinarriak" moduluarekiko lotura azpimarratzea. Izan ere, "Esnearen, arrautzen eta bizitarako abereen produkzioa" moduluari arrakastaz ekiteko, beharrezkoa da modulu honetan erabiliko diren oinarrizko gaitasunak lortu izana.

Azkenik, modulu honek koordinazio estua behar du "Haragi produkzioa eta abeltzaintzako beste produkzio batzuk" moduluarekin. Hori ere bigarren kurtsokoa da eta arreta berezia jarri beharko da bi moduluetan eduki berak ez emateko.

Lanbide modulua: Haragi produkzioa eta abeltzaintzako beste produkzio batzuk.

Kodea: 0478.

Iraupena: 150 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Abereak hartzeko eta igortzeko eragiketak egiten ditu eta, horretarako, ezarritako arauak eta protokoloak interpretatu, eta animalien ongizatea eta osasuna bermatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Animalien portaerari buruzko oinarrizko ideiak deskribatu dira.

b) Aberea maneiatzeko sistema zehaztu da, haren espeziearen, arrazaren, adinaren, sexuaren eta produkzio egoeraren arabera.

c) Abereak hartu eta igortzeko dokumentazioa eta haien osasun egoera egiaztatu dira.

d) Abereak kargatu, deskargatu eta garraiatzeko prozesuak ezarri dira.

e) Ustiategira heltzen diren abereak bakartzeko eta berrogeialdian jartzeko sistemak zehaztu dira.

f) Bizitoki eta instalazioen giro baldintzak eta higiene eta osasun baldintzak egiaztatu dira.

g) Abereak espeziearen, arrazaren, adinaren, sexuaren eta produkzio-helburuaren arabera taldekatzeko irizpideak zehaztu dira.

h) Produkziora egokitzeko jardunbide zooteknikoak deskribatu dira.

2. Abereak elikatzeko eragiketak egiten ditu, espezierako, produkzio faserako eta ustiapen sistemarako baliabide eta metodo egokiak erabilita.

Ebaluazio irizpideak:

a) Hornidura beharrak ezarri dira.

b) Elikagaiak prestatu, nahasi eta banatzeko erabiltzen diren makinen funtzionamendua deskribatu da.

c) Elikagaiak aldez aurretik egokitu dira.

d) Anoak prestatzeko elikagaiak nahasi dira, ustiapen sistemaren eta produkzio teknikaren arabera.

e) Anoak eman eta banatu dira.

f) Makina eta ekipamenduen garbiketa eta lehen mailako mantentze eragiketak egin dira.

g) Elikadurak aziendaren osasun egoeran eta produkzioen kalitatean duen eragina baloratu da.

h) Elikadura kontrolatzeko behar diren datuak erregistratu dira.

i) Abereen ongizateari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia aplikatu da.

3. Aurrerakoak hazteko eta gizentzeko prozesuak maneiatzen ditu, aldez aurretik ezarritako irizpide eta protokoloei jarraituz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Aurrerako eta gizentzeko abereak sorta homogeneoetan taldekatu dira, sexuarekin, tamainarekin eta espazioen eskuragarritasunarekin lotutako irizpideak kontuan izanda.

b) Aurrerakoak hazteko eta gizentzeko faseetan abereen osasun egoera kontrolatu da.

c) Abere sorta baten hazkunde abiadura eta/edo eraldatze indizea kalkulatu da.

d) Aurrerakoak hazteko eta gizentzeko faseak kontrolatzeko beharrezko datuak erregistratu dira.

e) Ustiategia produkzio integratuko sisteman sartzearen garrantzia baloratu da.

f) Abereen ongizate eta osasunari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia aplikatu da.

4. Abereen larratzea maneiatzen du, larre-baliabideak modu iraunkorrean baliatuta.

Ebaluazio irizpideak:

a) Larratzeko espezie eta arrazak aukeratu dira.

b) Larratzeko eremu mota bakoitzaren ezaugarriak zehaztu dira.

c) Taulak erabilita, larre-baliabideen nutrizio balioa kalkulatu da.

d) Kontsumorako une aproposa zehaztu da.

e) Abere-zama kalkulatu da.

f) Larratze mota aukeratu da, ustiategiaren ezaugarrien arabera.

g) Abere taldea larratze-taldetan banatu da.

h) Abereen ongizate eta osasunari buruzko araudia aplikatu da.

5. Erlauntzak maneiatzeko eragiketak egiten ditu eztia eta bestelako erlezaintzako produktuak lortzeko, produkzio intentsiboko tekniken eta baliabideen bitartez.

Ebaluazio irizpideak:

a) Erleen antolaketa soziala deskribatu da.

b) Zein erlauntz mota erabiliko den erabaki da.

c) Erlauntzak hautatutako kokalekuan jarri dira.

d) Produkzioa planifikatu du, inguruaren ezaugarri edafoklimatikoak eta botanikoak kontuan izanda.

e) Erlauntzak maneiatzeko, ikuskatzeko eta osasun aldetik kontrolatzeko eragiketak egin dira.

f) Eztia eta erlezaintzako beste produktu batzuk biltzeko prozesuak deskribatu dira.

g) Erlezaintzako produkziorako oinarrizko erreminta eta ekipamenduak erabili dira.

h) Erlategia gobernatzeko eta produkzioa kontrolatzeko dokumentazioa bete da.

i) Erlezaintzako jarduerak ingurumen aldetik dakarren onura baloratu da.

j) Abereen ongizate eta osasunari buruzko araudia aplikatu da.

6. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategiko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.

c) Materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.

7. Zalditegia eta aisiarako zaldia gobernatzeko eragiketak egiten ditu errendimendu ahalik eta onena ateratzeko, ohiko ukuiluetako baliabideak erabiliz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Zalditegi baten antolaketa deskribatu da.

b) Erabiliko den ekipamendu mota aukeratu da.

c) Ekipamendua toki eta ordena egokietan kokatu da.

d) Zereginak planifikatu dira, animalia bakoitzaren lanaren ezaugarriak kontuan hartuta.

e) Zalditegia gobernatzeko, ikuskatzeko eta osasun aldetik kontrolatzeko eragiketak egin dira.

f) Aisiarako zaldia gobernatzeko oinarrizko erreminta eta ekipamenduak erabili dira.

g) Zalditegiko jarduerak ingurumen aldetik dakarren onura baloratu da.

h) Ohiko ukuiluetako teknikak aplikatu dira higiene eta osasun baldintza egokietan.

i) Abereen ongizate eta osasunari buruzko araudia aplikatu da.

Edukiak.

Abereak hartzea eta igortzea:

-Animalien portaera: izaera.

-Abereak segurtasunez maneiatzea.

-Abereak hartzeko eta igortzeko dokumentazioa.

-Abereak kargatzea, deskargatzea eta garraiatzea.

-Abereak bakartzeko eta berrogeialdian jartzeko sistemak ustiategira iristean. Instalazioak.

-Abeltzaintzako instalazioen ingurumen baldintzak eta higiene eta osasun baldintzak kontrolatzea.

-Abereak taldekatzea espeziearen, arrazaren, sexuaren, adinaren eta produkzio-helburuaren arabera.

-Produkziora egokitzeko jardunbide zooteknikoak.

-Abereen ongizate eta segurtasunari buruzko araudia.

Aziendaren elikadura:

-Hornidura.

-Elikagaiak prestatu, nahasi eta banatzeko makineria eta ekipamenduak.

-Elikagaiak aldez aurretik egokitzea.

-Elikagaiak nahastea.

-Anoak emateko eta banatzeko metodoak. Ur hornidura.

-Dokumentazio teknikoa diseinatu eta betetzea.

-Abereen ongizate eta osasunari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia.

Aurrerakoak haztea eta gizentzea:

-Aurrerako eta gizentzeko abereen sortak. Berezitasunak, espeziearen eta ustiategi motaren arabera.

-Aurrerakoak hazteko eta gizentzeko faseetan osasun kontrola egitea.

-Aurrerakoak hazteko eta gizentzeko faseetarako elikagaien hornidura.

-Hazkunde abiadura. Bihurketa indizea. Produkzioaren normalizazioa.

-Dokumentazio teknikoa diseinatu eta betetzea. Trazabilitatea.

-Abeltzaintzako produkzio integratua.

-Abereen ongizate eta osasunari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia.

Larratzea:

-Larratzeko espezieak eta arrazak. Larre-baliabideen aprobetxamendua.

-Belardiak, larreak eta bazkak. Lugorriak eta etzeak. Uztondoak eta labore-hondarrak.

-Abere-zama. Kalkulua.

-Larratzea. Sistemak.

-Larratze-taldeak.

-Abereen ongizate eta osasunari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia.

Erlauntzak gobernatzea eta eztia ekoiztea:

-Erleen antolaketa soziala.

-Erlauntz motak. Erlauntzak garraiatzeko baldintzak.

-Erlezaintzako eragiketak: jarduteko egutegia.

-Erlauntzak ikuskatzea eta osasun kontrola egitea.

-Erlategiaren ugalketa.

-Elikadura osagarria: unea eta baimendutako elikagaiak.

-Eztia ateratzea. Garraiatu eta biltegiratzea. Polena eta erregina-jalea biltzea.

-Gobernurako eta produkziorako oinarrizko ekipamendua.

-Erlezaintzako gobernu eta produkzio eragiketak erregistratu eta kontrolatzeko dokumentazioa.

-Erlezaintzako produkzioak ingurumen aldetik dakartzan onurak.

-Abere osasunari buruzko araudia.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategia seinaleztatzea.

-Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategiaren segurtasuna.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Zalditegia eta zaldia gobernatzeko eragiketak egitea:

-Instalazioen eta zaldiaren maneiua. Eguneroko errutina.

-Instalazioaren eta ekipamenduaren eguneroko garbiketa eta mantentze lanak.

-Lana amaitu ondoren zaldia eta ekipamendua garbitu eta zaintzea.

-Eskuilatu eta orraztea. Zurda moztea.

-Zaldikumearen gobernua.

-Tresneria eta ekipamenduak:

• Tresnak eta erremintak. Erabilera zuzena.
• Garbitzeko eta koipeztatzeko materiala.
• Ekipamendua zaldiari ongi jartzea.

-Osasuna. Zaldiaren lesioak eta gaixotasunak. Zaldi ohikoenak sendatzea eta tenperatura neurtzea. Botika-kutxa.

-Jarduerak eta entrenamenduak egitea.

-Zaldia ibiltzeko prestatzea. Berotze ariketak.

-Soka lana.

-Zaldiketa, heziketaren hastapenak.

-Heziketa naturalaren oinarriak.

-Ferratzea. Oinarrizko arauak.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen helburua da ikasleek haragi produkziorako eta bestelako produkzioetarako abere ustiategi bat gobernatzeko oinarrizko trebetasunak har ditzatela. Modulu hau amaitzean ikasleek gai izan behar dute abereak ustiategira eta produkzio sistemara egokitzeko, abereak eta haien produktuak garraiatzeko, haien elikadura antolatzeko, abereak larratuz aprobetxamendu iraunkorra sustatzeko eta haragia, eztia eta abereen beste produktu batzuk ekoizteko, osasungarritasuna zainduz eta osasun egoera kontrolatuz, errentagarritasun eta kalitate irizpideen arabera.

"Haragi produkzioa eta abeltzaintzako beste produkzio batzuk" modulua nabarmenki praktikoa da eta ikastetxeko granjan garatuko da batez ere. Zati teorikoa erabilera anitzeko gela batean landuko da. Bertan Interneterako sarbidea izanen da, ikasleek informazio teknikoa, aldizkariak, sektoreko enpresen merkataritza-katalogoak eta abereen osasunari, osasun egoeraren kontrolari eta laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia kontsultatu ahal ditzaten.

Edukien sekuentziazioa abere espezieen arabera antolatzea iradokitzen da. Alde batetik behi, ardi eta txerri espezieak aztertuko dira. Espezie multzo horren barnean, abereak hartzeari eta ustiategian ematen dituzten lehenbiziko egunetan gobernatzeari buruzko edukietatik hasiko da edukien sekuentzia. Ondoren, aurrerako eta gizentzeko abereei eman behar zaizkien elikagaiak eta tratamenduak aurkeztuko dira. Larratzeari buruzko edukiak behi eta ardi aziendarekin lotuta landuko dira beti. Azkenik, erlauntzen gobernuari eta produktu eratorriei buruzko edukiak gainerako produkzioetatik erabat bereiz landuko dira.

Antolaketa horretan, iradokitzen da laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen babesari zeharka ekitea eduki multzo guztietan, nahiz eta irakaskuntza-ikaskuntzako jardueraren batean gai horiek berariaz landu eta azaldu.

Ikaskuntzaren emaitzak lortzeko jarduera batzuk iradokitzen dira jarraian, antzeko jarduera gehiago garatzeko erreferentzia gisa har daitezkeenak:

-Abereak markatu, identifikatu eta erregistratzea.

-Bizitoki eta instalazioen giro baldintzak eta higiene eta osasunekoak egiaztatzea.

-Ugaltzaileak aukeratzea eta ugalketa plana egitea. Anoak prestatu, eman eta banatzea.

-Abere-zama eta larratze sistemak zehaztea.

-Abereak eta granjako instalazioak zaintzea.

-Gaixotasunei aurrea hartzea eta abereen osasun egoera kontrolatzea.

Jarduera osagarri gisa interesgarria izan liteke bisitak egitea azoketara eta abeltzaintzarekin zerikusia duten lehiaketetara, baita abere ustiategietara ere, abereen maneiu eta produkzio eragiketak bertatik bertara ikusteko.

Beste modulu batzuekiko erlazioari dagokionez, garrantzitsua da lehen kurtsoko "Zootekniaren oinarriak" moduluarekiko lotura azpimarratzea. Izan ere, "Haragi produkzioa eta abeltzaintzako beste produkzio batzuk" moduluari arrakastaz ekiteko, beharrezkoa da modulu honetan erabiliko diren oinarrizko gaitasunak lortu izana.

Azkenik, modulu honek koordinazio estua behar du "Esnearen, arrautzen eta bizitarako abereen produkzioa" moduluarekin. Hori ere bigarren kurtsokoa da eta arreta berezia jarri beharko da bi moduluetan eduki berak ez emateko.

Lanbide modulua: Kontrol fitosanitarioa.

Kodea: 0479.

Iraupena: 90 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Aplikatu behar diren produktu kimiko fitosanitarioak zehazten ditu, haien ezaugarri teknikoak aztertuta.

Ebaluazio irizpideak:

a) Produktu kimiko fitosanitarioaren kontzeptua definitu da.

b) Produktu kimiko fitosanitarioak sailkatu dira.

c) Produktu kimiko fitosanitarioen propietate orokorrak deskribatu dira.

d) Formulatuen ezaugarri nagusiak ezagutu dira.

e) Erabili nahi diren formulatuak aukeratu dira.

f) Formulatuen artean egon litezkeen bateraezintasunak eta produktuak nahasteko aukera baloratu dira.

g) Ekintza-gama eta selektibitatea definitu dira.

h) Formulatuen etiketak eta segurtasun fitxa teknikoa aztertu dira.

i) Produktu fitosanitarioen etiketetako piktogramak ezagutu dira.

j) Arrisku esaldiak eta zuhurtasun gomendioak identifikatu dira.

k) Produktu kimikoak aukeratzean ingurumen baldintzak eta laborearenak baloratu dira.

l) Indarrean dagoen legeria fitosanitarioa aplikatu da.

m) Produktu fitosanitarioen merkaturatzea eta erabilera eta haien hondakinak zaintzeko planak definitu dira.

2. Produktu kimiko fitosanitarioak biltegiratzen eta manipulatzen ditu, ezarritako arauak eta protokoloak interpretatu ondoren.

Ebaluazio irizpideak:

a) Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko eta biltegiratzeko bete behar diren baldintzak deskribatu dira.

b) Produktu kimiko fitosanitarioak garraiobidean kokatu dira.

c) Produktu kimiko fitosanitarioen garraioaren dokumentazioa eta mugimenduen liburu ofiziala bete dira.

d) Produktu kimiko fitosanitarioak biltegian kokatu dira, oinarrizko araudia betez.

e) Produktu fitosanitarioak ustiategitik ateratzeko bete behar diren prozedurak deskribatu dira.

f) Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzean edota biltegiratzean, istripuz isurtzen badira, egin beharreko jarduketak deskribatu dira.

g) Segurtasun errutinak eta nekazaritzako jardunbide egokiak bete dira.

h) Produktu kimiko fitosanitarioak ezarritako protokoloa betez manipulatu dira.

i) Produktu kimiko fitosanitarioen erabilerari buruzko araudia, ingurumen arlokoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira haiek biltegiratzean eta erabiltzean.

3. Metodo fisikoak, mekanikoak, laborantzakoak, biologikoak edo bioteknikoak aplikatzen ditu, agindutako teknikak deskribatuz eta erabiliz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Metodo fisikoak, mekanikoak, laborantzakoak, biologikoak edo bioteknikoak aplikatzearen komenigarritasuna ezagutu da.

b) Erabiliko den metodo fisikoa, mekanikoa, laborantzakoa, biologikoa edota bioteknikoa aukeratu da.

c) Produktu biologiko edota bioteknikoak aplikatzeko baldintzak baloratu dira.

d) Metodo mekanikoa eta laborantzakoa aplikatzeko unerik egokienak baloratu dira.

e) Metodo fisikoak, mekanikoak, laborantzakoak, biologikoak edota bioteknikoak aplikatzeko materialak, tresnak eta ekipamenduak erabili dira.

f) Aplikazioen kostuak kalkulatu dira.

g) Erabilitako metodo fisikoen, mekanikoen, laborantzakoen, biologikoen edota bioteknikoen eraginkortasuna baloratu da.

h) Egindako eragiketak idatziz jaso dira landa koadernoan.

i) Ingurumen arloko eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.

4. Produktu kimiko fitosanitarioak prestatzen ditu, ezarritako protokoloari jarraiki.

Ebaluazio irizpideak:

a) Produktu kimiko fitosanitarioen prestaketan erabili beharreko materialak eta ekipamenduak aukeratu dira.

b) Aukeratutako produktuaren ezaugarriak, etiketan azaltzen direnak, arretaz interpretatu dira.

c) Formulatuaren kantitatea kalkulatu da, tratamenduko dosiaren arabera.

d) Banakako babes ekipamenduak erabili dira.

e) Erabiliko den formulatuaren nahastura egin da.

f) Ontzi hutsak deuseztatu dira, kudeaketa sistemen arabera.

g) Egindako eragiketak idatziz jaso dira produktu fitosanitarioen eta beste pestizida batzuen erabilerari buruzko datuen erregistroan.

h) Produktu kimiko fitosanitarioen erabilerari dagokionez, ingurumenari eta laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia bete da.

5. Produktu kimiko fitosanitarioak aplikatzen ditu, makinak eta ekipamenduak aukeratu ondoren.

Ebaluazio irizpideak:

a) Produktu kimiko fitosanitarioen aplikazioan erabiliko diren materialak, ekipamenduak eta makinak aukeratu dira.

b) Aplikazioan eragina izan dezaketen baldintza meteorologikoak aurreikusi dira.

c) Makinak eta ekipamenduak erregulatu eta kalibratu dira.

d) Aplikatu beharreko tratamenduen kostua kalkulatu da.

e) Banakako babes ekipamenduak erabili dira.

f) Produktu kimiko fitosanitarioen aplikazioan makinak eta ekipamenduak erabili dira.

g) Makina eta ekipamenduak garbitu eta mantentzeko lanak egin dira, zehaztapen teknikoen arabera.

h) Egindako tratamendu kimikoen eraginkortasuna baloratu da.

i) Tratamenduetan erabilitako datak, eginkizunak, epeak eta bitartekoak jasotzen dituzten fitxak eta dokumentazioa egin dira.

j) Ingurumen araudia, produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeko araudia, elikagaien segurtasunari buruzkoa eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa bete dira.

6. Konposizioaren eta ekintza-mekanismoen arabera produktu kimiko fitosanitarioen erabilerak ekar ditzakeen arriskuak antzematen ditu, eta horiek pertsonen eta ingurunearen gainean dituzten ondorio kaltegarriak aztertzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Produktu kimiko fitosanitario baten arriskugarritasunean eragina duten faktoreak aztertu dira.

b) Produktu fitosanitarioen esposizio baldintzak eta pertsonen osasunean dituzten ondorioak deskribatu dira.

c) Produktu fitosanitarioen talde bakoitzak duen arriskugarritasuna deskribatu da.

d) Produktu kimiko fitosanitarioek pertsonen osasunaren gainean dituzten ondorioak deskribatu dira.

e) Produktu kimiko fitosanitarioek nekazaritzaren gainean dituzten ondorioak azaldu dira.

f) Produktu kimiko fitosanitarioek ingurumenarentzat dakartzaten arriskuak deskribatu dira.

g) Tratamenduak aplikatzearen ondoriozko arriskua murrizteko neurriak deskribatu dira.

h) Nekazaritzako produktuen eta abereentzako pentsuen trazabilitate printzipioak deskribatu dira.

7. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritzako ustiategian produktu fitosanitarioen aplikazioarekin zerikusia duten material, lanabes, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.

b) Produktu fitosanitarioak aplikatzeko eragiketak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak deskribatu dira.

c) Produktu fitosanitarioekin erabiltzen diren materialak, erremintak, makinak eta lan ekipamenduak manipulatzean istripuen sorburu ohikoenak zein diren identifikatu da.

d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna baloratu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.

e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.

f) Egindako eragiketetan, laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da.

Edukiak.

Produktu kimiko fitosanitarioak hautatzea:

-Produktu kimiko fitosanitarioaren definizioa. Produktu kimiko fitosanitarioen sailkapenak.

-Produktu kimiko fitosanitarioen ezaugarriak. Osaera eta formulazioa. Aurkezpena. Ekintza-gama eta selektibitatea. Toxikotasuna.

-Formulatuak. Hautapena. Vademecun-aren erabilera. Produktu fitosanitarioen erregistroa. Nahasturak. Bateraezintasunak.

-Produktu kimiko fitosanitarioen etiketa. Etiketaren egitura. Arrisku adierazleak eta sinboloak. Arrisku esaldiak eta zuhurtasun gomendioak. Fitxa teknikoak eta segurtasun fitxak.

-Araudi fitosanitarioa.

-Produktu fitosanitarioen Europako erregistro bakarra. Landare Osasunari buruzko Legea.

-Fitosanitarioen eta haien hondakinen merkaturatzea eta erabilera zaintzeko planak.

Produktu kimiko fitosanitarioak biltegiratzea eta manipulatzea:

-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko arau orokorrak. Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko dokumentuak.

-Biltegiaren ezaugarri teknikoak. Biltegiratzeko guneak.

-Produktuak biltegiratzeko arauak. Pestizida arriskutsuen mugimenduen liburu ofiziala (MLO).

-Produktu fitosanitarioak ustiategitik ateratzeko arauak.

-Produktu kimiko fitosanitarioen manipulazioa. Segurtasun errutinak. Nekazaritzako jardunbide egokiak. Produktu fitosanitarioen manipulatzaile txartela.

-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzean edota biltegiratzean istripurik izanez gero hartu beharreko larrialdietarako neurriak.

-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatu, biltegiratu eta manipulatzeko araudi fitosanitarioa.

Metodo fisikoak, mekanikoak, laborantzakoak, biologikoak eta bioteknikoak aplikatzea:

-Balorazioa eta metodoaren hautapena.

-Metodo fisikoak. Ohar orokorrak. Solarizazioa. Biofumigazioa. Lurrun bidezko desinfekzioa. Belar garbiketa termikoa. Estaldura inerteak.

-Metodo mekanikoak. Orotariko kontuak. Ebaketa eta lur-lantzea.

-Laborantzako metodoak. Laboreak txandakatzea. Ereiteko edo landatzeko garaia aldatzea. Bilketa goiztiarra. Bitarteko ostalariak deuseztatzea. Beita laboreak. Laborantza lanak.

-Metodo biologikoak. Parasitoideak, parasitoak eta harrapariak. Parasitoide, parasito eta harrapari espezie nagusiak. Nafarroako laboreetan borroka biologikoa aplikatzea. Borroka autozida; arrak antzutzea. Intsektizida biologikoak. Mikroorganismo entomopatogenoak.

-Metodo bioteknikoak. Oinarria. Erabiltzen diren materialak. Tranpak. Motak. Erabiltzeko garaia. Harrapaketen interpretazioa. Erabilera protokoloa.

-Material, tresna eta ekipamenduak.

-Arerio naturalak aplikatzeko teknikak.

-Kostuen kalkulua.

-Lortutako emaitzen balorazioa.

-Datuen erregistroa.

Produktu kimiko fitosanitarioen prestaketa:

-Laboreak babesteko ekipamenduak. Sailkapena. Ezaugarriak. Motak. Ihinztagailu baten osagai nagusiak. Hautseztagailuak. Mikropikor-banagailuak, eta defentsa fitosanitarioko bestelako teknika eta ekipamenduak.

-Tratamendurako formulatu kantitatea kalkulatzea. Nahasteak.

-Norbera babesteko ekipamenduak. Babes ekipamendua hautatzea. Araudia.

-Tratamendu-saldak prestatzea. Prestatzeko prozedurak.

-Ontzi hutsak deuseztatzea. Hiru garbialdiak. Kudeaketa sistemak. Araudia.

-Ustiapen koadernoa.

-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatu eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.

Produktu kimiko fitosanitarioen aplikazioa:

-Makinak eta ekipamenduak aukeratzea.

-Tratamendua emateko baldintza meteorologikoak.

-Makinak eta ekipamendua erregulatu eta kalibratzea (dosifikatzea).

-Tratamenduaren kostuak kalkulatzea.

-Banakako babes ekipamenduen erabilera.

-Prestatu eta aplikatzeko praktikak.

-Ekipamenduak mantendu eta zaintzea. Makinak eta ekipamenduak garbitzea.

-Lortutako emaitzak baloratzea.

-Fitxak egitea eta egindako eragiketak idatziz jasotzea.

-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatu eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.

Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeak dituen arriskuak:

-Produktu kimiko fitosanitarioen toxikotasuna. Intoxikazio motak. Produktu fitosanitarioen ondoriozko intoxikazioen kausa orokorrak.

-Produktu kimiko fitosanitario baten arriskugarritasunean eragina duten faktoreak. Produktu kimiko fitosanitarioen propietate fisiko-kimikoak. Klima-baldintzak produktuaren eraginpean jartzeko unean. Faktore fisiologikoak. Produktu fitosanitarioen xurgapen bideak eta haien eraginpean jartzeko baldintzak.

-Produktu kimiko fitosanitarioen hondakinak. Kontzeptu orokorrak. Araudia.

-Produktu kimiko fitosanitarioek osasunean dituzten ondorioak eta sintomak. Intoxikazio kasuetan izan beharreko jokabidea: lehen sorospenak.

-Nekazaritzarako arriskuak. Fitotoxikotasuna. Hondakinak sortzea.

-Ingurumenerako arriskuak. Faunarako arriskuak. Airerako, lurrerako eta urerako arriskuak.

-Produktu kimikoen bidezko tratamenduetan zuzeneko zerikusia ez duten izakiak babestea.

-Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeari buruzko araudi fitosanitarioa.

-Trazabilitate printzipioak. Elikagaien eta pentsuen higienearen inguruko betekizunak.

Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:

-Nekazaritzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Nekazaritzako ustiategia seinaleztatzea.

-Segurtasuna nekazaritzako ustiategian.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea. Araudia.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea. Araudia.

Orientabide didaktikoak.

Lanbide modulu honek metodo fisiko, mekaniko, laborantzakoak, biologikoak eta bioteknikoak eta produktu kimiko fitosanitarioak aukeratu eta aplikatzeko eginkizunak betetzeko behar den prestakuntza ematen du.

Edukien sekuentzia edukien atalean ezarritako eskemaren arabera gara daiteke, multzo hauetan antolatuta:

-Produktu kimiko fitosanitarioen definizioa eta ezaugarriak.

-Biltegiratzea eta manipulatzea.

-Metodo fisikoak, mekanikoak, laborantzakoak, biologikoak eta bioteknikoak aplikatzea.

-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatu eta aplikatzea.

-Arriskuak, eta laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko neurriak.

Modulu honetan zenbait jarduera teoriko eta praktiko jaso dira, modu osagarrian garatu behar direnak. Zenbaitetan, jarduera praktikoak ikasgelan azaldutako ezagutza teorikoen indargarri izanen dira. Beste kasu batzuetan, edukietan eta ebaluazio irizpideetan azaldutako ezagutzak eta trebeziak eskuratzeko behar den metodologia izanen dira. Produkzio-ingurunearen eta ikastetxearen ezaugarriei egokitzea komeni da. Moduluaren egiturak praktiketarako finkan jarduera praktikoak egitea eskatzen du, in situ erakutsi behar direlako funtsezko alderdi batzuk (produktuen prestaketa, makinen erregulazioa, aplikaziorako baldintzak etab). Zenbait material eta kontzeptu (produktu fitosanitarioak, etiketak, lehen sorospenak, dosien kalkuluak, etab.) landu ahal izateko, beharrezkoa da lantegi-ikasgelan edo laborategian parte hartzea.

Horrela, modulu honetako helburuak lortzeko, besteak beste, jarduera hauek egitea iradokitzen da:

-Produktu kimiko fitosanitarioak identifikatzea.

-Etiketak eta fitxa teknikoak interpretatzea.

-Garraiatzeko eta biltegiratzeko baldintzak aztertzea.

-Material, erreminta eta ekipamenduak erabiltzea.

-Metodo fisikoak, mekanikoak, laborantzakoak, biologikoak eta bioteknikoak identifikatzea.

-Formulatu kantitatea kalkulatzea.

-Banakako babes ekipamenduak erabiltzea.

-Ontzi hutsak deuseztatzea.

-Makinak eta ekipamenduak erregulatu eta erabiltzea.

-Egindako eragiketak erregistratzea.

-Produktu kimiko fitosanitarioek osasunean eta ingurumenean dituzten eraginak aztertzea.

-Abere pentsuen eta elikagaien higienerako trazabilitate plana.

-Ezarritako arauak betetzea: produktu kimiko fitosanitarioen erabilerari buruzkoak, elikagaien segurtasunari buruzkoak, ingurumen arauak eta laneko arriskuei aurrea hartzekoak.

Baliteke beharrezkoa izatea kanpoko profesionalek parte hartzea, urtero ematen diren araudien berri emateko. Araudi horiek Europako agintariek ematen dituzten eta nahitaez bete behar diren zuzentarauen ondorioz ematen dira.

Ebaluazioan, kontuan izan behar da ikasleen parte hartze aktiboa, irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan funtsezko betekizuna den aldetik. Ebaluazioaren bidez, ikaskuntzaren emaitzak lortu diren jakinen da. Zenbait alderdi izanen dira kontuan: jarrera, trebezia eta zailtasunen aurrean konponbideak bilatzea. Ebaluazioa jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izanen da. Ildo horretan, taldeko jarduerak eta lanaren antolaketa, baita ikasle bakoitzaren jarrera ere, baloratuko dira. Ebaluazio objektiboarekin osatuko da hori, idatziz banakako probak eginez. Horrela, ikasgelan azaldutako eduki teorikoak eta eduki horiek gauzatzeko egiten diren prozesu praktikoak elkarrekin lotzeko gaitasuna baloratuko da.

Modulu hau lehen kurtsoko "Landare-osasuneko printzipioak" moduluarekin lotuta dago. Beraren osagarria da, izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko sistemak ebaluatzeari dagokionez eta borroka kimikoari dagokionez, batez ere.

Lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa.

Kodea: 0480.

Iraupena: 90 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Enplegu aukerak hautatzen ditu, laneratzeko bideak eta ikasteko alternatibak identifikatuz bizitzan zehar.

Ebaluazio irizpideak:

a) Norberaren nortasuna, asmoak, jarrerak eta prestakuntza baloratu dira erabakiak hartzeko.

b) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikarientzako enplegu eta lan sorgune nagusiak identifikatu dira tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.

c) Tituluaren profilarekin zerikusia duen lanbide jarduerarako zer-nolako gaitasunak eta jarrerak eskatzen diren zehaztu da.

d) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten prestakuntza- eta lanbide-ibilbideak identifikatu dira.

e) Etengabeko prestakuntzak laneratu ahal izateko eta produkzio prozesuaren eskakizunetara moldatzeko gakoa den aldetik duen garrantzia baloratu da.

f) Lana bilatzeko prozesuan zein teknika erabiltzen diren zehaztu da.

g) Tituluarekin zerikusia duten lanbide sektoreetan autoenplegurako dauden aukerak aurreikusi dira.

2. Talde-lanaren estrategiak aplikatzen ditu eta estrategia horien eraginkortasuna eta eragimena baloratzen ditu erakundearen helburuei begira.

Ebaluazio irizpideak:

a) Talde lanaren onurak baloratu dira Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren profilarekin zerikusia duten lan egoeretan.

b) Egiazko lan egoera batean eratzen ahal diren lantaldeak identifikatu dira.

c) Lantalde eraginkorraren ezaugarriak zehaztu dira eraginkortasunik gabeko lantaldeen aldean.

d) Lanbide sektorean lantaldearen funtzionamendua hobetzeko behar diren gizarte trebetasunak baloratu dira.

e) Lantaldeetan erabiltzen diren agiriak identifikatu dira: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.

f) Lantaldeko kideen eginkizunen eta iritzien aniztasun beharrezkoa positiboki baloratu da.

g) Taldeko kideen artean gatazkak sortzen ahal direla eta hori erakundeen ezaugarrietako bat dela onartu da.

h) Gatazka motak eta horien iturriak identifikatu dira, bai eta gatazkak konpontzeko prozedurak ere.

3. Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak erabili eta betebeharrak bete egiten ditu, eta badaki horiek bereizten lan kontratuetan eta hitzarmen kolektiboetan.

Ebaluazio irizpideak:

a) Lan zuzenbideko kontzeptu nagusiak identifikatu dira.

b) Enpresaburu eta langileen arteko harremanetan esku hartzen duten erakunde nagusiak bereizi dira.

c) Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak eta betebeharrak zehaztu dira.

d) Kontratazio mota nagusiak sailkatu dira eta zenbait kolektiboren kontratazioa sustatzeko neurriak identifikatu dira.

e) Indarra duen legerian lana eta familiako bizitza ongi uztartzeko ezarrita dauden neurriak baloratu dira.

f) Soldaten ordainagiria aztertu da eta hura osatzen duten elementu nagusiak identifikatu dira, tartean langilearen kotizazio oinarriak eta langileari eta enpresaburuari dagozkien kuotak daudela.

g) Lan harremanak aldatzearen, etetearen eta amaitzearen arrazoiak eta ondorioak identifikatu dira.

h) Gatazka kolektiboetako neurriak eta gatazkak ebazteko prozedurak aztertu dira.

i) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikari tituluarekin zerikusia duen lanbide sektoreari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo batean itundutako lan baldintzak zehaztu dira.

j) Lanaren antolaketaren ingurune berriak bereizten dituzten ezaugarriak identifikatu dira.

4. Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoeretan zer-nolako babesak dauden zehazten du eta prestazio motak identifikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Gizarte Segurantzaren eginkizuna baloratu da, herritarren bizi kalitatea hobetzeko zutabe nagusia den aldetik.

b) Gizarte Segurantzaren sistemako araubideak identifikatu dira.

c) Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoerak banan-banan aipatu dira.

d) Enpresaburuak eta langileak Gizarte Segurantzaren sistemaren barnean dituzten betebeharrak identifikatu dira.

e) Inguruko herrialde nagusietan Gizarte Segurantzaren arloan dauden aldeak identifikatu dira.

f) Gizarte Segurantzaren sistemako prestazioak sailkatu dira eta baldintzak identifikatu dira.

g) Legezko langabezia egoerak zehaztu dira zenbait kasu praktikotan.

h) Ikasleen ezaugarriei dagozkien langabezia prestazioen iraupena eta zenbatekoa kalkulatu dira, kotizaziopeko oinarrizko prestazioak eta laguntzako prestazioak bereiziz.

5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua identifikatzen du eta prebentzioaren kulturak enpresako arlo eta jarduera guztietan duen garrantzia baloratzen du.

Ebaluazio irizpideak:

a) Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko araudia identifikatu da.

b) Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubide eta betebehar nagusiak zein diren zehaztu da.

c) Lan baldintzak eta langilearen osasuna erlazionatu dira.

d) Izan daitezkeen arrisku faktore ohikoenak sailkatu dira.

e) Arrisku faktoreen ondorioz gerta daitezkeen lanbide kalteak (lan istripuak eta lanbide eritasunak) sailkatu eta deskribatu dira.

6. Enpresan laneko arriskuen prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten eragileak identifikatzen ditu, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideei jarraituz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Enpresan prebentzioa kudeatzeko moduak sailkatu dira, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideen arabera.

b) Prebentzioan parte hartzen duten eragile guztien erantzukizunak identifikatu dira.

c) Arriskuen prebentzioaren arloan langileek enpresan ordezkaritza izateko bideak zein diren zehaztu da.

d) Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak identifikatu dira.

7. Bere jardueraren arriskuak ebaluatzen ditu, lan baldintzak eta bere lan inguruneko arrisku faktoreak aztertuz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioaren sektoreko jarduerak dituen arrisku faktoreak eta horietatik etor daitezkeen kalteak identifikatu dira.

b) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lan inguruneetan ohikoenak diren arrisku egoerak sailkatu dira.

c) Enpresako arriskuen ebaluazioa egin da, arriskuak identifikatu eta baloratu dira, prebentzio neurriak proposatu dira eta horien eraginkortasunaren jarraipena eta kontrola egin dira.

d) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten lan inguruneetan prebentzioari begira garrantzia duten lan baldintzak zein diren zehaztu da.

8. Enpresa txiki bateko arriskuei aurrea hartzeko plana egiten parte hartzen du, lan inguruneko arrisku egoeren azterketatik abiaturik, eta prebentzio neurriak aplikatzen ditu.

Ebaluazio irizpideak:

a) Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lanbide sektorearekin zerikusia duen lantoki bateko prebentzio planaren edukia definitu da.

b) Aintzat hartu da garrantzitsua dela enpresan prebentzio plana izatea, larrialdietan egin beharreko jarduketen sekuentzia barne duena.

c) Enpresa txiki edo ertain batentzako larrialdi eta ebakuazio plana proiektatu da.

d) Kalteak beren sorburuan saihesteko eta saihestezinak diren ondorioak leuntzeko aplikatu behar diren prebentzio eta babes neurriak definitu dira.

e) Mota guztietako segurtasun seinaleen esanahia eta eremua aztertu dira.

f) Larrialdietan jarduteko protokoloak aztertu dira.

g) Zaurituak larritasunaren arabera sailkatzeko teknikak identifikatu dira.

h) Lehen sorospenetarako oinarrizko teknikak identifikatu dira, istripuaren lekuan aplikatu behar direnak kalte mota desberdinei aurre egiteko. Halaber, botika kutxaren osagaiak eta erabilera identifikatu dira.

i) Langilearen osasuna zaintzeko betekizunak eta baldintzak eta horiek prebentzio neurri gisa duten garrantzia zehaztu dira.

Edukiak.

Lan bilaketa aktiboa:

-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.

-Erabakiak hartzeko prozesua.

-Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lanbide sektorea definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz Estatu mailan.

-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.

-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.

-Etengabeko prestakuntzak Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea.

-Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako erakundeak identifikatzea.

-Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariarekin zerikusia duten prestakuntza ibilbideak identifikatzea tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.

-Lana bilatzeko teknikak eta erremintak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.

-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.

Gatazkaren kudeaketa eta lantaldeak:

-Talde-lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.

-Nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioaren sektoreko lan-talde motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.

-Lantalde eraginkorraren ezaugarriak.

-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.

-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.

-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.

-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.

-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.

Lan kontratua:

-Lan zuzenbidea.

-Banakako lan harremanen azterketa.

-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.

-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.

-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.

-Soldataren ordainagiria.

-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.

-Langileen ordezkaritza.

-Nekazaritza eta Abeltzaintzako Produkzioko teknikariaren lanbide eremuari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo baten azterketa.

-Lan gatazka kolektiboak.

-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, telelana eta beste batzuk.

-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.

Gizarte Segurantza, lana eta langabezia:

-Gizarte Segurantzaren sistema, elkartasun sozialaren oinarrizko printzipio gisa.

-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.

-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.

-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.

-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.

-Langabezia babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.

Laneko segurtasun eta osasunaren arau esparrua eta oinarrizko kontzeptuak:

-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.

-Lanaren eta osasunaren arteko loturaren balorazioa.

-Arrisku profesionala. Arrisku faktoreen azterketa.

-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.

-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua.

-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.

Prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten agenteak eta haien erantzukizunak:

-Prebentzioaren kudeaketaren antolaketa enpresan.

-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.

-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.

-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.

Arrisku profesionalen ebaluazioa:

-Enpresako arriskuen ebaluazioa, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.

-Berariazko arriskuak sektoreko industrian.

-Segurtasun baldintzei lotutako arriskuen azterketa.

-Inguruneko baldintzei lotutako arriskuen azterketa.

-Baldintza ergonomiko eta psikosozialei lotutako arriskuen azterketa.

-Arriskuaren balorazioa.

Arriskuen prebentzioaren plangintza eta prebentzio eta babes neurrien aplikazioa enpresan:

-Prebentzioaren plangintza enpresan. Prebentzio plana eta horren edukia.

-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.

-Banakako eta taldeko prebentzio eta babes neurriak.

-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.

-Nekazaritzako ETE batean larrialdi plana egitea.

-Larrialdietan jarduteko protokoloa.

-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak eta aplikazioa.

-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikei buruz.

-Langileen osasuna zaintzea.

Orientabide didaktikoak.

Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak eta jarrerak berenganatzen dituzte lan munduan sartzeko eta beren lanbide karrera berdintasun baldintzetan garatzeko, nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioaren sektorean, hala Espainiako lurraldean nola Europan.

Edukien hurrenkerari dagokionez, kontuan izanik ikastetxeak egokienak iruditzen zaizkion erabakiak hartzeko eskumena duela, lan arloko legeriari eta Gizarte Segurantzari buruzko edukiak jorratu litezke lehenik, ikasleak motibatu ohi dituztelako.

Jarraian laneko segurtasunaren eta osasunaren inguruko edukiak aurkez litezke, eta gero gatazkaren kudeaketari eta lantaldeei ekin. Azkenik lan bilaketari buruzko multzoa jorratu liteke, ikasleak lan merkatuan sartu aurreko urrats gisa.

Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:

-Norberaren izaerari eta gizarte trebetasunen garapenari buruzko orientazio probak eta dinamikak egitea, prestakuntzaren eta asmoen arteko koherentzia pertsonala egiaztatzeko.

-Norberaren karrera planifikatzea: epe ertain eta luzerako lan helburuak ezartzea, beharrekin eta lehentasunekin bateragarriak. Helburu errealistak ezartzea, oraingo prestakuntzarekin eta proiektatuarekin koherenteak, eta nork bere ikaskuntzaren ardura hartzea.

-Lana bilatzen laguntzen ahal diguten bitartekoak eta erakundeak identifikatzea, bai gure ingurune hurbilenean, bai Europan, horretarako tresna egokiak erabiliz (Eures sarea, Europass, Ploteus eta beste batzuk).

-Lana bilatzeko behar den dokumentazioa garatzea: curriculum vitae-a, lan elkarrizketak, test psikoteknikoak eta beste batzuk.

-Jardueraren bat bakarka eta taldean egitea eta emaitzak konparatzea.

-Gatazka egoera bat simulatzea eta konponbide desberdinak aurkeztea.

-Sektoreko langileei eragiten dien lan arloko araudia identifikatzea.

-Langileen Estatutuaren edukia zikloari dagokion sektoreko hitzarmen kolektibo batekin alderatzea.

-Negoziazio kolektiboko prozesu bat simulatzea, langileen eta enpresaburuen interesak bateratzeko bide gisa.

-Zailtasun maila desberdinetako soldata ordainagiriak egitea.

-Gizarte Segurantzak babesten dituen egoerak identifikatzea.

-Zikloa eginda eskuratzen ahalko diren lanpostu ohikoenetan gerta daitezkeen arrisku egoerak aztertzea, aurreneurriak proposatzea eta ezarri beharreko aurreneurrien plangintza diseinatzea, hori guztia indarra duen araudiari jarraituz.

-Sektoreko enpresak ikusteko bisitak programatu eta egitea, ikasleek produkzio sektorearen errealitatea ezagutu ahal dezaten.

Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.

"Lanerako prestakuntza eta orientazioa" eta "Enpresa eta ekimena" moduluen edukietako batzuk elkarri estu lotuta daude. Ekintzaileen ezaugarrien azterketa, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak eta gizarte gastuak, besteak beste, bi moduluetan aztertzen dira kontrako ikuspegietatik begiratuta, eta hori ikasleentzat guztiz baliagarria izan daiteke ekintzaile gisa edo inoren konturako langile gisa lan munduan ongi moldatzeko.

Halaber, arreta eman beharko litzaioke finka, lantegi, laborategi eta abarretan ematen diren moduluekiko loturari, lan osasunaren eta segurtasunaren arloko prestakuntza osatze aldera.

Lanbide modulua: Lantokietako prestakuntza.

Kodea: 0482.

Iraupena: 380 ordu.

Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.

1. Nekazaritzako enpresaren egitura eta antolamendua identifikatzen ditu, eta lortzen dituen produktu eta zerbitzuen ekoizpenarekin eta merkaturatzearekin erlazionatzen.

Ebaluazio irizpideak:

a) Enpresaren antolamendu egitura eta enpresako arlo bakoitzaren eginkizunak identifikatu dira.

b) Enpresaren egitura sektorean dauden enpresa-antolakunde ereduzkoekin alderatu da.

c) Enpresaren sare logistikoa osatzen duten elementuak identifikatu dira: hornitzaileak, bezeroak, produkzio sistemak, biltegiratzea eta beste batzuk.

d) Zerbitzua emateko lan prozedurak identifikatu dira.

e) Giza baliabideek enpresaren jarduera ahalik ongien garatzeko eduki behar dituzten gaitasunak baloratu dira.

f) Jarduera honetan ohikoenak diren hedapen bideen egokitasuna baloratu da.

2. Bere lanbide jardueran ohitura etiko eta lan ohitura egokiak aplikatzen ditu, lanpostuaren ezaugarrien eta enpresan ezarritako prozeduren araberakoak.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ondokoak ezagutu eta justifikatu dira:

-Lanpostuak langileari eskatzen dizkion jarrera eta denbora.

-Lanposturako behar diren jarrera pertsonalak (puntualtasuna, enpatia, besteak beste) eta profesionalak (ordena, garbitasuna, segurtasuna, ardura, besteak beste).

-Lanbide jardueran arriskuei aurrea hartzeko beharrezkoak diren jarrerak eta babes pertsonaleko neurriak.

-Lanbide jardueraren kalitateari dagozkion jarrera-eskakizunak.

-Lantaldearekiko harremanei eta enpresan ezarritako harreman hierarkiari buruzko jarrerak.

-Lan esparruan egindako jardueren dokumentazioarekin zerikusia duten jarrerak.

-Laneratzeko eta lan munduan berriz sartzeko prestakuntza beharrak profesionalaren jardunbide egokiaren esparru zientifiko eta teknikoan.

b) Lanbide jardueran laneko arriskuei aurrea hartzeko aplikatu behar diren arauak eta Laneko Arriskuei Aurrea Hartzeko Legearen funtsezko alderdiak identifikatu dira.

c) Norbanakoak babesteko ekipamenduak erabili dira, lanbide jardueraren arriskuen arabera eta enpresaren arauak betez.

d) Egindako jardueretan ingurumenaren errespetuzko jarrera argia erakutsi da eta hari lotutako barne eta kanpo arauak aplikatu dira.

e) Lanpostua edo jarduera egiten den eremua ongi antolatua, garbi eta oztoporik gabe eduki da.

f) Jasotako jarraibideak interpretatu eta bete dira eta esleitutako lanaren ardura hartu da.

g) Egoera bakoitzean arduradunarekin eta taldekideekin komunikazio eta harreman eraginkorrak ezarri dira eta tratu atsegin eta adeitsua eman zaie.

h) Taldeko gainerako kideekin koordinaturik lan egin da eta gertatzen den aldaketa, behar garrantzitsu edo ustekabeko ororen berri eman zaie.

i) Norberaren jardueraren garrantzia aintzat hartu da eta enpresaren produkzio prozesuen garapenean esleitutako zereginen aldaketetara moldatu eta eginkizun berrietan integratu beharra baloratu da.

j) Konpromiso arduratsua hartu da zeregin eta jarduera guztietan arauak eta prozedurak aplikatzeko.

3. Laboreak ezartzeko eragiketak egiten ditu. Horretarako lurra prestatzen du eta ustiategiko ekipamendu eta makinak erabiltzen ditu, ezarritako jarraibideen arabera.

Ebaluazio irizpideak:

a) Programatutako laboreak txandakatzeko sistema baloratu da.

b) Laboreak ezartzeko lanak egiteko ustiategian eskura dauden makinak, lanabesak, erremintak eta ekipamenduak aukeratu dira.

c) Ezarpen eragiketak egiteko baliabide mekanikoak erregulatu dira.

d) Lurra prestatu da, eskura dauden baliabideak erabiliz.

e) Ereiteko, birlandatzeko eta landatzeko eragiketak egin dira.

f) Laboreen ezarpenean erabilitako makina, lanabes, erreminta eta ekipamenduen garbiketa eta lehen mailako mantentze lanak egin dira.

g) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.

h) Laboreak ezartzeko eragiketetan ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana bete dira.

4. Laboreak ekoizteko eragiketak egiten ditu, teknikak identifikatuz eta erabil daitezkeen baliabideak eta instalazioak erabiliz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Finkaren datu historikoak bildu dira, lurzoruaren emankortasuna baloratu ahal izateko.

b) Laboreak ekoizteko lanak egiteko ustiategian eskura dauden makinak, lanabesak, erremintak eta ekipamenduak aukeratu dira.

c) Produkzio eragiketak egiteko baliabide mekanikoak erregulatu dira.

d) Ongarriak aplikatu dira, kalkulatutako dosietan.

e) Ureztatze sistema programatzeko eta abian jartzeko eragiketak egin dira.

f) Ureztaketak egin dira, dosiak eta maiztasuna laborearen beharrei egokituta.

g) Laborantza lanak egin dira landareetan eta lurzoruan.

h) Uzta biltzeko unea zehaztu da, dauden teknikak erabiliz.

i) Ustiategian nekazaritzako produktuak bildu, garraiatu, ontziratu eta biltegiratzeko lanak egin dira.

j) Laboreen ekoizpenean erabiltzen diren makina, lanabes, erreminta eta ekipamenduen garbiketa eta lehen mailako mantentze lanak egin dira.

k) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.

l) Laboreak ekoizteko eragiketetan ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana bete dira.

5. Kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatzen ditu, metodoak eta ekipamenduak ezarritako protokoloen arabera erabiliz.

Ebaluazio irizpideak:

a) Laboreen osasun arazoak identifikatu dira.

b) Enpresak arazo fitosanitarioak kontrolatzeko aplikatzen dituen metodoak baloratu dira.

c) Ustiategian produktu fitosanitarioak garraiatu eta biltegiratu dira.

d) Kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatzeko ustiategian dauden makinak, tresnak, erremintak eta ekipamenduak aukeratu dira.

e) Kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatzeko bitarteko mekanikoak erregulatu dira.

f) Produktu fitosanitarioak prestatu, dosifikatu eta aplikatu dira, ezarritako protokoloak betez.

g) Kontrol fitosanitariorako bitarteko fisiko, biologiko eta bioteknikoak erabili dira.

h) Kontrol fitosanitarioko makina, tresna, erreminta eta ekipamenduak garbitu, hondakinak kendu, eta lehen mailako mantentze lanak egin dira.

i) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.

j) Ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana bete dira kontrol fitosanitarioko eragiketetan.

6. Abereak gobernatzen ditu, eta elikadurako, produkzioko, ugalketako eta osasuneko prozedurak eta teknikak aplikatzen ditu, jarraibideak betez.

Ebaluazio irizpideak:

a) Espezieak markatzeko eta identifikatzeko eragiketak beharrezko tekniken bidez egin dira.

b) Hornidurarako eta abereak elikatzeko eragiketak egin dira, ustiategian erabilgarri dauden bitartekoak erabiliz.

c) Ustiategiko abereen larratzea gobernatu da.

d) Abereen araldia antzeman da.

e) Dosiak prestatu eta intseminazioak egin dira.

f) Ezarritako protokoloari jarraitu zaio ernaldiaren kontrolean eta erditzeko eta erditzeondoko jarduketetan.

g) Ustiategiko abere espezieen hazkuntzarako eta aurrerakoak hazi eta gizentzeko eragiketak egin dira.

h) Abereak jetzi dira, ezarritako protokoloari jarraituz.

i) Erlauntzak gobernatzeko eta erlezaintzako produktuak lortzeko eragiketak egin dira.

j) Ustiategiko prebentziorako eta osasun kontrolerako metodoak baloratu dira.

k) Abereak gobernatzeko erabiltzen diren makina, tresna, erreminta eta ekipamenduen garbiketa eta lehen mailako mantentze lanak egin dira.

l) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.

m) Abereak gobernatzeko eragiketetan ingurumen araudia, osasun arlokoa, abereen ongizateari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana bete dira.

7. Laborantza behartuko sistemak eta nekazaritza eta abeltzaintzako azpiegiturak eta instalazioak muntatzen eta mantentzen ditu, jarraibideak eta dokumentazio teknikoa interpretatuta.

Ebaluazio irizpideak:

a) Ustiategiko laborantza behartuko sistemak, azpiegiturak eta instalazioak baloratu dira.

b) Ureztatzeko instalazioa muntatu da, osagaiak eta osagarriak zehaztapen teknikoen arabera prestatu eta maneiatu ondoren.

c) Babes sistema baten egitura eta estalkia muntatu dira, jasotako jarraibideen arabera.

d) Laborantza behartuko instalazioko giroa kontrolatzeko tresnak erabili dira, ezarritako jarraibide edo prozedurei jarraituz eta laboreen beharren arabera.

e) Abeltzaintzako instalazioen ingurumen baldintzak kontrolatu dira, jarraibideen arabera.

f) Abeltzaintzako instalazioak mantendu, garbitu eta desinfektatu dira.

g) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.

h) Laborantza behartuko sistemen eta nekazaritzako azpiegitura eta instalazioen mantentze lanak egin dira, ezarritako jarraibideak eta prozedurak betez.

i) Ingurumen araudia, abereen ongizateari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana bete dira laborantza behartuko sistemen eta nekazaritza eta abeltzaintzako azpiegitura eta instalazioen muntaketan eta mantentze lanetan.

Lanbide modulu hau lagungarria da tituluko gaitasunak eta zikloko helburu orokorrak osatzeko, bai ikastetxean lortutakoak bai bertan nekez lor daitezkeenak.

3. ERANSKINA

Prestakuntza unitateak

A) Nola antolatu diren moduluak prestakuntza unitatetan

0404 lanbide modulua: Agronomiaren oinarriak (160 ordu)

0405 lanbide modulua: Zootekniaren oinarriak (190 ordu)

0407 lanbide modulua: Lantegia eta trakzio-ekipamenduak (190 ordu)

0408 lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak (100 ordu)

0409 lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak (100 ordu)

0481 lanbide modulua: Enpresa eta ekimena (60 h)

0476 lanbide modulua: Nekazaritzako produkzioa (270 ordu)

0475 lanbide modulua: Laboreen ezarpena (110 ordu)

0477 lanbide modulua: Esnearen, arrautzen eta bizitarako abereen produkzioa (110 ordu)

0478 lanbide modulua: Haragi produkzioa eta abeltzaintzako beste produkzio batzuk (150 ordu)

0479 lanbide modulua: Kontrol fitosanitarioa (90 ordu)

0480 lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa (90 ordu)

B) Prestakuntza unitateen garapena

Prestakuntza unitatea: Agrosistemak.

Kodea: 0404 - UF01 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Landare-zelula eta landare-ehunak.

-Landareen morfologia eta egitura.

-Prozesu fisiologikoak. Fenologia.

-Landareen taxonomia. Landare espezieen identifikazioa.

-Ekologia kontzeptua.

-Ekosistema: kontzeptua, ezaugarriak, osagaiak.

-Sare trofikoak. Ekoizleak eta kontsumitzaileak.

-Komunitateak. Populazioen dinamika.

-Energia fluxua eta materiaren zikloa.

-Sistema naturalak eta agrosistemak.

-Nekazaritza, abeltzaintza eta ekosistemen kontserbazioa.

-Produkzio ekologikoa.

Prestakuntza unitatea: Klima eta landareen ureztapen beharrak.

Kodea: 0404 - UF02 (NA).

Iraupena: 50 ordu.

-Elementu klimatikoak: tenperatura, presioa, hezetasun atmosferikoa, prezipitazioak. Landareen gaineko eragina.

-Klima motak, mikroklimak.

-Aldagai klimatikoak neurtzeko aparatuak.

-Indize eta diagrama klimatikoak, esanahia.

-Eguraldia.

-Meteoroak. Motak. Landareetan duten eragina.

-Mapa meteorologikoak: eguraldiaren iragarpena.

-Nekazaritzak eta abeltzaintzak kliman duten eragina. Berotegi efektua.

-Ura lurzoruan. Mugimendua. Puntu bereziak. Ura lurzoruan atxikitzeko indarraren egiaztapena. Geruza freatikoa. Lurzoruko ur-balantzea.

-Landareen ur beharrak. Behar garbiak eta osoak.

-Ura: iturria eta kalitatea.

-Ureztapenaren oinarriak.

-Ureztatzeko dosien eta maiztasunaren kalkulua, erabiltzen diren parametroak.

-Ureztatzeko sistemak.

-Uraren erabilerari buruzko ingurumen araudia.

Prestakuntza unitatea: Lurzorua eta nekazaritzako lurren ongarritzea.

Kodea: 0404 - UF03 (NA).

Iraupena: 50 ordu.

-Lurzorua, haren osagaiak. Lurzoruaren profila.

-Lurzoruaren propietate fisikoak: ehundura eta egitura.

-Lurzoruaren propietate kimikoak:

-Lurzoruaren propietate biologikoak. Flora eta fauna edafikoak.

-Lurzoruaren materia organikoa.

-Lurzoru motak.

-Lurzoruen analisia: laginak hartzea, prestatzea eta bidaltzea, lekuan bertan probak egitea eta emaitzak interpretatzea.

-Lurzoruaren analisietan laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzea.

-Medeagarriak: funtzioa, ehundurazkoak, organikoak, karezkoak.

-Lurzorua lantzea: xedea, lan motak.

-Lurzorua kontserbatzeko jardunbideak.

-Elementu elikagaiak, motak.

-Nutrizio-desorekak.

-Ongarriak: motak, osaera, aberastasuna, formula, aurkezpena.

-Ongarriek landareetan eta lurzoruan duten eragina.

-Ongarrien banaketa.

-Ongarriak hidroponian eta fertirrigazioan.

Prestakuntza unitatea: Lur-neurketa eta nekazaritzako topografiaren oinarriak.

Kodea: 0404 - UF04 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Neurri-unitateak. Eskalak.

-Lur-neurketako metodoak eta jardunbideak.

-Parametro topografikoak.

-Mapak eta planoak interpretatzea.

-Neurgailuak.

-Datu bilketa.

-Krokisak eta planoak egitea.

-Laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzea eragiketa topografikoetan.

Prestakuntza unitatea: Arrazen eta haien produkzioen ezaugarriak.

Kodea: 0405 - UF01 (NA).

Iraupena: 50 ordu.

-Kontzeptuak: espeziea, arraza, barietatea, lerroa, mestizoa eta hibridoa.

-Animaliaren kanpoaldea:

• Morfologia: animalien kanpoko eskualdeak.
• Faneroptika: ilaje kolorebakarrak eta konposatuak. Haien izenak, espeziearen arabera.
• Zoometria: plomu-lerroak, altuerak, luzerak, zabalerak, diametroak, perimetroak, pisuak, bolumenak eta indizeak. Neurtzeko tresnak eta metodoak. Fitxa zoometrikoak.

-Produkzio gaitasunak: haragia, esnea, lana, artilea, larrua, arrautzak eta eztia.

-Biotipologia.

-Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun eta hegazti arrazak, produkzio gaitasunen arabera.

-Animalia-produktuen sailkapena.

-Esnea: osaera. Esnearen sailkapena eta kalitatea. Errapearen anatomia eta fisiologia: esnea ekoizteko mekanismoa.

-Haragitarako gaitasunaren parametroak: kanalaren eta haragiaren kalitatea.

-Arrautzaren eraketa: egitura eta osaera. Arrautzaren kalitatea. Alterazioak. Motak eta kategoriak.

-Erleen antolaketa soziala. Eztia. Osaera. Ezti motak. Sailkapena.

-Erleen anatomia eta fisiologia. Eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen produkzioa.

-Trazabilitatea. Produktuen kalitatea.

Prestakuntza unitatea: Animalien elikadura eta nutrizioa.

Kodea: 0405 - UF02 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Elikagaien osaera kimikoa. Oinarrizko mantenugai eta bizigaiak.

-Elikagai motak: sailkatzeko irizpideak (osaera kimikoa, jatorria, kontserbazio egoera edo kontserbatzeko prozedura, eta beste batzuk).

-Elikadura eta nutrizioa.

-Hausnarkarien digestio aparatua. Monogastrikoen eta hegaztien digestio aparatua.

-Animalien organismoak nola bereganatzen dituen elikagaiak: digestioa eta xurgapena. Hausnarkarien, monogastrikoen eta hegaztien arteko desberdintasunak.

-Elikagaiak egokitzeak nola eragiten dien abereei.

-Animalien nutrizio beharrak: mantentzea, hazkundea, umedunaldia, laktazioa eta produkzioa. Anoa: kontzeptua eta ezaugarriak. Hausnarkarientzako, monogastrikoentzako eta hegaztientzako anoak. Elikagai beharren taulak eta elikagaien osaerarenak. Kalkulatzeko metodoak.

-Abereen elikadurari eta janarien segurtasunari buruzko legeria. Trazabilitatea.

Prestakuntza unitatea: Animalien ugalketa.

Kodea: 0405 - UF03 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Ugaztunen eta hegaztien ugaltze aparatuaren anatomia eta fisiologia.

-Ugalketaren endokrinologia. Ugalketa zikloaren faseak (ziklo obarikoa).

-Ernalketa eta finkapena. Intseminazio artifiziala.

-Ernaldia. Ernaldiaren diagnostikoa.

-Erditzea eta erditzeondoa. Erditze normala eta alterazioak edo distoziak.

-Obulazioa, errutea, inkubazioa eta arrautza irekitzea.

-Ugalketa kontrolatzeko dokumentazio teknikoa diseinatzea.

-Ugalketa indizeak: goiztiartasuna, ugalkortasuna, araldira ez itzulitakoen tasa, ernalkortasuna, umetsutasuna, pisua jaiotzean, pisua titia kentzean, eta beste batzuk.

-Abereen hautapena eta hobekuntza. Metodoak, produkzio gaitasun desberdinetarako.

Prestakuntza unitatea: Abeltzaintzako ustiategietako animalien patologiaren oinarriak.

Kodea: 0405 - UF04 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Patologia kontzeptua.

-Gaixotasunak sortzen dituzten kausak. Transmisioa eta kutsapena.

-Abeltzaintzako espezieen gaixotasunak: etiologia, epidemiologia, sintomatologia eta koadro klinikoa, alterazio patologikoak eta diagnostiko bereizgarria.

-Abeltzaintzako saneamendu kanpainak.

-Osasun egoerak produkzioan duen eragina.

-Zoonosiak.

Prestakuntza unitatea: Abereentzako bizitokiak.

Kodea: 0405 - UF05 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Kokapena eta orientazioa.

-Abereentzako bizitokietan erabiltzen diren materialak. Sendotasuna eta isolatzeko ahalmena. Garbitzeko eta desinfektatzeko egokitasuna.

-Eraikuntzaren atalak: zimenduak, hormak, trenkadak eta estalkiak.

-Giro baldintzak eta bizitoki edo nabearen baldintzak: tenperatura, hezetasuna, gas kaltegarriak airean, argia.

-Inguruko hesiak. Pasagune sanitarioak.

-Isolamendu eta berrogeialdietarako instalazioak. Eraikuntzaren ezaugarriak, abere espeziearen arabera.

-Txerri-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, produkzio fasearen arabera.

-Behi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Txerri-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Ahuntz-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Zaldi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, ustiapen sistemaren arabera.

-Hegazti eta untxientzako bizitokiak. Eraikuntzaren ezaugarriak eta instalazioak, produkzio fasearen arabera.

-Simaurra eta/edo minda biltegiratzeko eta/edo tratatzeko instalazioak.

-Produkzio prozesu bakoitzari dagokion legeria: ingurumen arlokoa eta hondakinak kudeatzekoa, abereen ongizateari eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Prestakuntza unitatea: Abereen ongizatea. Hondakinen kudeaketa. Arriskuei aurrea hartzea.

Kodea: 0405 - UF06 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Abereen ongizate eta segurtasunari buruzko legeria.

-Ingurumen arloko legeria.

-Produkzio prozesu bakoitzeko hondakinen kudeaketari buruzko legeria indarduna.

-Laneko arriskuen prebentzioa.

Prestakuntza unitatea: Abeltzaintzako produkzio ekologikoaren oinarriak.

Kodea: 0405 - UF07 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Abeltzaintzako produkziorako arauak.

-Produkzio ekologikoaren helburuak.

-Printzipio orokorrak eta nekazaritzan eta abeltzaintzan aplikatu beharreko berariazko printzipioak.

-Abere ekologikoen eta ez ekologikoen jatorria.

-Abereen bizitokiak eta hazkuntza metodoak.

-Elikadura eta pentsuak.

-Profilaxia eta albaitaritzako tratamendua.

-Abeltzaintza ekologikoak berezkoak dituen kudeaketa arazoak.

-Hondamendiak eta salbuespenezko produkzio arauak.

Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako ustiategiko lantegiaren antolaketa.

Kodea: 0407 - UF01 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Ustiategiko lantegia.

-Lantegiko tresnak eta ekipamenduak.

-Inbentarioa.

-Lantegiaren antolaketa.

-Eragiketen erregistroa.

-Hondakinak garbitzea eta ezabatzea.

-Nekazaritzako lantegiak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Seinaleak lantegian.

-Segurtasuna lantegian.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

-Matxura errazak detektatu eta konpontzea.

-Elementuak eta sistemak muntatu eta desmuntatzea.

-Ondorio tekniko eta ekonomikoak lanaren errendimenduan: matxurak, erregai kontsumoa, makinen eta haien osagaien bizitza baliagarria.

Prestakuntza unitatea: Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea eta mantentzea.

Kodea: 0407 - UF02 (NA).

Iraupena: 50 ordu.

-Traktorea eta trakzio-ekipamenduak. Funtzioak eta motak. Traktorearen zatiak. Motokultoreak eta motoaitzurrak.

-Prestazioak eta aplikazioak.

-Motorra, oinarrizko kontzeptuak. Motak eta sailkapena. Banaketa eta sarrera sistema. Hozte sistema. Koipeztatze sistema. Elikatze sistema.

-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen kostua. Kostuen kalkulua.

-Sistema hidraulikoa. Transmisio sistema. Sistema elektrikoa. Kontrol elektronikoak. Segurtasun sistemak. Lastatze sistemak. Direkzioa eta balaztak.

-Potentzia. Errendimenduak.

-Indar-hargunea.

-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen lehen mailako mantentze eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.

-Mantentze eta konponketa lanetarako erabiltzen diren materialak.

-Lubrifikatzaileak. Hondakinak ezabatzea.

-Erregaiak. Biltegiratzea. Legeria.

-Konponketa eta mantentze lanetarako beste material batzuk.

Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako makinak. Erabilera eta mantentze lanak. Erregulazioak.

Kodea: 0407 - UF03 (NA).

Iraupena: 60 ordu.

-Lanabesak. Motak, aplikazioak. Aukeratzeko irizpideak. Ekipamenduak eta atoiak lotzea eta martxan jartzea. Beste elementu batzuk.

-Ekipamenduak aukeratzea eta ordeztea.

-Lehen mailako mantentze eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.

-Mantentze eta konponketa lanetarako erabiltzen diren materialak.

-Makinen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

Prestakuntza unitatea: Soldadura eta oinarrizko mekanizazioa.

Kodea: 0407 - UF04 (NA).

Iraupena: 60 ordu.

-Oinarrizko mekanizazioa eta soldadura.

-Soldaduraren atalak.

-Soldadurako eta oinarrizko mekanizazioko ekipamenduak. Aplikazioak.

-Soldadura eragiketak. Lotura motak.

-Soldaduren akatsak. Prozesuaren kontrola.

-Oinarrizko mekanizazioko eragiketak. Tresnak eta makinak.

-Soldaduraren eta mekanizazioaren arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea.

Kodea: 0408 - UF01 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Eraikuntzako materialak: sailkapena, oinarrizko ezaugarriak, aplikazioak nekazaritzako lokal eta instalazioetan.

-Eraikuntzaren oinarriei buruzko hastapenak: zimenduak, fabrikak, estalkiak, aurrefabrikatuak.

-Azpiegitura motak.

-Azpiegituren ezaugarriak eta muntatze-teknikak.

-Azpiegituren kokapena: topografia.

-Drainatze sarea. Funtzioa.

-Berariazko makina eta tresnak.

-Azpiegituren lehen mailako mantentze lanak.

-Nekazaritzako instalazioak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Segurtasun fitxak.

Prestakuntza unitatea: Ureztatzeko instalazioen muntaketa.

Kodea: 0408 - UF02 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Ureztatzeko instalazioen ezaugarriak. Emaria. Presioa.

-Ureztatzeko materiala. Hodiak. Lotura elementuak. Hodi igorleak. Aukeratzeko irizpideak.

-Automatismoak.

-Ureztapen-burua. Kokapena. Ponpaketa multzoa. Iragazkiak. Fertirrigaziorako ekipamendua.

-Ureztatze proiektuak. Interpretazioa.

-Instalazioaren zuinketa.

-Muntatzeko materialak eta tresnak.

-Ureztatze instalazio baten funtzionamendua egiaztatzea. Presioen eta emarien neurketa. Ur baliabideen erabilera eraginkorra.

-Prebentzio bideak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

Prestakuntza unitatea: Laboreak babesteko eta laborantza behartuko sistemak instalatzea.

Kodea: 0408 - UF03 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Laboreak babesteko eta laborantza behartuko instalazioen motak.

-Abereak babesteko eta laborantza behartuko instalazioen ezaugarriak. Materialak. Neurriak.

-Estalkiak. Material plastikoak. Beira.

-Planoen eta muntatzeko jarraibideen interpretazioa.

-Giroa kontrolatzeko elementuak.

Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako instalazioak mantentzea.

Kodea: 0408 - UF04 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Matxurarik ohikoenak.

-Igeltserotza obra txikiak, lokalak eta instalazioak konpontzeko edo egokitzeko (morteroa, adreiluzko fabrikak, blokezkoak, zuriberritzea, hormigoia, enkofratzea, hormigoiztatzea, zolatak, elementuak "hartzea").

-Iturgintzako instalazio eta konponketa lanetako oinarrizko eragiketak.

-Instalazio elektrikoak mantentzeko eragiketak eta oinarrizko konponketak (harguneak, banaketa koadroak, zirkuituak, eta argiztapen eta indar osagaiak).

-Matxuratutako edo narriatutako elementuak bilatzea.

-Instalazio baterako piezak eta elementuak biltzea.

-Prebentziozko mantentze lanak.

-Ureztaketa instalazioaren mantentzea.

-Matxuratutako edo narriatutako elementuak aldatzea. Prozedura. Tresnak.

-Konponketarako oinarrizko elementuak.

-Garbiketarako, desinfekziorako, eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko produktuak.

-Nekazaritzako instalazioak berezkoak dituen arriskuak.

-Prebentzio bideak.

-Nekazaritzako instalazioaren seinaleztapena.

-Nekazaritzako instalazioaren segurtasuna.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Prestakuntza unitatea: Laboreetan eragina duten belar txarren kontrola.

Kodea: 0409 - UF01 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Belar txarren definizioa.

-Belar txarren sailkapena.

-Belar txarren ezaugarri biologikoak eta eragiten dituzten kalteak.

-Nafarroako laboreei lotutako landare espezie nagusiak.

-Belar txarren plantulak ezagutzea.

-Belar txarrak identifikatzeko gakoen erabilera.

-Landare inbaditzaileak.

-Landare bizkarroiak.

-Herbario bat egitea.

Prestakuntza unitatea: Laboreetan eragina duten izurri eta gaixotasunen kontrola.

Kodea: 0409 - UF02 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Izaki bizidunen sailkapena.

-Izurriaren eta gaixotasunaren definizioak.

-Organismo onuragarriaren definizioa.

-Nematodoak eta akaroak.

-Intsektuak.

-Ornogabe, hegazti eta ugaztun aipagarrienak.

-Bakterioak eta birusak.

-Onddoak.

-Intsektarioak egitea.

-Laborategiko laginak prestatzea.

Prestakuntza unitatea: Laboreen osasun egoera zehazteko metodologia eta tresnak.

Kodea: 0409 - UF03 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Laginketaren garrantzia laboreen osasuna kontrolatzean.

-Lagin bilketan jarraitu beharreko ibilbideak.

-Laginak hartzea.

-Presentzia mailen interpretazioa. Atalaseak.

-Lagin patologikoak prestatzea eta laborategira bidaltzea.

-Berrogeialdiko izurriteak. Pasaporte fitosanitarioa.

-Nafarroako prebentzio oharren sistema.

Prestakuntza unitatea: Laboreen izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko sistemak.

Kodea: 0409 - UF04 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Laboreak babesteko metodo nagusien sailkapena.

-Zuzeneko metodoak eta zeharkako metodoak.

-Borroka mekanikoa eta borroka fisikoa.

-Laborantzaren bidezko borroka.

-Borroka genetikoa.

-Borroka biologikoa.

-Borroka bioteknikoa.

-Kontrol kimikoa.

-Borroka integratua.

Prestakuntza unitatea: Enpresa ekimena: negozio ideiak.

Kodea: 0481 - UF01 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioan.

-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.

-Ekintzaileen jarduna, nekazaritzako ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.

-Ekimenaren arriskua.

-"Enpresaburu" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.

-Enpresa plana: negozio-ideia nekazaritza eta abeltzaintzako produkzioaren arloan.

-Nekazaritzako ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.

-Nekazaritzako produkzio ekologikoko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.

-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.

-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.

-Marketin plana.

Prestakuntza unitatea: Enpresa baten azterketa ekonomiko-finantzarioa.

Kodea: 0481 - UF02 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.

-Produkzio prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.

-Nekazaritzako ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa. Inbertsio plana. Finantzaketa plana.

-Errentagarritasun atalasea.

-Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.

-Kontabilitateko informazioa aztertzea.

-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.

-Enpresa plana: produkzio plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.

Prestakuntza unitatea: Enpresa bat abian jartzea.

Kodea: 0481 - UF03 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.

-Forma juridikoa hautatzea.

-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.

-Enpresa bat eratzeko administrazio izapideak.

-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.

-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.

-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.

-Enpresen zerga betebeharrak.

-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.

-Nekazaritzako enpresa baten administrazio kudeaketa.

Prestakuntza unitatea: Ureztatzeko sistemak. Horien aplikazioa hainbat labore motatan.

Kodea: 0476 - UF01 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Grabitatez ureztatzeko sistemak.

-Presioz ureztatzeko sistemak.

-Ureztatze sistema bakoitzaren muntaketa eta erabilera.

-Ureztatze instalazio baten elementuak.

-Fertirrigazioko instalazio bat automatizatu eta programatzea.

-Ureztaketako iturgintzari eta instalazioak mantentzeari buruzko ikastaroa.

-Beharrak, dosiak eta ureztaketaren maiztasuna kalkulatzea.

-Ureztatzeko sistemak, laborearen arabera.

Prestakuntza unitatea: Ongarriak dosifikatu eta aplikatzea hainbat labore motatan.

Kodea: 0476 - UF02 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Formulak, dosifikazioa eta ongarritze praktikoa, laborearen arabera.

-Ongarritzearen eraginkortasuna eta uniformetasuna.

-Hidroponiako elikagai disolbagarriak.

-Elikagai disoluzioen pH-a eta eroankortasuna.

-Elikagai disoluzioa landareei emateko teknikak eta erabilera praktikoa.

-Lixibiatuen erabilera praktikoa.

-Mota honetako nekazaritza ustiategiek dituzten arriskuen eta ingurumenean izan ditzaketen ondorioen deskribapena eta prebentzioa.

Prestakuntza unitatea: Laborantza lanak hainbat labore motatan.

Kodea: 0476 - UF03 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Laborantza lanak intentsiboetan eta inausketa.

-Laborantza lanak estentsiboetan.

-Laborantza lanak mozteko loreen hazkuntzan.

-Laborantza lanak fruta-arboletan.

-Zurkaiztatzea. Zurkaitzak. Motak.

-Bakantzea. Puntak moztea. Zuritzea. Poltsaratzea.

-Fruituak mamitzea.

-Jorraketa kimiko eta mekanikoko lanak. Sasi-garbitzeko makinak eta sega-makinak.

-Lerro eta kaleen arteko laborantza lanak. Laborantza eza.

-Laborantza lanetarako berariazko erreminta, ekipamendu eta makinak. Mantentze lanak.

-Giroaren parametroen kontrola laborantza behartuko azpiegituretan.

Prestakuntza unitatea: Fruta-arbolen diseinua, landaketa eta inausketa.

Kodea: 0476 - UF04 (NA).

Iraupena: 60 ordu.

-Landaketak diseinatu eta markatzea.

-Fruta-arbolak landatzea.

-Eraketako inausketaren printzipio orokorrak.

-Eraketako inausketa fruta-arboletan.

-Fruktifikazio inausketaren printzipio orokorrak.

-Fruktifikazio inausketa fruta-arbolaren espeziearen arabera.

-Bestelako inausketak: bakantzea eta gaztetzea.

-Inausteko makinak eta ebakitzeko erremintak erabiltzea eta mantentzea.

-Norberaren babeserako ekipamenduak.

-Jarduera honek berezkoak dituen laneko arriskuen prebentzioa.

Prestakuntza unitatea: Fruta-arbolen txertaketa.

Kodea: 0476 - UF05 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Txertaketen teoria eta ezaugarriak.

-Txertatzeko landare-materiala manipulatzea.

-Mintegia txertaketarako prestatzea.

-Udazkeneko txertaketak egitea.

-Udaberriko txertaketak egitea.

-Mikrotxertaketa eta lantegiko txertaketa.

-Mintegiaren maneiua txertaketaren ondoren.

Prestakuntza unitatea: Mozteko loreen eta lurzorurik gabeko laboreen produkzioa eta manipulazioa.

Kodea: 0476 - UF06 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Laborantza hidroponikoa: alde onak eta txarrak.

-Laborantza hidroponikoko sistemak.

-Substratuen kalitatea eta propietateak.

-Laborantza hidroponikoko instalazio baten betekizunak.

-Nafarroan hainbat laborerekin egindako saiakuntzen emaitzak.

-Mozteko loreen hazkuntza bideratu eta maneiatzea.

-Mota honetako nekazaritza ustiategiek dituzten arriskuen eta ingurumenean izan ditzaketen ondorioen deskribapena eta prebentzioa.

Prestakuntza unitatea: Mintegiko landareak ekoizteko teknikak.

Kodea: 0476 - UF07 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Mintegiko produkzioaren egutegia eta programazioa.

-Sakabanatze sistemak.

-Substratu, erretilu eta edukiontzi motak. Desinfekzioa. Ereiteak eta birlandaketak.

-Mintegiaren erabilera.

-Mintegian ingurumena kontrolatzeko mekanismoak.

-Hazien heltzea, bilketa eta biltegiratzea. Letargia eta tratamendua. Hazkuntzarako landare zatien kalitate eta osasun baldintzak.

-Mintegiko landareen kalitate arauak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Prestakuntza unitatea: Hainbat labore mota biltzeko, manipulatzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko lanak.

Kodea: 0476 - UF08 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Heldutasun fisiologikoa eta komertziala. Heldutasun egoera zehazteko metodoak.

-Bilketa praktikak.

-Bilketan erabiltzen diren ontziak.

-Nekazaritzako produktuak garraiatzea.

-Nekazaritzako produktuak egokitzea.

-Biltzeko, ontziratzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko berariazko erreminta, ekipamendu eta makinak. Mantentze lanak.

-Nekazaritzako produktuak biltegiratzeko sistemak.

-Nekazaritzako produktuen kalitatea. Arauak.

-Segurtasun fitxak.

-Ingurumen babesa: hondakinak bildu eta sailkatzea.

Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako lanabesen ezaugarriak, erregulazioa eta kontserbazioa.

Kodea: 0475 - UF01 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Lurra lantzea. Lanen sailkapena.

-Lurpea lantzea. Lurra iraultzea. Bigarren iraulketa. Lurra harrotzea eta ereiteko geruza prestatzea. Landaketarako ildo bizkarrak eta mesetak egitea. Egiteko unea.

-Lurra prestatzeko lanabesak. Erabilera.

-Lurra prestatzeko lanabesak erregulatzea.

-Ongarri eta medeagarrien kalkulua. Ongarriak aplikatzeko makineria. Erabilera.

-Erreminta, lanabes eta makinen lehen mailako mantentzea.

-Lurra lantzeko nekazaritzako lanabesak erabiltzearen arriskuak.

-Seinaleak eta segurtasuna nekazaritzako ustiategian.

Prestakuntza unitatea: Lurzorurik gabeko laboreen ezarpena.

Kodea: 0475 - UF02 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Nekazaritzako ustiategi motak.

-Nekazaritzako ustiategi baten produkzio-ezaugarriak.

-Laboreen ezaugarriak. Sailkapenak. Nekazaritzarako laguntzak.

-Lurzorurik gabeko laborantza: hidroponia eta aeroponia. Oinarria.

-Substratuak. Sailkapena.

-Sistema hidroponikoak. Sailkapena. Instalazioa.

-Erreminta, lanabes eta makinen lehen mailako mantentzea, sistema hidroponikoaren instalazioan.

-Nekazaritzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak. Prebentzio bideak.

Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako makinen ezaugarriak, erregulazioa eta dosifikazioa.

Kodea: 0475 - UF03 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Ereitea. Motak. Zein labore motatan erabiltzen den. Dosiak. Dentsitatea.

-Birlandatzea eta landatzea. Motak. Zuinketa. Zein labore motatan erabiltzen den. Landare-tartea eta dentsitatea. Tresnak eta erremintak.

-Ereiteko, birlandatzeko eta landatzeko makinak.

-Ereiteko, birlandatzeko eta landatzeko makinen erregulazioa.

-Ereitearen, birlandatzearen eta landatzearen osagarriak diren eragiketak. Zurkaiztatzea. Landatu ondoren ureztatzea. Sareak edo landare-babesak jartzea.

-Erreminta, lanabes eta makinen lehen mailako mantentzea.

-Ereiteko, landatzeko eta birlandatzeko makinak erabiltzeak dituen arriskuak.

Prestakuntza unitatea: Animalien ugalketa.

Kodea: 0477 - UF01 (NA).

Iraupena: 50 ordu.

-Ugaltzaileak hautatzea.

-Ugalketaren hasiera espezie bakoitzean.

-Gaixotasunak ugalketan, ernaldian, erditzean eta erditzeondoan.

-Espezie bakoitzaren estaltzea.

-Intseminazio artifiziala.

-Enbrioien transferentzia.

-Erditze aurrekoan, erditzean eta erditzeondoan jarraitu beharreko protokoloak.

-Kumeen hazkuntza, edoskitzea eta titia kentzea.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Prestakuntza unitatea: Jeztea.

Kodea: 0477 - UF02 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Esnetarako abereen elikadura.

-Laktazioan dauden emeen patologiak.

-Jezteko instalazio eta ekipamenduak.

-Jezte lana.

-Esnearen kontrola.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Prestakuntza unitatea: Hegazti produkzioa.

Kodea: 0477 - UF03 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Arrautzatarako hegazti hazkuntzako instalazioak.

-Arrautzatarako hegaztien elikadura.

-Abereen gobernua.

-Arrautza ernalduen produkzioa.

-Kontsumorako arrautzen produkzioa.

-Hegazti erruleen patologia nagusiak.

-Abereen ongizate eta osasunari buruzko araudia, elikagaien segurtasunekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.

Prestakuntza unitatea: Gizentzeko abereen gobernua.

Kodea: 0478 - UF01 (NA).

Iraupena: 50 ordu.

-Gizentzeko abereen espezieak eta arrazak.

-Abereak gizentzeko instalazioak.

-Gizentzeko abereen portaera eta maneiua.

-Gizentzeko abereen elikadura.

-Gizentzeko abereen patologia ohikoenak.

-Gizentzeko abereen trazabilitatea.

-Abereak gizentzeko instalazioetako arrisku ohikoenak.

-Laneko arriskuei aurrea hartzeko metodoak.

-Seinaleak eta segurtasuna nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategian.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunari buruzkoa eta elikagaien segurtasunari buruzkoa.

Prestakuntza unitatea: Larratzen diren abereen gobernua.

Kodea: 0478 - UF02 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Larratzen diren abereen espezieak eta arrazak.

-Larratzen diren abereentzako instalazioak.

-Larre motak. Larratze sistemak.

-Larre bateko abere-zama kalkulatzea.

-Larratzen diren abereentzako instalazioetako arrisku ohikoenak.

-Laneko arriskuei aurrea hartzeko metodoak.

-Seinaleak eta segurtasuna nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategian.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunari buruzkoa eta elikagaien segurtasunari buruzkoa.

Prestakuntza unitatea: Erlauntzaren gobernua.

Kodea: 0478 - UF03 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Erlauntzaren antolaketa soziala.

-Erlauntz motak. Instalazioak.

-Erlauntzaren gobernua.

-Eztia eta beste produktu batzuk ateratzea, biltegiratzea eta kontserbatzea.

-Erlauntzaren arrisku ohikoenak.

-Laneko arriskuei aurrea hartzeko metodoak.

-Seinaleak eta segurtasuna erlategian.

-Ingurumen araudia, abereen ongizate eta osasunari buruzkoa eta elikagaien segurtasunari buruzkoa.

Prestakuntza unitatea: Zaldien oinarrizko gobernua zalditegian. Zaldiketa.

Kodea: 0478 - UF04 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

Instalazioen eta zaldiaren maneiua. Eguneroko errutina:

-Instalazioen eta ekipamenduaren eguneroko garbiketa eta mantentze lanak.

-Lana amaitu ondoren zaldia eta ekipamendua garbitu eta zaintzea.

-Eskuilatu eta orraztea. Zurda moztea.

-Zaldikumearen gobernua.

-Ferratzea. Oinarrizko arauak.

Tresneria eta ekipamenduak:

-Tresnak eta erremintak. Erabilera zuzena.

-Garbitzeko eta koipeztatzeko materiala.

-Ekipamendua zaldiari ongi jartzea.

Osasuna:

-Zaldiaren lesioak eta gaixotasunak.

-Zaldi ohikoenak sendatzea eta tenperatura neurtzea.

-Botika kutxa.

Jarduerak eta entrenamenduak egitea:

-Zaldia ibiltzeko prestatzea. Berotze ariketak.

-Soka lana.

-Zaldiketa, heziketaren hastapenak.

-Heziketa naturalaren oinarriak.

Prestakuntza unitatea: Izurriak, gaixotasunak eta belar txarrak kontrolatzeko metodo ez-kimikoak.

Kodea: 0479 - UF01 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Metodo fisikoak.

-Metodo mekanikoak.

-Laborantzako metodoak.

-Metodo biologikoak.

-Metodo bioteknikoak.

-Kostuen kalkulua.

-Lortutako emaitzen balorazioa eta datuen erregistroa.

Prestakuntza unitatea: Produktu kimiko fitosanitarioak aplikatzeko ekipamenduak. Produktuen prestaketa.

Kodea: 0479 - UF02 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Laboreak babesteko ekipamenduak.

-Norbera babesteko ekipamenduak.

-Tratamendu-saldak prestatzea.

-Ontzi hutsak deuseztatzea.

-Ustiapen koadernoa.

-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatu eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.

-Tratamendua emateko baldintza meteorologikoak.

-Makinak eta ekipamendua erregulatu eta kalibratzea (dosifikatzea).

-Tratamenduaren kostuak kalkulatzea.

-Prestatu eta aplikatzeko praktikak.

-Ekipamenduak mantendu, garbitu eta kontserbatzea.

-Lortutako emaitzak baloratzea.

-Fitxak egitea eta egindako eragiketak idatziz jasotzea.

-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatu eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.

Prestakuntza unitatea: Produktu fitosanitarioen identifikazioa. Biltegiratzea eta manipulatzea.

Kodea: 0479.- UF03 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Produktu kimiko fitosanitarioaren definizioa.

-Formulazioaren definizioa.

-Produktu kimiko fitosanitarioen etiketa.

-Araudi fitosanitarioa.

-Merkaturatzea zaintzeko planak.

-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko arau orokorrak.

-Biltegiaren ezaugarri teknikoak.

-Produktu kimiko fitosanitarioen manipulazioa.

-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatu, biltegiratu eta manipulatzeko araudi fitosanitarioa.

-Produktu kimiko fitosanitarioen toxikotasuna.

-Produktu kimiko fitosanitario baten arriskugarritasunean eragina duten faktoreak.

-Produktu kimiko fitosanitarioen hondakinak.

-Produktu kimiko fitosanitarioek osasunean dituzten ondorioak eta sintomak.

-Nekazaritzarako eta ingurumenerako arriskuak.

-Produktu kimikoen bidezko tratamenduetan zuzeneko zerikusia ez duten izakiak babestea.

-Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeari buruzko araudi fitosanitarioa.

-Trazabilitate printzipioak.

-Nekazaritzako ustiategiak berezkoak dituen arriskuak.

-Aurreneurriak eta babes kolektiboa.

-Hondakinen bilketa eta aukeraketa.

-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.

Prestakuntza unitatea: Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila.

Kodea: 0480 - UF01 (NA).

Iraupena: 30 ordu.

-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.

-Lanaren eta osasunaren arteko loturaren balorazioa.

-Arrisku profesionala. Arrisku faktoreen azterketa.

-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.

-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua.

-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.

-Prebentzioaren kudeaketaren antolaketa enpresan.

-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.

-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.

-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.

-Enpresako arriskuen ebaluazioa, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.

-Segurtasun eta ingurumen baldintzei, baldintza ergonomikoei eta psikosozialei lotutako arriskuen azterketa.

-Arriskuaren balorazioa.

-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.

-Banakako eta taldeko prebentzio eta babes neurriak.

-Prebentzio plana eta horren edukia.

-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.

-ETE batentzako larrialdi plana egitea.

-Larrialdietan jarduteko protokoloa.

-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak.

-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikak aplikatzeari buruz.

-Langileen osasuna zaintzea.

Prestakuntza unitatea: Lan harremanak eta Gizarte Segurantza.

Kodea: 0480 - UF02 (NA).

Iraupena: 40 ordu.

-Lan zuzenbidea.

-Banakako lan harremanen azterketa.

-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.

-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.

-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.

-Soldataren ordainagiria.

-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.

-Langileen ordezkaritza.

-Lanbide esparru jakin batean aplikatu behar den hitzarmen kolektiboaren azterketa.

-Lan gatazka kolektiboak.

-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, telelana eta beste batzuk.

-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.

-Gizarte Segurantzaren sistema, elkartasun sozialaren oinarrizko printzipio gisa.

-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.

-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.

-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.

-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.

-Langabezia babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.

Prestakuntza unitatea: Laneratzea eta gatazken ebazpena.

Kodea: 0480- UF03 (NA).

Iraupena: 20 ordu.

-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.

-Erabakiak hartzeko prozesua.

-Lanbide sektore jakin bat definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz estatu mailan.

-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.

-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.

-Etengabeko prestakuntzak lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea. Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako erakundeen identifikazioa.

-Tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako prestakuntza ibilbideak identifikatzea.

-Lana bilatzeko teknikak eta erremintak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.

-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.

-Talde-lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.

-Lantalde motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.

-Lantalde eraginkorraren ezaugarriak.

-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.

-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.

-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.

-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.

-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.

7. ERANSKINA

Lekuak

Irakaslekua:

Iragarkiaren kodea: F1116816